Hubert Jura

Hubert Jura

Tom

kapitan
Data i miejsce urodzenia	2 lipca 1916 Lipinki Łużyckie
Data śmierci	po 1971
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Narodowe Siły Zbrojne
Jednostki	Organizacja Toma Brygada Świętokrzyska[1][2][3]
Stanowiska	dowódca oddziału partyzanckiego dowódca organizacji kolaboracyjnej oficer do zadań specjalnych brygady partyzanckiej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Hubert Jura, ps. Tom, Jerzy, Augustyniak, Kalinowski, Herbert Jung, Tomasz Zan, Tomasz Kamiński (ur. 2 lipca 1916 w Lipinkach Łużyckich^[4], zm. po 1971) – oficer Wojska Polskiego, Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Agent Gestapo i organizator kolaborującej z Niemcami Organizacji Toma^[5], zbrodniarz wojenny. Oficer do zadań specjalnych Brygady Świętokrzyskiej. Za współpracę z okupantem został skazany przez sąd AK na karę śmierci^[6].

Życiorys

Jura pochodził z pomorskiej, mieszanej rodziny o korzeniach polskich i niemieckich. Według jednej z wersji przed wojną był oficerem w stopniu porucznika rezerwy Wojska Polskiego w Grudziądzu^[7]. Do 1943 dowodził oddziałem Armii Krajowej, jednak odszedł z niej po ujawnieniu bliżej nieznanych przestępstw, w które był zamieszany^[2].

W 1943, po usunięciu go z AK i odmowie przyjęcia do NSZ, założył własną organizację wywiadowczą zwaną od jego pseudonimu organizacją Toma^[2][1]. W lipcu 1943 „Tom” (w stopniu kapitana) dowodził również oddziałem Akcji Specjalnej NSZ „Sosna”^[8]. 22 lipca przechwycili oni część grupy „Lew” Gwardii Ludowej, odpowiedzialnej za mord na członkach NSZ w Drzewicy koło Radomia. Siedmiu z nich rozstrzelano w lesie niedaleko Przysuchy^[9].

Pod koniec lata rozpoczął współpracę z oficerem SS (i zarazem gestapo) hauptsturmführerem Paulem Fuchsem, kierownikiem wydziału zajmującego się zwalczaniem ruchu oporu w dystrykcie radomskim. Prawdopodobnie zaoferował mu współpracę polegającą na wspólnym zwalczaniu komunistów, w zamian za dostawy broni od gestapo dla „Organizacji Toma” i opiekę podczas jego podróży między Warszawą i Radomiem^[3][10].

Jesienią 1943 znów nawiązał kontakt z dowództwem NSZ. Po zamordowaniu w Łysowodach 17 osób podejrzanych o poglądy lewicowe dowodzony przez Jurę oddział zbuntował się^[6]. Po ekshumacji mającej miejsce 26 kwietnia 1944 okazało się, że zamordowano 22 osoby^[11]. Według raportu dowództwa okręgu Radom Armii Ludowej dowodzony przez Huberta Jurę oddział w powiecie opatowskim zamordował 52 osoby^[12]. W kwietniu 1944 część jego dotychczasowych podkomendnych odmówiła dalszego wykonywania jego rozkazów i połączywszy się z Armią Krajową, doniosła nowym dowódcom o kolaboracji „Toma” z Niemcami. Komenda organizacji, dowodzona przez Władysława Pacholczyka, wydała na niego wyrok śmierci za współpracę z okupantem^[1], lecz udało mu się, po zmianie pseudonimu na „Jerzy”, dołączyć do oddziału NSZ-ONR^[2], który odmówił współpracy z Armią Krajową.

Latem 1944 „Tom” został postrzelony, ale udało mu się uciec. Leczono go w niemieckim szpitalu wojskowym w Radomiu. Jesienią 1944, po upadku powstania warszawskiego, cała organizacja Toma przybyła do Częstochowy. Dzięki kontaktom z Paulem Fuchsem^[13], „Tom” otrzymał od Niemców willę przy ulicy Jasnogórskiej, będącą odtąd siedzibą grupy, która rozpoczęła działalność polegającą m.in. na wykonywaniu wyroków śmierci na dawnych dowódcach NSZ, którzy dołączyli do AK^[1] oraz komunistach^[14]. Wewnątrz willi znajdowało się prowizoryczne więzienie przeznaczone dla członków konspiracyjnych organizacji lewicowych i NOW-AK^[3].

Jura dowodził Oddziałem Akcji Specjalnej NSZ^[15], na terenie Kielecczyzny prowadził on liczne akcje zbrojne w porozumieniu z Gestapo^[16], w meldunkach do tejże służby, Jura podawał dane osobowe ludzi przeciwko którym oddział występował^[17].

W 1944, grupa żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych prowadzona przez Jurę dokonała ataku na wieś Petrykozy. Według meldunku z 9 marca zamordowano tam ukrywających się Żydów – Mejera Rabinowicza, syna Lejby i Szangli urodzonego 28 czerwca 1920 ukrywającego się u Jana Julkowskiego w Opocznie oraz Slama Lekowicza urodzonego 3 września 1924 syna Isaaca^[18].

W chwili rozpoczęcia ofensywy styczniowej przebywał w Radomiu. Od 20 lutego 1945 działał w Brygadzie Świętokrzyskiej, przedstawił jej propozycję sojuszu z Niemcami w ramach jednolitego europejskiego frontu antykomunistycznego na obszarach mających się znaleźć pod kontrolą zachodnich aliantów. Brygada Świętokrzyska dostała pozwolenie na wycofanie się u boku Wehrmachtu i otrzymywała regularne racje żywnościowe oraz niemieckich oficerów łącznikowych^[14]. W czasie jej przemarszu przez tereny Czechosłowacji „Tom” dostarczył członkom Brygady fałszywe dokumenty^[2].

Tuż po wojnie Jura i gestapowiec Paul Fuchs mieli działać w tworzonej przez Amerykanów siatce wywiadowczej przeznaczonej do działania pod radziecką okupacją. Później Jura wyjechał do Ameryki Południowej, w której to ponoć związał się ze środowiskiem Jana Kobylańskiego. Informacja ta jest negowana przez weteranów NSZ^[4]. Udokumentowany życiorys Huberta Jury urywa się w 1971^[4]. Jego dalsze losy i data śmierci pozostają nieznane^[14][19].

W czerwcu 1945 MBP wszczęło śledztwo przeciwko Hubertowi Jurze ps. „Tom”. Zakończono je dopiero w 1972^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Antoni Heda: Wspomnienia Szarego. Warszawa: 1991.
• Bogdan Hillebrandt: Partyzantka na Kielecczyźnie 1939-1945. Warszawa: 1967.