Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz

Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz

Organizacja harcerska	Związek Harcerstwa Polskiego
Rodzaj jednostki	hufiec
Jednostka nadrzędna	Chorągiew Stołeczna ZHP
Jednostki podległe	szczepy, gromady, drużyny, kręgi
Barwy	granat      żółć
Komendant (przewodniczący)	phm. Barbara Różalska
Adres siedziby	ul. Stanisława Przybyszewskiego 32/24 01-824 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz
52°16′42,5″N 20°56′35,9″E/52,278472 20,943306
Strona internetowa

Hufiec ZHP Warszawa-Żoliborz – jednostka terenowa Związku Harcerstwa Polskiego obejmująca swym zasięgiem dwie jednostki administracyjne: dzielnicę Żoliborz i dzielnicę Bielany w Warszawie.

Jest jednym z trzech największych hufców Chorągwi Stołecznej ZHP – liczy ponad 1000 członków^[1].

Historia hufca

Tę sekcję należy dopracować: od 2015-01 → zweryfikować treść i dodać przypisy, → usunąć pustosłowie, → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Hufiec ZHP Warszawa–Żoliborz jest jednym z najstarszych hufców ZHP w Polsce. Przez lata, instruktorzy w nim działający wychowali w duchu harcerstwa tysiące dzieci i młodzieży z Żoliborza i Bielan. Stworzyli markę rozpoznawalną w całym Związku Harcerstwa Polskiego.

Okres 1910-1939

Początki harcerstwa datuje się na lata 1910 –1911. Nieznana jest dokładna data powstania hufca Warszawa-Żoliborz. Hufiec był podzielony według płci, działał hufiec męski oraz żeński.

Ostatnim przed II wojną światową komendantem hufca męskiego był Henryk Mittak^[2].

Okres 1939-1945

Po kampanii wrześniowej harcerze i instruktorzy z hufca już w październiku zawiązali konspirację. Pierwsze działania na tym polu były podjęte przez Ludwika Bergera i harcerzy z 71 WDH i 14 WDH. Założony przez nich oddział dał początek pułkowi Baszta, który w czasie powstania został skierowany do walk na Mokotowie. Piosenkę „Hej chłopcy, bagnet na broń!” Krystyna Krahelska „Danuta” napisała na osobiste zamówienie Bergera w jego mieszkaniu na ul. Czarnieckiego.

W tym okresie hufiec brał udział w akcji „Dziś – Jutro – Pojutrze”.

Harcerze z hufca zasilili oddziały powstańcze walczące podczas Powstania Warszawskiego.

Okres 1945-1956

W 1945 roku na terenie Żoliborza harcerki i harcerze wciąż działali jako dwa oddzielne hufce. Siedziba ich komend mieściła się na ulicy Pogonowskiego, w willi podarowanej harcerstwu jeszcze przed wojną. W 1945 roku komendantką hufca była Teodora Kamińska-Dąbrowska, pseudonim „Tośka”, a po niej komendę przejęła Jadwiga Łodyńska-Wąsowicz. Najprawdopodobniej funkcję tę pełniły wcześniej także Elżbieta Węgrzynowicz i Maria Kupczyńska, niestety nie wiadomo w jakich latach i w jakiej kolejności. Hufcem męskim kierowali w tamtym okresie Zygmunt Kaczyński, pseudonim „Wesoły” i Henryk Koński, ale w ich przypadku także trudno określić konkretne ramy czasowe. W 1948 roku harcerze i harcerki z Żoliborza zaczęli działać w jednym, połączonym hufcu. Funkcja komendanta pozostawała jednak nadal w rękach dwóch instruktorów. Harcerkami opiekowała się Bożenna Strzałkowska, a harcerzami – Andrzej Jaczewski. Harcerstwo coraz bardziej przeszkadzało ówczesnej władzy. W tamtym okresie wiele starszych harcerzy, a przede wszystkim instruktorów rezygnowało z pełnienia służby z powodów politycznych nacisków. Inni pomimo przeciwności decydowali nie przerywać swojego działania. Organizacji zaczęło brakować kadry. Na obozie letnim w 1948 roku, którego komendantką była Bożenna Strzałkowska, obecna była także wysłanniczka Związku Młodzieży Polskiej, jej zadaniem było informowanie władz o bieżącej działalności harcerstwa. W 1949 roku nie zezwolono już starszej kadrze na wyjazd z dziećmi na organizowane dla nich zimowisko. Młodymi harcerzami i harcerkami opiekowali się ludzie sprzyjający władzy, niewywodzących się z środowisk harcerskich. Na przełomie 1950 i 1951 roku hufiec przestał istnieć. Dotychczasową siedzibę przejął ZMP i uczynił z niej prywatne mieszkania dla swoich członków. Zamiast Hufca Warszawa-Żoliborz na terenie dzielnicy zaczęła działać Organizacja Harcerska Związku Młodzieży Polskiej. Jej komendantem został Józef Wojcieski. Na swoją siedzibę wyznaczyli lokal przy ulicy Kossaka.

Okres 1956-1989

W listopadzie 1956 roku udało się zorganizować spotkanie większości warszawskich instruktorów.

W grudniu Hufiec Warszawa-Żoliborz ponownie rozpoczął swoje działanie^[3], jego komendantką, jak wcześniej, została Bożenna Strzałkowska. Siedzibę przejęto od OH ZMP. Harcerstwo na terenie Żoliborza i północnej części dzielnicy – Bielanach – zaczęło się szybko rozwijać. Komendę nad hufcem przejął Stanisław Klimek, a w następnej kadencji Zbyszek Jackowski. Po nim komendantami byli: Zbyszek Karpiński, Maria Kotusiewicz, a następnie Jadwiga Druś. Podczas jej kadencji hufiec napotkał na znaczne problemy, między innymi finansowe. Chorągiew Stołeczna postanowiła zareagować. W 1971 roku wyznaczyła druhnę Strzałkowską do pełnienia funkcji komendantki, jej zadaniem było w jak najkrótszym czasie poprawić sytuację panującą w hufcu. W tym okresie nastąpił duży przypływ nowych członków , powstawało wiele nowych drużyn. Hufiec przyjął imię batalionu Czwartaków. W latach 80. hufiec osiągnął swoje maksymalne rozmiary.

W 1989 roku część instruktorów z hufca wraz z drużynami przeszła do nowo powstałej organizacji Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Okres po 1989

W 1992 roku zjazd hufca (najwyższa władza) zadecydował o wykreśleniu z nazwy hufca imienia Czwartaków.

Od 1989 do początku lat 2000 hufiec przeżywał silne spadki liczbowe. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku stan liczbowy ustabilizował się na stałym poziomie sięgających około 1200 harcerzy i instruktorów.

Komendanci Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz

Instruktorzy wywodzący się z hufca Żoliborz

• phm. Ludwik Berger – założyciel konspiracyjnego oddziału przekształconego w pułk AK „Baszta”
• hm. Jan Rossman – inżynier, wykładowca Politechniki Warszawskiej, Łódzkiej i Uniwersytetu Narodowego w Kinszasie
• phm. Olgierd Annusewicz – doktor politologii Uniwersytetu Warszawskiego
• phm. Marek Kochan – prozaik, dramaturg, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego w stopniu doktora
• hm. Andrzej Jaczewski – lekarz pediatra, seksuolog i pedagog, humanista, specjalista medycyny szkolnej, profesor doktor habilitowany medycyny i pedagogiki

Historyczne i obecne środowiska działające w poszczególnych szkołach na Żoliborzu i Bielanach^[4]

Agendy hufcowe

Aktualne władze hufca

Komenda hufca

• phm. Barbara Różalska – komendantka hufca
• phm. Aleksandra Wasielewska – skarbnik hufca
• phm. Aleksandra Kozubska – członkini komendy hufca ds. pracy z kadrą
• phm. Maciej Stański – członek komendy ds. podstawowych jednostek organizacyjnych

Komisja rewizyjna hufca

• hm. Dorota Brzuska-Kamoda – przewodnicząca
• pwd. Jan Kunicki – wiceprzewodniczący
• hm. Wiktor Jasionowski
• phm. Alina Wasielewska
• pwd. Joanna Skiba

Sąd harcerski hufca

• hm. Piotr Buczek – przewodniczący
• hm. Dariusz Brzuska
• hm. Grzegorz Całek
• hm. Agnieszka Kalińska-Brzuska
• hm. Hanna Kocerka
• hm. Paweł Weszpiński

Struktura hierarchii hufca

Poniższy schemat przedstawia strukturę organizacyjną hufca w latach 2015-2019^[5]:

Współpraca z podmiotami zewnętrznymi

Współpraca z miesięcznikiem Wilsoniak

Miesięcznik Wilsoniak współpracuje z żoliborską jednostką terytorialną ZHP w zakresie patronatu medialnego, w ramach którego w okresie 21.11.2015 – 25.11.2017 ukazały się na łamach Wilsoniaka następujące publikacje^[6]:

• Siła żoliborskiego harcerstwa + mapka działań drużyn z Żoliborza
• Wstyd przyznać, ale u mnie bardzo dobrze – D. Rossman
• Grafika z 60-leciem + grafika wykorzystana później do plakatów
• 60 lat po odrodzeniu harcerstwa
• Zapomniany skarb społeczny
• W służbie żoliborskiej społeczności

Przypisy

Bibliografia

• KrzysztofK. Dunin-Wąsowicz KrzysztofK., Ludwik Berger – twórca pułku AK „Baszta”, Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2008 .
• PawełP. Błasiak PawełP. i inni, Sprawozdanie Komendy Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz za okres od 21 listopada 2015 r. do 25 listopada 2017 r., Biuro Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz, 11 listopada 2017, s. 35 [dostęp 2018-01-20]  (pol.).
• PawełP. Błasiak PawełP. i inni, Sprawozdanie Komendy Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz za okres od 21 listopada 2015/ 25 listopada 2017 r. do 20 czerwca 2019 v.1.0., Biuro Hufca ZHP Warszawa-Żoliborz, 6 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-06]  (pol.).url

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona hufca