Humniska
| Artykuł | 49°40′45″N 22°2′47″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°40'0.1"N, 22°4'0.1"E, 49°42'N, 22°4'E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 2129 m |
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | Humniska |
| Liczba ludności (2021) | 4650[1] |
| Strefa numeracyjna | 13 |
| Kod pocztowy | 36-206[2] |
| Tablice rejestracyjne | RBR |
| SIMC | 0345704 |
Położenie na mapie gminy Brzozów _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Brzozów") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego  | |
 49°40′45″N 22°02′47″E/49,679167 22,046389 | |
Humniska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Brzozów[3][4]. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 886 oraz drodze wojewódzkiej nr 887 (która rozpoczyna tutaj swój bieg). Od zachodu graniczy z Brzozowem, od południa z Grabownicą Starzeńską. Leży nad rzeką Stobnicą dopływem Wisłoka.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Humniska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Przez wieś przepływa rzeka Stobnica.
Od 1903 działa tu ochotnicza straż pożarna[5], od 10.12.2013 włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.Jednostka posiada trzy samochody pożarnicze STAR 244-GBA 2,5/16 IVECO DAILY-GLBA VOLKSWAGEN T4-GLM
We wsi funkcjonują dwie rzymskokatolickie parafie św. Stanisława Biskupa i Niepokalanego Poczęcia NMP. W południowo-wschodniej części znajduje się cmentarz[6].
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0345710 | Duża Strona | część wsi |
| 0345727 | Jakla Duża | część wsi |
| 0345733 | Jakla Mała | część wsi |
| 0345740 | Łazy | część wsi |
| 0345756 | Mała Strona | część wsi |
| 0345762 | Miasteczko | część wsi |
| 0345779 | Oleńskie | część wsi |
| 0345785 | Podlesie | część wsi |
| 0345791 | Widły | część wsi |
| 0345800 | Wygon | część wsi |
.jpg)
Historia
Wieś wspomniana na początku XV w. jako własność rycerzy Balów i Humnickich. W 1361 z nadania króla Kazimierza Wielkiego osiedlili się rycerze herbu Gozdawa, od których pochodzą, Humniccy. W 1409 Piotr de Lobetanz wystawił dokument erygujący parafię w Humniskach. Parafia powstała w 1409, dzięki Benkowi Merbocie z Żabokruk, staroście przemyskiemu, sanockiemu i halickiemu. Dużą rolę odegrali w tej miejscowości Humniccy, którzy nazwisko przyjęli od nazwy rodowej wsi Humniska - rodzina szlachecka herbu Gozdawa (wywodząca swój ród od Jerzego Matiaszowicza z rodu Balów) Gozdawita, pan na Humniskach, Birczy i Boiskach, protoplasta rodu Humnickich i Bireckich. W 1447, kupił Lipę koło Birczy.
W 1615 odbyło się w Humniskach wesele Zygmunta Kazanowskiego (marszałka królewskiego Stefana Batorego, starosty krośnieńskiego), który poślubił Elżbietę Humnicką i miał z nią kilkoro dzieci: Helenę, Katarzynę, Aleksandra, Stanisława (?–1648), Adama (1599–1649).
W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Humniskach była Lucyna Cybulska[7].
We wsi znajduje się zabytkowy kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa wzniesiony w XV wieku, wielokrotnie remontowany[8]. Przebudowany w latach 1898-1900 (m.in. przedłużenie nawy, dobudowa kaplicy pn. i krucht, przebudowa dachów z częściowym zachowaniem pierwotnej storczykowej więźby). Jest przykładem jednego z najstarszych zachowanych drewnianych kościołów w Polsce, reprezentując wyjątkowo rzadki przykład rozplanowania – korpus nawowy o szerokości równej prezbiterium, z zachowanymi reliktami płytkich aneksów transeptowych.
W 1990 po 15 dniach od erygowania przez ks. abp. Ignacego Tokarczuka nowej parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny[8], mieszkańcy Humnisk rozpoczęli budowę nowego kościoła na małej stronie. Kamień węgielny pod budowę nowej świątyni poświęcił ks. bp. Edward Białogłowski 11 listopada 1990, a 8 września 1996 kościół został pobłogosławiony przez ks. abp. Józefa Michalika. Ofiarodawcami ziemi byli Bieńczakowie.
W Humniskach urodził się (31 maja 1887) rzeźbiarz ludowy regionu brzozowskiego - Antoni Lasek. Pasji tworzenia całkowicie poświęcili się jego dwaj bracia: Józef i Franciszek. Pierwszy z nich zajmował się sztuką sakralną. Jego prace zdobią kościoły w Jabłonce, Humniskach, Pakoszówce i Grabownicy Starzeńskiej.
Związani z Humniskami
- Michał Humnicki z Humnisk h. Gozdawa (ok. 1680 - ok. 1730), ożeniony z Barbarą Trzcińską (ok. 1660 - ok. 1710), lustrator Krosna.
- Leopold Suchodolski h. Janina (1845-1921), powstaniec styczniowy, zesłaniec na Sybir i sekretarz gminy w Humniskach.
- Józef Lasek (1876-1946), rzeźbiarz, brat Antoniego (1887-1978) i Franciszka
- Wincenty Kwiatkowski (1905-1940), oficer Wojska Polskiego II RP, ofiara zbrodni katyńskiej
- Adam Konieczko (1919-2006), polski malarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
Złoża naturalne
W miejscowości znajdują się złoża ropy naftowej. W wyniku intensywnej eksploatacji złóż przez ostatnie stulecie zasoby ropy naftowej są już na wyczerpaniu. W przeszłości, w czasach powstawania kopalni w Humniskach w północno-wschodniej części miejscowości znajdowały się małe jeziora utworzone z ropy, które zanikły w późniejszych latach w wyniku intensywnego wydobycia ropy naftowej.
Zabytki
Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa:[9]
- drewniany kościół parafialny św. Stanisława Biskupa z XV w., przebudowany w XIX w., nr rej.: A-42 z 5.07.1984 r.
- plebania (nr 456) z 1907, nr rej.: A-240 z 14.06.1991 r.
Przypisy
- ↑ Raport o stanie gminy za 2020 rok, Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd miejski w Brzozowie, 17 czerwca 2021, s. 15 [dostęp 2021-07-26] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 353 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju), Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Strona Ochotniczej Straży Pożarnej. [dostęp 2013-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-10)].
- ↑ Cmentarz parafii św. Stanisława Biskupa, Humniska, cmentarze24.pl [dostęp 2022-04-13] (pol.).
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 66.
- ↑ a b B. Śnieżek: Parafie i kościoły w Humniskach. 19.02.2011. [dostęp 2012-09-09]. (pol.).
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2012-06-30. [dostęp 2012-10-31].
Linki zewnętrzne
- Humniska (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 219.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada |
|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Autor: Jeśli zamierzać użyć tego zdjęcia poza projektami Wikimedia, będę wdzięczny za informację mailową. Więcej zdjęć możesz znaleźć w mojej galerii., Licencja: CC BY 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2011-27. (Zgłoś swój projekt!)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Humniska