Hurma kaukaska

Hurma kaukaska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządwrzosowce
Rodzinahebankowate
Rodzajhurma
GatunekHurma kaukaska
Nazwa systematyczna
Diospyros lotus L.
Sp. pl. 2:1057. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Hurma kaukaska (Diospyros lotus) - nazywana również hebankiem jagodowym i hebanowcem pospolitym (ta nazwa jest nieprawidłowa) – gatunek rośliny z rodziny hebankowatych. Występuje w Azji Mniejszej, na Zachodnim Zakaukaziu[4], w południowym Azerbejdżanie[5], Iranie, Afganistanie, Nepalu, Pakistanie, Chinach, Korei, w uprawie również w innych rejonach[6].

Morfologia

Zwykle krzew lub drzewo o wysokości do 5-10 metrów (rzadko do 20 m). Jednak w Górach Tałyskich na pograniczu Azerbejdżanu i Iranu, gdzie hurma tworzy miejscami okazałe lasy, osobniki liczące ok. 100 lat osiągają 28 m wysokości i 50 cm średnicy, a zdarzały się i okazy sięgające 40 m wysokości i 80 cm średnicy[5].

Liście podługowate lub podłużnie eliptyczne, owłosione i całobrzegie. Roślina dwupienna, kwiaty rozmieszczone po kątach liści, żeńskie pojedynczo, męskie po 3 sztuki. Korona kwiatowa zielonkawa, dzwonkowata. Owocem jest kulista jagoda średnicy 1,5 - 2 cm w kolorze początkowo zielonym, następnie pomarańczowym, a w końcu niebieskoczarnym z matowym nalotem[5]. Owoce niedojrzałe są cierpkie (zawierają dużo taniny, nadają się do spożycia po uprzednim sparzeniu), dojrzałe (najlepiej przemrożone) bardzo smaczne, słodkie i soczyste[5]. Zwane są figami kaki.

Zastosowanie

Drewno żółtawe, mocne, sprężyste, znane na rynku pod nazwą "zielonego drzewa hebanowego"[5]. Wykorzystywane jest na wyroby tokarskie. Owoce spożywane są jako świeże, suszone lub w postaci dżemów, wytwarza się z nich soki i wina[5]. Wywar z roślin używany jest do produkcji pokostów.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
  3. Diospyros lotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Berg L. S.: Przyroda ZSRR, tłum. Skirgiełło Alina, Straszewska Katarzyna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962, s. 248
  5. a b c d e f Zawierucha Borys: Reliktowe lasy Tałysza, w: "Poznaj świat" R. XXII, nr 11 (264), listopad 1974, s. 3-8
  6. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].

Bibliografia

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Media użyte na tej stronie