Hurmak olchowiec

Hurmak olchowiec
Agelastica alni
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

stonkowate

Podrodzina

Galerucinae

Plemię

Sermylini

Rodzaj

Agelastica

Gatunek

hurmak olchowiec

Synonimy
  • Adimonia violacea Laicharting, 1781
  • Cryptocephalus violacea Geoffroy, 1762
  • Chrysomela alni Linnaeus, 1758

Hurmak olchowiec, hurmak olszowy[1] (Agelastica alni) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został naukowo po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątej edycji Systema Naturae pod nazwą Chrysomela alni[2].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 6 do 7[3] lub 8 mm[4], z wierzchu błyszczący, drobno punktowany, metalicznie niebieski lub granatowy, rzadziej zielony lub fioletowy[3]. Czułki, golenie i stopy są czarne[4]. Czoło ma wyraźny dołek za guzkami czołowymi. Przedplecze ma gładką, pozbawioną nierówności powierzchnię. Pokrywy są zauważalnie rozszerzone ku tyłowi, a ich boczne brzegi widoczne są od góry na całej długości[3].

Larwy mają walcowate, błyszczące, głównie czarne ciało i osiągają do 11 mm długości[4]. Na ich segmentach odwłokowych od pierwszego do ósmego znajdują się parzyste guzki, na których otwierają się w części grzbietowo-bocznej woreczkowate inwaginacje oskórka. Każda z tych inwaginacji może się wynicowywać i być wciąganą mięśniami, oraz zaopatrzona jest w pojedynczą, dużą komórkę gruczołową, która wydziela do niej płyn odstraszający napastników (np. wścieklice zwyczajne) i alarmujący inne larwy własnego gatunku[5].

Biologia i ekologia

Larwa

Larwy i imagines żerują głównie na liściach olch, występując niekiedy masowo[6]. Ponadto żerować mogą na brzozach, grabie pospolitym, leszczynach czy jabłoniach[4].

Zimują osobniki dorosłe. Do rozrodu dochodzi wiosną. Jaja składane są w dużych grupach na liściach, a wylęg następuje po około 2 tygodniach od złożenia. Larwy żerują po obu stronach liści przez około 3 tygodnie, po czym opadają na podłoże celem przepoczwarczenia. Stadium poczwarki trwa około 1–2 tygodnie[4].

Rozprzestrzenienie

Gatunek rozprzestrzeniony prawie w całej Palearktyce, w XIX wieku zawleczony do Ameryki Północnej[6]. Na Wyspach Brytyjskich wymarły[4].

Przypisy

  1. ↑ Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa. 
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 369. (łac.).
  3. ↑ a b c Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973.
  4. ↑ a b c d e f David V. Alford: Pests of Fruit Crops: A Colour Handbook, Second Edition. Wyd. II. CRC Press, s. 140.
  5. ↑ Martina Bünnige, Monika Hilker. Larval exocrine glands in the galerucine Agelastica alni L. (Coleoptera: Chrysomelidae): their morphology and possible functions. „Chemoecology”. 9 (2), s. 55–62, 1999. DOI: 10.1007/s000490050034. 
  6. ↑ a b Agelastica alni alni (Linnaeus, 1758). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-02-12].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Agelastica alni (Linné, 1758) (5598488922).jpg
Autor: Udo Schmidt from Deutschland, Licencja: CC BY-SA 2.0

Familie: Chrysomelidae Groesse: 6-7 mm Verbreitung: Europa Oekologie: an Alnus glutinosa und Alnus incana Fundort: Germania, Bayern, Oberfranken, Selbitz leg.det. U.Schmidt, 1973

Photo: U.Schmidt, 2011