Hwardijśke (obwód chmielnicki)

Hwardijśke
Ilustracja
Punkt przejścia południka Struvego obok wsi
Herb
Herb
Państwo

 Ukraina

Obwód

 chmielnicki

Powierzchnia

3,734 km²

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


2371
63,5 os./km²

Nr kierunkowy

+380 3822

Kod pocztowy

31352

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Hwardijśke”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia49°20′13″N 26°42′22″E/49,336944 26,706111
Portal Ukraina

Hwardijśke (ukr. Гвардійське; hist. Felsztyn) – wieś na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, w rejonie chmielnickim.

Położenie

Wieś leży ok. 20 km na zachód od miasta Chmielnicki, w dolinie nad rzeką Smotrycz, poniżej stoku o wys. 354 m n.p.m., zabudowa w formie łańcuchówki.

Historia

Kościół św. Wojciecha

Miasto Felsztyn założył Mikołaj Herburt podkomorzy halicki, za przywilejem królewskim z dnia 23 sierpnia 1584 oddalony był 5 km od posiadłości Herburta w Dobrogoszczy. Na pozostałą część majątku składały się m.in. Kupice, Krzemienna i Łysowody. Według tego przywileju nowy właściciel miał wystawić zamek oraz lokować miasto na prawie magdeburskim i nazwać je od rodzinnej swej majętności Felsztynem. W roku 1594 Mikołaj Herburt buduje kościół pw. św. Wojciecha. Po śmierci Mikołaja posiadłość dostała się żonie Jana Herburta. W roku 1615 Felsztyn okupywali Tatarzy. W następnych latach miasto i dobra felsztyńskie stanowiły własność Stadnickich. W roku 1680 Felsztyn dostał się we władanie Turcji.

Pochodzenia nazwy miejscowości wywodzi się od rodowej siedziby Herburtów na Morawach, twierdzy Fulsztyn. Obecnie w miejscu znajduje się parafia rzymskokatolicka p.w.św. Wojciecha, którą prowadzi polski ksiądz. Na wschód od Felsztyna znajduje się następny zamek przebudowany przez Herburtów w Olesku. Do 1772, województwo podolskie, powiat tarnopolski.

Pod rozbiorami siedziba gminy Felsztyn(ukr.) w powiecie proskurowski guberni podolskiej.

W okresie 1917–1921 wchodziło w skład Ukraińskiej Republiki Ludowej. 17 lutego 1919 r., w okresie rządów Petlury i na fali pogromów antyżydowskich, doszło w Felsztynie do masakry, w której oddziały Ukraińskiej Republiki Ludowej pod dowództwem Iwana Semosenki zamordowały 485 żydowskich mieszkańców miasteczka[1][2]. Od 1921 w granicach ZSRR. W 1946 roku zmieniono nazwę miejscowości.

Od 1991 w granicach niepodległej Ukrainy.

Zabytki

  • Kościół świętego Wojciecha zbudowany pierwotnie z drewna w 1594 przez Mikołaja Herburta. Obecny murowany w stylu barokowym rozpoczęto budować w 1753 roku kosztem Marianny Grabinkowej z domu Kalinowskiej. W tym samym roku z jej funduszy powstał szpital. Kościół konsekrowano w 1791 roku. Na skutek zwiększenia się liczby wiernych w 1905 roku kościół został rozbudowany o nawy boczne. Władze radzieckie zamknęły kościół w 1933 roku, jednak władze niemieckie podczas okupacji pozwoliły go ponownie uruchomić. Władze radzieckie ponownie zamknęły kościół w 1950 roku i urządziły tam skład nawozów. Parafia odzyskała kościół w 1990 roku, który po remoncie konsekrowano w 1994 roku. Czynny. Obecnie parafia liczy 2 tys. katolików, a proboszczem jest ksiądz Piotr Główka[3].
  • Cerkiew Zaśnięcia NMP z 1776 roku, remontowana w 1871 roku.
  • Punkt przejścia południka Struvego
  • Znak pamięci z 2007 roku na dawnym cmentarzu żydowskim
  • zamek[4] obecnie nie istnieje.

Zobacz też

Przypisy

  1. Ukraina 1919: czas pogromów, www.tygodnikpowszechny.pl, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-18] (pol.).
  2. E. Heifetz: The slaughter of the Jews in the Ukraine In 1919. Thomas Seltzer, Inc., 1921. s. 43, 227-234. [dostęp 2013-02-12]. (ang.). Yitsḥaḳ Arad: The Holocaust in the Soviet Union. Jad Waszem, 2009, s. 13. [dostęp 2012-12-09]. (ang.). Y. Slutsky: Russia. Jewish Virtual Library, 2008. [dostęp 2013-01-21]. (ang.).
  3. Felsztyn na Podolu, www.kuriergalicyjski.com [dostęp 2019-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-19] (pol.).
  4. Felsztyn. [dostęp 2013-08-13].

Bibliografia

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, Warszawa, 1880–1902, s. 381.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Khmelnytskyi Oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Районы Хмельницкой области с 17 июля 2020 года
Гвардійське, костел Святого Войцеха, фото 4.jpg
Autor: Bogdan csgo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Гвардійське, костел Святого Войцеха
Struve Geodetic Arc in Felshtyn.jpg
Autor: Volodymyr D-k, Licencja: CC BY-SA 3.0
To jest zdjęcie miejsca lub budynku wpisanego do Państwowego Rejestru Zabytków Nieruchomych Ukrainy pod numerem: 68-250-0015
Gvardiyske khm gerb.png
Герб села Гвардійське (Хмельницький район)