III Dwór

III Dwór
Symbol zabytku nr rej. 15 z 15.11.1947[1]
Ilustracja
Budynek północny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

Oliwa, ul. Polanki 122

Ukończenie budowy

XVIII wiek / 2. poł. XX wieku

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Ziemia54°24′00,382″N 18°33′43,276″E/54,400106 18,562021

III Dwór (niem. III Hof), nazywany również „Polanką” – zabytkowa posiadłość przy ulicy Polanki 122, w dzisiejszej dzielnicy Gdańska, Oliwie.

Historia

Muszla widokowa z końca XVIII wieku, która była leśnym schronieniem i punktem widokowym na morze[2]
III Dwór: po lewej nieistniejący budynek południowy, po prawej północny, ok. 1900

Powstał, jak wszystkie inne dwory wzdłuż tego traktu, w pierwszej połowie XVII wieku. 8 VIII 1625 roku budynek nabył od Christiana Tempskiego, Helmich von Tweenhuysen[3]. W 1784 roku dwór przeszedł na własność Henryka Florisa Schopenhauera, ojca Artura Schopenhauera - najsłynniejszy gdański filozof spędził w dworku pięć lat ze swojego dzieciństwa (lata 1788–1793). W wyniku rozbiorów Polski i przejścia Gdańska pod administrację zaboru pruskiego rodzina Schopenhauerów opuściła dwór na Polankach.

Od 1855 roku funkcjonował tu zakład leczniczy, który w 1868 roku został zaadaptowany na przytułek dla sierot[4] [5].

Budynek północny z XVIII wieku po 1945 roku został wyburzony do parteru i odbudowany w latach 80. Budynek południowy z XIX wieku został poddany około 1990 roku rozbiórce. Do września 2010 roku pozostałe budynki zespołu dworskiego pełniły funkcje schroniska dla nieletnich. Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości schronisko zostało zniesione z dniem 1 września 2010 roku i jednocześnie utworzono tu zakład poprawczy[6]. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki założenia parkowego oraz również stawy parkowe, stanowiące obecnie ostoję chronionych ptaków.

Na zapleczu III Dworu przez wiele lat funkcjonowała żwirownia.

Położenie

Obszar dworski znajduje się na wschodnim skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, u podnóża Góry Dantyszka. Na zboczu góry znajduje się zrujnowana, murowana muszla widokowa.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2014-02-25].
  2. ↑ Schodami do muszli widokowej. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)].
  3. ↑ Lech Borusewicz: Zagadka tzw. Ecce homo z Kościoła św. Piotra na Helu: studium recepcji sztuki Rembrandta w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Acta Iniversitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 25 (280). 59-88,1994. [dostęp 2014-04-28]. (ang.).
  4. ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
  5. ↑ Opowieść o przedwojennym domu dziecka. trojmiasto.pl, 20 września 2015. [dostęp 2015-09-20].
  6. ↑ Zakład Poprawczy. zakladpoprawczygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-28)].

Linki zewnętrzne

Jednostki morfogenetyczne okręgu Oliwa
Jednostki
Podjednostki

Herb Oliwy

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
III Hof.JPG
Dwór III, Gdańsk-Oliwa.
III Dwór w Gdańsku.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC BY-SA 4.0
"III Dwór" (budynek północny), Gdańsk Oliwa.
POL Oliwa (Gdańsk) COA.jpg
Herb Oliwy (Gdańsk).
III Dwór muszla.JPG
Gdańsk Oliwa, III Dwór - zabytkowa muszla.