III kadencja Sejmu Krajowego Galicji

III kadencja Sejmu Krajowego Galicji – trzecia kadencja Sejmu Krajowego Galicji, odbywająca się w latach 1870-1876 we Lwowie.

Sesje Sejmu

I sesja

Pierwsza sesja odbyła się w dniach 20 sierpnia – 2 września 1870. Marszałkiem krajowym był książę Leon Ludwik Sapieha, zastępcą Julijan Ławriwśkyj, namiestnikiem Ludwik Possinger-Choborski, komisarzem rządowym Adolf Pauli.

W czasie sesji powołano 9 komisji (zwanych wydziałami), odbyto 11 posiedzeń. Sesję odroczono, ale potem zamknięto reskryptem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 2 marca 1871.

II sesja

Druga sesja odbyła się w dniach 14 września – 17 października 1871. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą Julijan Ławriwśkyj, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzem rządowym Oswald Bartmański.

W czasie sesji powołano 13 komisji, odbyto 24 posiedzenia.

III sesja

Trzecia sesja odbyła się w dniach 5 listopada – 7 grudnia 1872. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą Julijan Ławriwśkyj, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzem rządowym Oswald Bartmański, do spraw szkolnych – Hermann Loebl.

W czasie sesji powołano 9 komisji, odbyto 23 posiedzenia.

IV sesja

Czwarta sesja odbyła się w dniach 26 listopada 1873 – 17 stycznia 1874. Marszałkiem krajowym był książę Leon Sapieha, zastępcą Jan Saturnin Stupnicki, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzami rządowymi Oswald Bartmański i Jakub Simonowicz.

W czasie sesji powołano 9 komisji, odbyto 24 posiedzenia.

V sesja

Piąta sesja odbyła się w dniach 15 września – 18 października 1874. Marszałkiem krajowym był Leon Sapieha, zastępcą Jan Saturnin Stupnicki, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzem rządowym Oswald Bartmański.

W czasie sesji powołano 11 komisji, odbyto 23 posiedzenia.

VI sesja

Szósta sesja odbyła się w dniach 6 kwietnia – 29 maja 1875. Marszałkiem krajowym był Alfred Józef Potocki, zastępcą Jan Saturnin Stupnicki, namiestnikiem Agenor Romuald Gołuchowski, komisarzem rządowym Oswald Bartmański.

W czasie sesji powołano 12 komisji, odbyto 34 posiedzenia.

VII sesja

Siódma sesja odbyła się w dniach 7 marca – 26 kwietnia 1876. Marszałkiem krajowym był Włodzimierz Dzieduszycki, zastępcą Jan Saturnin Stupnicki, namiestnikiem Alfred Józef Potocki, komisarzem rządowym Oswald Bartmański, zastępcą komisarza Hermann Loebl.

W czasie sesji powołano 10 komisji, odbyto 27 posiedzeń.

Skład Sejmu

Wiryliści

• Franciszek Ksawery Wierzchleyski – rzymskokatolicki arcybiskup lwowski
• Josyf Sembratowycz – greckokatolicki arcybiskup lwowski
• Grzegorz Michał Szymonowicz – ormiańskokatolicki arcybiskup lwowski (zmarł po sesji w 1875)
• Józef Alojzy Pukalski – rzymskokatolicki biskup tarnowski
• Antoni Junosza Gałecki – wikariusz apostolski diecezji krakowskiej
• Mychajło Małynowski – administrator greckokatolickiej diecezji lwowskiej
• Maciej Hirschler – rzymskokatolicki biskup przemyski (w Sejmie od 1871)
• Jan Saturnin Stupnicki – greckokatolicki biskup przemyski (w Sejmie od 1873)

Rektorzy Uniwersytetu Lwowskiego (obsadzali miejsca, jeżeli w czasie ich rocznej kadencji wypadała sesja Sejmu):

• Hermann Schmidt (1870)
• Franciszek Kostek (1871)
• Franciszek Kotter (1872)
• Antoni Małecki (1873)
• Wojciech Filarski (1874)
• Maurycy Kabat (1875)
• Euzebiusz Czerkawski (1876)

Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego (obsadzali miejsca, jeżeli w czasie ich rocznej kadencji wypadała sesja Sejmu):

• Fryderyk Skobel (1870)
• Józef Kremer (1871)
• Karol Teliga (1872)
• Edward Fierich (1873)
• Gustaw Piotrowski (1874)
• Emilian Czyrniański (1875)
• Fryderyk Zoll (1876)

Posłowie obieralni

I kuria

• 1. Obwód krakowski:
  • Henryk Wodzicki
  • Ludwik Szumańczowski^[1]
  • Franciszek Paszkowski
  • Stanisław Michał Starowieyski (na jego miejsce wybrano 19 grudnia 1872 Leonarda Wężyka. Zmarł on po sesji w 1875 i 23 lutego 1876 wybrano Pawła Popiela)
  • Cezary Haller
  • Jerzy Czartoryski
• 2. Obwód brzeżański:
  • Józef Wereszczyński
  • Emil Torosiewicz
  • Franciszek Torosiewicz (po jego śmierci w 1873 19 września 1873 został wybrany Andrzej Cywiński)
• 3. Obwód przemyski:
  • Leon Ludwik Sapieha
  • Maurycy Kraiński
  • Seweryn Smarzewski
• 4. Obwód złoczowski:
  • Apolinary Jaworski
  • August Łoś (na jego miejsce 31 sierpnia 1874 wybrano Włodzimierza Dzieduszyckiego)
  • Maurycy Kabat
• 5. Obwód czortkowski:
  • Walerian Podlewski
  • Agenor Gołuchowski (zmarł w 1875, na jego miejsce 16 lutego 1876 wybrano Tadeusza Dzieduszyckiego)
  • Erazm Wolański
• 6. Obwód tarnowski:
  • Julian Klaczko (na jego miejsce w 1871 obrano Konstantego Pilińskiego)
  • Augustyn Piotrowski (na jego miejsce 19 listopada 1873 obrano Józefa Męcińskiego)
  • Edward Dzwonkowski (złożył mandat, na jego miejsce wybrano Mieczysława Reya)
• 7. Obwód tarnopolski:
  • Kazimierz Grocholski
  • Szczęsny Koziebrodzki
  • Włodzimierz Łoś (zmarł w 1873, na jego miejsce obrano 19 listopada 1873 Kazimierza Szeliskiego)
• 8. Obwód sanocki:
  • Edward Gniewosz (na jego miejsce 16 lutego 1876 obrano Gustawa Romera)
  • Zenon Słonecki
  • Ludwik Skrzyński
• 9. Obwód samborski:
  • Aleksander Dunin Borkowski (na jego opróżniony mandat obrano 29 października 1872 Macieja Serwatowskiego)
  • Piotr Gross
  • Henryk Janko (na jego opróżniony mandat 29 października 1872 obrano Marcelego Madeyskiego)
• 10. Obwód żółkiewski:
  • Antoni Jabłonowski (pierwotnie mandat ten zdobył Agenor Gołuchowski, ale przyjął mandat w Czortkowie. Na jego miejsce obrano Antoniego Jabłonowskiego, a następnie 29 października 1872 Artura Głogowskiego)
  • Jan Czajkowski
  • Stanisław Polanowski
• 11. Obwód sądecki:
  • Józef Szujski
  • Franciszek Trzecieski (zmarł przed sesją w 1876)
• 12. Obwód rzeszowski:
  • Stanisław Kostka Tarnowski
  • Ludwik Wodzicki (na opróżnione przez obu mandaty wybrano 31 sierpnia 1874 Józefa Badeniego i 8 kwietnia 1875 Edwarda Jędrzejowicza)
• 13. Obwód stryjski:
  • Jerzy Czartoryski (zrezygnował z mandatu na rzecz krakowskiego, na jego miejsce obrano Tomasza Horodyskiego)
  • Oktaw Pietruski
• 14. Obwód stanisławowski:
  • Paweł Skwarczyński
  • Eustachy Rylski
• 15. Obwód kołomyjski:
  • Kajetan Agopsowicz (zmarł 13 listopada 1874, na jego miejsce obrano 2 kwietnia 1875 Dawida Abrahamowicza)
  • Antoni Golejewski
• 16. Obwód lwowski:
  • Edward Weissman

II kuria

• Józef Breuer (Izba lwowska)
• Ferdynand Weigel (Izba krakowska)
• Friedrich von Beust (Izba brodzka, 29 sierpnia 1870 poprosił o urlop z powodu innych zajęć, 22 grudnia 1873 na jego miejsce obrano Otto Hausnera)

III kuria

• 1. Okręg Lwów:
  • Herman Frankel (na jego miejsce 29 października 1872 obrano Aleksandra Jasińskiego)
  • Wacław Dąbrowski
  • Franciszek Jan Smolka
  • Florian Ziemiałkowski
• 2. Okręg Kraków:
  • Józef Majer
  • Mikołaj Zyblikiewicz
  • Leon Wojciech Chrzanowski
• 3. Okręg Przemyśl:
  • Adam Stanisław Sapieha (25 sierpnia 1873 obrano za niego Walerego Waygarta)
• 4. Okręg Stanisławów:
  • Ignacy Kamiński
• 5. Okręg Tarnopol:
  • Zygmunt Sawczyński
• 6. Okręg Brody:
  • Natan Kallir (złożył mandat 30 grudnia 1873, na jego miejsce obrano 25 sierpnia 1874 Filipa Zuckera)
• 7. Okręg Jarosław:
  • Władysław Badeni
• 8. Okręg Drohobycz:
  • Ludwik Wolski (na jego miejsce 18 listopada 1873 wybrano Mykołę Antonowycza)
• 9. Okręg Biała:
  • Franciszek Strzygowski (5 grudnia 1873 na jego miejsce obrano Rudolfa Bukowskiego)
• 10. Okręg Nowy Sącz:
  • Julian Dunajewski
• 11. Okręg Tarnów:
  • Klemens Rutowski
• 12. Okręg Rzeszów:
  • Euzebiusz Czerkawski
• 13. Okręg Sambor:
  • Julian Szemelowski
• 14. Okręg Stryj:
  • Julijan Ławriwśkyj (zmarł w 1873, na jego miejsce 17 listopada 1873 obrano Filipa Fruchtmana)
• 15. Okręg Kołomyja:
  • Krzysztof Bogdanowicz (zmarł przed sesją w 1876)

IV kuria

Według numerów okręgów wyborczych:

1. Okręg Lwów-Winniki-Szczerzec – Kornel Krzeczunowicz
2. Okręg Gródek-Janów – Emil Pfeiffer
3. Okręg Brzeżany-Przemyślany – Alfred Józef Potocki
4. Okręg Bóbrka-Chodorów – Mieczysław Szczepański
5. Okręg Rohatyn-Bursztyn – Kiryło Hubar
6. Okręg Podhajce-Kozowa – Ilia Fecak
7. Okręg Zaleszczyki-Tłuste – Mykoła Bojczuk (od 29 października 1872 ks. Teodor Lisiewycz)
8. Okręg Borszczów-Mielnica – Fedir Hajdamacha
9. Okręg Czortków-Jazłowiec-Budzanów – Mikołaj Wolański
10. Okręg Kopyczyńce-Husiatyn – Wilhelm Siemieński-Lewicki
11. Okręg Kołomyja-Gwoździec-Peczeniżyn – ks. Iwan Łewyćkyj (złożył mandat, na jego miejsce 12 grudnia 1872 wybrano Eugeniusza Kuczkowskiego)
12. Okręg Horodenka-Obertyn – Wasyl Całkowśkyj
13. Okręg Kosów-Kuty – Matwij Kaszewko
14. Okręg Śniatyń-Zabołotów – ks. Iwan Ozarkewycz (złożył mandat w 1875, na jego miejsce 18 maja 1875 obrano ks. Mychajła Korzynśkiego)
15. Okręg Przemyśl-Niżankowice – ks. Hryhorij Szaszkewycz
16. Okręg Jarosław-Sieniawa-Radymno – Stefan Zamoyski
17. Okręg Jaworów-Krakowiec – Jan Kanty Szeptycki
18. Okręg Mościska-Sądowa Wisznia – Władysław Szott
19. Okręg Sambor-Stare Miasto-Stara Sól – Michał Popiel
20. Okręg Turka-Borynia – Karol Bartoszewski
21. Okręg Drohobycz-Podbuż – Wasyl Kocko
22. Okręg Rudki-Komarno – Paweł Lisiniecki
23. Okręg Łąka-Medenice – Danyło Iwanysziw
24. Okręg Sanok-Rymanów-Bukowsko – Petro Kocyłowski
25. Okręg Lisko-Baligród-Lutowiska – Iwan Kerepin
26. Okręg Dobromil-Ustrzyki-Bircza – Józef Tyszkowski
27. Okręg Dubiecko-Brzozów – Feliks Pohorecki (złożył mandat 13 października 1874, na jego miejsce 24 sierpnia 1874 obrano ks. Wojciecha Stępka)
28. Okręg Stanisławów-Halicz – ks. Mychajło Kozanowycz
29. Okręg Bohorodczany-Sołotwina – ks. Ołeksa Zakłynśkyj
30. Okręg Monasterzyska-Buczacz – ks. Hawryło Kryżanowskyj
31. Okręg Nadwórna-Delatyn – ks. Kornyło Mandyczowśkyj
32. Okręg Tyśmienica-Tłumacz – Mychajło Demkiw (jego wybór unieważniono 16 września 1871, na jego miejsce wybrano ks. Osypa Zawadowśkiego)
33. Okręg Stryj-Skole – ks. Osyp Kulczyćkyj
34. Okręg Dolina-Bolechów-Rożniatów – Apolinary Hoppen
35. Okręg Kałusz-Wojniłów – ks. Antoni Petruszewicz
36. Okręg Mikołajów-Żurawno – Wasyl Kowalski
37. Okręg Tarnopol-Ihrowica-Mikulińce – ks. Wasyl Fortuna
38. Okręg Skałat-Grzymałów – ks. Hnat Halka
39. Okręg Zbaraż-Medyń – ks. Stepan Kaczała
40. Okręg Trembowla-Złotniki – Włodzimierz Baworowski
41. Okręg Złoczów-Gliniany – Józef Wesołowski
42. Okręg Łopatyn-Brody-Radziechów – Teodor Biłous
43. Okręg Busk-Kamionka Strumiłowa-Olesko – ks. Josyf Krasycki
44. Okręg Załośce-Zborów – Iwan Bodnar
45. Okręg Żółkiew-Kulików-Mosty Wielkie – Iwan Pełech
46. Okręg Bełz-Uhnów-Sokal – ks. Osyp Jajus (jego wyboru sejm nie uznał, mandat był nieobsadzony w latach 1870-1871, następnie obrano ks. Teofila Pawłykiwa)
47. Okręg Lubaczów-Cieszanów – Józef Seifert (złożył mandat 19 sierpnia 1870, na jego miejsce obrano ks. Pawła Jaworśkiego)
48. Okręg Rawa-Niemirów – Amwrosij Janowśkyj
49. Okręg Kraków-Mogiła-Liszki-Skawina – Julian Kirchmajer (zmarł w 1874, na jego miejsce 24 sierpnia 1874 obrano ks. Jana Chełmeckiego)
50. Okręg Chrzanów-Jaworzno-Krzeszowice – Jan Spławiński
51. Okręg Bochnia-Niepołomice-Wiśnicz – Franciszek Hoszard
52. Okręg Brzesko-Radłów-Wojnicz – ks. Michał Król
53. Okręg Wieliczka-Podgórze-Dobczyce – Henryk Konopka
54. Okręg Jasło-Brzostek-Frysztak – Antoni Michalski
55. Okręg Gorlice-Biecz – Andrzej Rydzowski
56. Okręg Dukla-Krosno-Żmigród – Józef Jasiński
57. Okręg Rzeszów-Głogów – Jan Wiśniowski
58. Okręg Łańcut-Przeworsk – Szczęsny Firlej
59. Okręg Leżajsk-Sokołów-Ulanów – Jędrzej Kobylarz
60. Okręg Rozwadów-Tarnobrzeg-Nisko – Jan Drozd
61. Okręg Tyczyn-Strzyżów – Stanisław Szurlej
62. Okręg Nowy Sącz-Grybów-Ciężkowice – Jakub Laskosz
63. Okręg Stary Sącz-Krynica – Jan Oskard
64. Okręg Nowy Targ-Krościenko – Adolf Tetmajer
65. Okręg Limanowa-Skrzydlna – Tomasz Gawronek (utracił mandat 30 kwietnia 1875, na jego miejsce w 1876 obrano Walentego Jaworskiego)
66. Okręg Tarnów-Tuchów – Maciej Włodek, po jego rezygnacji w 1873 w jego miejsce wybrano Eustachego Stanisława Sanguszkę
67. Okręg Dąbrowa-Żabno – Szczepan Żołędź
68. Okręg Dębica-Pilzno – Piotr Garbaczyński
69. Okręg Ropczyce-Kolbuszowa – Jędrzej Kuzara
70. Okręg Mielec-Zassów – Jan Józef Tarnowski
71. Okręg Wadowice-Kalwaria-Andrychów – Józef Baum
72. Okręg Kenty-Biała-Oświęcim – Franciszek Chrapek
73. Okręg Myślenice-Jordanów-Maków – Jan Turczyn
74. Okręg Żywiec-Ślemień-Milówka – Antoni Siwiec

Przypisy

Bibliografia

• StanisławS. Grodziski StanisławS., Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670 .
• Stenograficzne Sprawozdania z pierwszej sesyi trzeciego peryodu Sejmu krajowego Królewstwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim w roku 1870. Posiedzenie 1—11. Lwów: drukarnia Instytutu Stawropigiańskiego, 1871.
• Kronika krajowa. „Głos Wolny”. Nr 251-252, s. 1010-1011, 20 lipca 1870.