II bitwa pod Syrtą

II bitwa pod Syrtą
II wojna światowa, kampania śródziemnomorska
Ilustracja
HMS „Cleopatra” stawia zasłonę dymną
Czas

22 marca 1942

Miejsce

na północ od zatoki Wielka Syrta, Morze Śródziemne

Wynik

brytyjskie zwycięstwo strategiczne
włoskie zwycięstwo taktyczne

Strony konfliktu
 Wielka Brytania Włochy
Dowódcy
Philip VianAngelo Iachino
Siły
4 krążowniki lekkie,
1 krążownik przeciwlotniczy,
16 niszczycieli
1 pancernik,
2 krążowniki ciężkie,
1 krążownik lekki
8 niszczycieli
Straty
4 statki transportowe
3 krążowniki uszkodzone
6 niszczycieli uszkodzonych
39 zabitych
nieznaczne
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
34°20′N 17°30′E/34,333333 17,500000

II bitwa pod Syrtą – została stoczona 22 marca 1942 roku na Morzu Śródziemnym na wysokości libijskiego miasta Syrta w czasie II wojny światowej, pomiędzy marynarką brytyjską a włoską. Mimo znacznych strat Brytyjczyków bitwa przyniosła sukces strategiczny, bowiem odsunęła w czasie (a jak się później okazało na zawsze) zdobycie Malty przez siły zbrojne państw Osi.

Podłoże

W końcu 1941 roku, wskutek poniesionych strat, flota brytyjska w basenie Morza Śródziemnego była zbyt słaba, by skutecznie zwalczać okręty wojenne Osi. Szczególnie narażona na ataki lotnictwa włoskiego i niemieckiego z Sycylii była Malta, baza lotniczo-morska aliantów położona w połowie drogi między Gibraltarem a Aleksandrią i stanowiąca tym samym osłonę konwojów alianckich w drodze z Egiptu do Wielkiej Brytanii i odwrotnie. Sztaby państw Osi planowały zdobycie Malty, a przygotowania do desantu poprzedzały zmasowane bombardowania wyspy przez stacjonujący na Sycylii Fliegerkorps II. Z tej przyczyny niezbędnym stało się słanie na Maltę zaopatrzenia w postaci nowych samolotów bojowych, amunicji, paliw i żywności.

Zaopatrzenie docierało na wyspę początkowo tylko od zachodu, czyli z Wielkiej Brytanii przez Gibraltar. Trasa była bardzo niebezpieczna, bowiem w cieśninie między Sardynią i Sycylią a wybrzeżem tunezyjskim statki i okręty brytyjskie były narażone na ataki zarówno samolotów, jak i wszelkich okrętów podwodnych i nawodnych, w tym szybkich kutrów torpedowych i ścigaczy artyleryjskich. Straty ponoszone w tym wstępnym okresie wojny były ogromne i dopiero w roku 1942 – po uruchomieniu linii dostawczych w Afryce Środkowej i na Oceanie Indyjskim – można było zaopatrywać Maltę z Aleksandrii, linią uznawaną za bezpieczniejszą.

Przed bitwą

Jeden z takich konwojów wyruszył z Aleksandrii w nocy z 20 na 21 marca. W jego skład weszły 3 statki transportowe („Talabot”, „Clean Campell”, „Pampas” i transportowiec floty HMS „Breconshire”), wiozące około 25 tysięcy ton ładunku. Ubezpieczenie pod dowództwem kontradmirała Philipa Viana składało się z 4 krążowników i 10 niszczycieli; wspomagało je 6 niszczycieli eskortowych typu „Hunt” z Tobruku. Na spotkanie konwoju wyszły nadto z Malty krążownik „Penelope” i niszczyciel „Legion”, które dołączyły do konwoju 22 marca o godzinie 8 rano.

Starcie

22 marca o godz. 14.27 HMS „Euryalus” dostrzegł krążowniki włoskie. Morze było wzburzone, ale widzialność dobra. Vian natychmiast wydał rozkaz, by dywizjony szturmowe odparły atak sił włoskich, podczas gdy konwój z eskortą miał płynąć dalej na południowy zachód. Sprzyjający wiatr pozwolił na postawienie zasłony dymnej. Gdy zorientowano się, że nacierają jedynie krążowniki, Vian skierował przeciw nieprzyjacielowi krążowniki HMS „Cleopatra” i „Euryalus”, sam zaś z resztą sił zawrócił w kierunku konwoju.

Krążowniki włoskie po wymianie ognia, która trwała zaledwie 13 minut, zawróciły na północny zachód. W tym czasie konwój odpierał atak bombowców. Dzięki eskorcie niszczycieli i krążownika przeciwlotniczego HMS „Carlisle” strat nie odnotowano, ale już o godz. 16.40 ponownie dostrzeżono krążowniki włoskie. W kilka minut później na polu bitwy pojawił się pancernik „Littorio”. Okręty brytyjskie (w czasie wymiany ognia ciężkiemu uszkodzeniu uległ niszczyciel HMS „Havock”) postawiły zasłonę dymną i zza niej przeprowadziły atak torpedowy. Był on nieskuteczny, ale pancernik i krążowniki włoskie nie wytrzymały parcia i złamały szyk.

O godz. 18.43 pojawiły się ponownie okręty włoskie, które niszczyciele brytyjskie zaatakowały wystrzeliwując 25 torped. Jedna z nich trafiła włoski pancernik, ale jednocześnie trafiony został HMS „Kingston”, który musiał zawrócić do bazy. Uszkodzony został także w tym czasie kolejny niszczyciel brytyjski, HMS „Lively”, któremu udało się – mimo wszystko – odpalić torpedy.

Po tej akcji okręty włoskie (mimo braku poważnych strat) wycofały się, a państwa Osi zrezygnowały ostatecznie z desantu na Malcie. W tym sensie druga bitwa pod Syrtą miała ogromne – dla dalszego przebiegu wojny w basenie Morza Śródziemnego – znaczenie. Ewentualne zdobycie Malty przez armie Osi uniemożliwiłoby przeprowadzanie konwojów pomiędzy Gibraltarem i Aleksandrią a co za tym idzie ułatwiłoby siłom Erwina Rommla pokuszenie się o zdobycie Egiptu i wkroczenie na pola naftowe Bliskiego Wschodu.

Po bitwie

Sukces osiągnięty przez flotę brytyjską został w znacznym stopniu zniweczony przez zwłokę, spowodowaną walką i zboczeniem z kursu prowadzącego wprost ku Malcie, co spowodowało utratę wszystkich statków transportowych (niektórych już po dotarciu na Maltę).

Zobacz też

Bibliografia

  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976.
  • J. R. Hill [wyd.]: Oxfrord Illustrated History of the Royal Navy, Oxford University Press 1995, ISBN 0-19-211675-4.

Media użyte na tej stronie

Flag of Italy (1861–1946).svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
Relief Map of Mediterranean Sea.png
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Физическая карта Средиземного моря.
HMS Cleopatra smoke.jpg

IWM caption : ROYAL NAVY CONVOY FROM ALEXANDRIA TO MALTA MEETS AND ENGAGES ITALIAN WARSHIPS IN THE MEDITERRANEAN. HMS CLEOPATRA throws out smoke to shield the convoy as HMS EURYALUS elevates her forward 5.25 inch guns to shell the Italian Fleet.


Comment : This was the Second Battle of Sirte.