II koncert fortepianowy Czajkowskiego

II koncert fortepianowy G-dur Op. 44 Piotra Czajkowskiego – utwór napisany w latach 1879–1880. Dedykowany Nikołajowi Rubinsteinowi.

Historia

Czajkowski po wcześniejszym I koncercie fortepianowym pragnął napisać utwór, który spodobałby się jego przyjacielowi – pianiście i kompozytorowi Nikołajowi Rubinsteinowi. Pracę rozpoczął w październiku 1879 w czasie pobytu ze swoją siostrą w Kamiance.

Podobnie jak w przypadku I koncertu fortepianowego, Rubinstein nigdy go nie wykonał, mimo że – tak jak w poprzednim przypadku – miał być jego prawykonawcą. Tym razem przeszkodziła w tym śmierć Rubinsteina 11 marca^?/ 23 marca 1881.

Prapremiera kompozycji odbyła się 12 listopada 1881 w Nowym Jorku. Partię solową wykonała pianistka Madeline Schiller(ang.). Towarzyszyła jej Filharmonia Nowojorska, a dyrygentem był Theodore Thomas.

Pierwsze wykonanie utworu w Rosji miało miejsce w Moskwie w maju 1882 pod dyrekcją Antona Rubinsteina (starszego brata Nikołaja). Partię solową wykonał uczeń Czajkowskiego, Siergiej Taniejew.

Instrumentacja

Utwór przeznaczony jest do wykonywania przez orkiestrę symfoniczną oraz fortepian wykonujący partię solową. Skład orkiestry (według kolejności zapisywania w partyturze):

• 2 flety poprzeczne
• 2 oboje
• 2 klarnety
• 2 klarnety A
• 2 fagoty
• 4 waltornie F (rogi)
• 2 trąbki D
• kotły
• skrzypce solo
• wiolonczela solo
• kwintet smyczkowy
  • 2 skrzypiec
    • I skrzypce
    • II skrzypce
  • altówki
  • wiolonczele
  • kontrabasy

Forma

Fragment partii solowej skrzypiec z części II

Kompozycja ma budowę tradycyjnego koncertu na orkiestrę i instrument solowy tj. składa się z 3 części:

• Cz. I Allegro Brillante e molto vivace (napisana w formie allegra sonatowego)
• Cz. II Andante non troppo (ze słynnym solem fortepianu i wiolonczeli)
• Cz. III Allegro con fuoco

Zobacz też

• I koncert fortepianowy Czajkowskiego
• III koncert fortepianowy Czajkowskiego

Bibliografia

• T. Chylińska, S. Haraschin, B. Schaeffer: Przewodnik koncertowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1991, s. 240–242. ISBN 83-224-0132-9.
• Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 3: EFG część biograficzna. Kraków: PWM, 1987, s. 309–312. ISBN 83-224-0344-5. (pol.)