IS-B Komar

IS-B Komar
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Instytut Szybownictwa

Konstruktor

Antoni Kocjan

Typ

szybowiec treningowy

Konstrukcja

drewniana Górnopłat

Załoga

1

Historia
Data oblotu

1933
pierwszy egzemplarz powojenny –
16 stycznia 1949

Lata produkcji

1933–1939 oraz 1948–1956

Wycofanie ze służby

1965

Liczba egzemplarzy

25

Liczba wypadków
 • w tym katastrof

1
1

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

15,82 m

Wydłużenie

14,4

Długość

6,75 m

Wysokość

1,75 m

Powierzchnia nośna

17,40 m²

Profil skrzydła

G-535

Masa
Własna

148 kg

Startowa

225,7 kg

Osiągi
Prędkość minimalna

44 km/h

Prędkość dopuszczalna

140 km/h

Prędkość min. opadania

0,8 przy 58 km/h

Doskonałość maks.

19,64 przy 64 km/h

Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska
Rzuty
Rzuty samolotu

IS-B Komar – polski, jednomiejscowy, szybowiec treningowy konstrukcji drewnianej. Opracowany w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej.

Historia

Historia konstrukcji Komara sięga lat trzydziestych okresu międzywojennego. Wówczas w następstwie szybko rozwijającego się polskiego szybownictwa, zbudowano dwa szybowce (z przeznaczeniem na loty wyczynowe) ITS-II i CW-5. Konstrukcje te, ze względu na słabe osiągi okazały się nieudane. Z powodu zapotrzebowania na szybowce treningowo-wyczynowe, w 1932-1933 został zaprojektowany przez Antoniego Kocjana prototyp SP-090, którego nazwano Komar. Pierwszy egzemplarz Komara został wyprodukowany w Warsztatach Szybowcowych w Warszawie. Oblatany w 1933 r. przez Szczepana Grzeszczyka. Do wojny zbudowano ponad 80 sztuk Komara, żaden egzemplarz nie przetrwał wojny. Szybowiec był produkowany na licencji w Finlandii, Estonii, Jugosławii, Bułgarii i Palestynie[1]. Pozostała tylko dokumentacja konstrukcyjna, którą zachowała żona konstruktora Elżbieta Kocjanowa[2].

Po wojnie w 1947 r. w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej powstała zmodyfikowana konstrukcja Komara. Modyfikacja została przeprowadzona przez inż. Mariana Wasilewskiego, który na podstawie zachowanych dokumentów konstrukcyjnych szybowca, dopracował konstrukcję tak aby spełniała ówczesne wymagania[3]. Pierwszy egzemplarz Komara 48 o numerze SP-732 (nr fabryczny 039), został oblatany przez Piotra Mynarskiego w dn. 16 stycznia 1949[2] r. W 1948 r. wyprodukowano 5 szt. Komara 48 a w 1949 r. 20 szt. Komara 49. Szybowce były używane w aeroklubach do 1965 r.

Jeden egzemplarz Komara 49 o numerze rejestracyjnym SP-985 prezentowany jest w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[4].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec treningowy w układzie zastrzałowego górnopłata o konstrukcji drewnianej[5][2].

Kadłub szybowca podłużnicowy, półskorupowy o przekroju sześciokątnym, pokryty sklejką. Wyposażony w zaczep do lotu na holu i hak do startu z lin gumowych oraz zaczep dolny do startu za wyciągarką. Kabina pilota odkryta z wiatrochronem. Fotel pilota dostosowany do spadochronu plecowego.

Skrzydło dwudzielne, zastrzałowe o obrysie prostokątno-trapezowym. Główny dźwigar o konstrukcji skrzynkowej, dźwigar pomocniczy skośny o przekroju ceowym. Zastrzał skrzydła metalowy, lotki o konstrukcji drewnianej kryte płótnem, o napędzie linkowym. Hamulce aerodynamiczne płytkowe uchylne.

Usterzenie jednodźwigarowe konstrukcji drewnianej usytuowane w kadłubie na stalowej rurze. Powierzchnie sterowe kryte płótnem.

Podwozie jednotorowe, złożone z amortyzowanej drewnianej płozy przedniej i metalowej płozy ogonowej.

W powojennym wyposażeniu szybowca zestaw przyrządów składał się z: prędkościomierza, wariometru i wysokościomierza. Zrezygnowano z przedwojennych opcji wyposażenia jak zakrętomierz i busole.

Komary 48 malowano w kolorze jasnej kawy, a Komary 49 w pomarańczowym[2].

Rekordy

  • W 1936 Ryszard Dyrgałła ustanowił rekord Polski na szybowcu Komar w długotrwałości lotu wykonując lot z lotniska w Bezmiechowej i powrócił na miejsce startu w czasie 22 godzin i 15 minut[6].
  • W 1937 Wanda Modlibowska ustanowiła rekord świata w długości lotu, lecąc Komarem 24 godziny i 14 minut.
  • W 1948 Stanisław Wielgus ustanowił rekord Polski, lecąc Komarem 48 35 godzin i 14 minut[2].

Wypadki

7 września 1936 w wypadku podczas lotu treningowego szybowcem „Komar” poniósł śmierć mjr piech. Henryk Marian Ostrowski[7][8].

Przypisy

  1. Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowo-wyczynowy „Komar”. „Skrzydlata Polska”. 49/1958, s. 6, 3 grudnia 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  2. a b c d e Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. Komar (pol.). [dostęp 2010-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2009)].
  3. Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 36-37
  4. Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130
  5. IS-B "Komar-48", 1949 (pol.). [dostęp 2019-01-02].
  6. Biuletyn Aeroklubu Polskiego 107/1936. „Skrzydlata Polska”. Nr 9, s. 252, wrzesień 1936. 
  7. Katastrofa szybowcowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 206 z 9 września 1936. 
  8. Tragiczna śmierć w katastrofie szybowcowej. „Orędownik Ostrowski”, s. 3, Nr 73 z 11 września 1936. 

Bibliografia

  • Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. IS-B Komar (pol.). [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2011)].
  • Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. IS-B Komar (pol.). [dostęp 2010-05-24].
  • Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965,
  • Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
IS-B Komar 49 'SP-985' (15813428839).jpg
Autor: Alan Wilson from Stilton, Peterborough, Cambs, UK, Licencja: CC BY-SA 2.0

c/n 144P. On display suspended in the main display hangar at the Muzeum Lotnictwa Polskiego Krakow, Poland. 23-08-2013.

The following info is taken from the museum website:-

"This is a single seater training glider of wooden construction in the strutted upper wing configuration. In 1933, Antoni Kocjan designed and built the "Komar" (gnat) glider, and in 1937, its improved version the "Komar-bis" of increased rigidity. 67 gliders were built until the outbreak of the Second World War. They served for training and for performance flights. Fifteen domestic records were established on "Komars". In 1937, the Polish pilot Wanda Modlibowska established the world record of flight duration - 24 hrs and 14 min. The "Komars" were built on licence in Bulgaria, Estland, Finland, France, Palestine, Romania and Yugoslavia (where seven domestic records were established on this gliders). In 1947, at the Gliding Institute, engineer Marian Wasilewski basing on the original drawings of the glider, modified its construction to an actual at that time demands. The first flight of the new "Komar" took place on 16th January 1948. The five examples, built in that year bore the Komar 48 designation. The next batch of 18 examples was produced under the "Komar 49" name. The gliders had a very good opinion among pilots and were in service with aeroclubs until 1965. Flying the SP-732 "Komar 48" on 19-20 October 1949, the Polish pilot Stanisław Wielgus established the world record flight duration, lasting 35 hrs 14 min.

The displayed at the museum, the SP-985 "Komar 49" glider, was produced at the Jeżów Glider Workshop . Next, it was used at the Szczecin Aeroclub and the Glider School at the Żar hill."
Komar-bis crtez.jpg
Autor: Nanabaka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polish Glider Komar-bis