IS-C Żuraw
_at_Je%c5%bc%c3%b3w_Sudeski_(1958).png) Szybowiec IS-C "Żuraw" (SP-1343), najpewniej, na lotnisku w Jeżowie Sudeckim, 1958 r. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | Józef Niespał, Andrzej Kokot |
| Typ | wyczynowy, szkoleniowy |
| Konstrukcja | drewniana |
| Załoga | 2 |
| Historia | |
| Data oblotu | 22 kwietnia 1952 |
| Wycofanie ze służby | 1969 |
| Liczba egzemplarzy | 51 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 18 m |
| Wydłużenie | 14,3 |
| Długość | 7,7 m |
| Wysokość | 2,4 m |
| Powierzchnia nośna | 22,68 m² |
| Masa | |
| Własna | 225 kg |
| Użyteczna | 180 kg |
| Startowa | 435 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna | 50 km/h |
| Prędkość dopuszczalna | 215 km/h |
| Prędkość min. opadania | 0,77 m/s przy 54 km/h |
| Doskonałość maks. | 23,6 przy 65 km/h |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Szybowiec IS-C Żuraw – polski szybowiec wyczynowy i szkoleniowy produkowany od roku 1952, będący kopią niemieckiego szybowca DFS Kranich II.
Historia
W warsztacie remontowym NSFK w Łodzi odnaleziono w 1945 r. porzuconą dokumentację techniczną szybowca „Kranich II”[1]. Ułatwiło to opracowanie dokumentacji warsztatowej w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej w latach 1950-1952 przez inż. Józefa Niespała i Andrzeja Kokota dla zmodernizowanej polskiej wersji IS-C Żuraw[2].
Prototyp został oblatany 22.04.1952 r.[3] w Gdańsku przez pilota doświadczalnego Adama Zientka.
Produkcję seryjną prowadzono w latach 1952-1953 w Poznaniu (10 egz.) i w Gdańsku (40 egz.). Dwa egzemplarze zostały przerobione na wersję tzw. leżącą[3]. Początkowo szybowce produkowane w OWL Gdańsk oznaczono Żuraw S (seryjny) a następnie SZD-C Żuraw II.
W 1953 r. w Dziale Badań w Locie Instytutu Lotnictwa pod kierownictwem inż. Tadeusza Chylińskiego zostały przeprowadzone próby jednego z seryjnych (nr seryjny P-03-03) zbudowanych w Poznaniu szybowca SZD-S Żuraw o numerze rejestracyjnym SP-1276 w celu określenia warunków jego użytkowania oraz wskazania usterek.
Na szybowcach Żuraw II polscy piloci ustanowili dwa rekordy krajowe i dwa rekordy światowe.
Były one użytkowane w aeroklubach i szkołach szybowcowych do treningu i lotów wyczynowych do końca lat 60.
W zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajdują się dwa szybowce IS-C Żuraw zbudowane w OWL-Gdańsk[4]:
- ze znakami SP-1213 (nr fabr. 009), przekazany do zasobu muzeum w 1964 r.,
- ze znakami SP-1295 (nr fabr. 011), przekazany do zasobu muzeum w 1966 r.
Konstrukcja
Dwumiejscowy szybowiec o konstrukcji drewnianej[3].
Skrzydło drewniane o mewim kształcie w widoku z przodu, kryte płótnem. Przykadłubowa część płata trapezowata, ze względu na położenie siedzenia tylnej kabiny dokładnie w środku ciężkości i miała 3° skos do tyłu. W płatach zastosowano aerodynamiczne hamulce płytowe, wysuwające się w górę i w dół. Lotki przebiegały prawie od załamania płata, aż do jego końcówki.
Kadłub wręgowy, półskorupowy o przekroju owalnym. Kadłub wraz ze statecznikiem pionowym pokryty sklejką. Kabina zakryta.
Statecznik poziomy, usytuowano na górnej krawędzi kadłuba, przed statecznikiem pionowym.
Przypisy
- ↑ Zieleziński 2003 ↓, s. 20.
- ↑ SZD-C Żuraw II. [dostęp 2018-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-16)]. (pol.).
- ↑ a b c IS-C "Żuraw", 1952. [dostęp 2018-10-15]. (pol.).
- ↑ Marian Krzyżan: Samoloty w muzeach polskich. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1983, s. 131. ISBN 83-206-0432-X. (pol.).
Bibliografia
- Jerzy Zieleziński: Wszystko już było... : lotnicze wspomnienia. Warszawa: "Przegląd Lotniczy / Aviation Revue" Sp. z o.o., 2003. ISBN 83-911680-2-6. OCLC 749354940.
- Marian Krzyżan: Samoloty w muzeach polskich. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1983, s. 131-132. ISBN 83-206-0432-X.
- Piotr Piechowski: Polskie szybowce. [dostęp 2012-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-27)]. (pol.).
- IS-C "Żuraw", 1952. [dostęp 2018-05-08]. (pol.).
- Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo.Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017, s. 852. ISBN 978-83-7339-166-6 oraz Tom 2 ISBN 978-83-7339-167-3
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Bohdan Ułanowski/Irena Ułanowska, Licencja: CC BY-SA 3.0
Szybowiec IS-C (SZD-C) "Żuraw" na lotnisku szybowcowym, najpewniej, w Jeżowie Sudeckim, rok 1958.
CSS-13 przed startem - Sekcja Samolotowa Aeroklubu Gliwickiego. W głębi Kopalnia Węgla Kamiennego Gliwice