ISO 3166-1

ISO 3166-1 – część standardu ISO 3166, zawiera 3 wersje kodów nazw państw oraz terytoriów. Po raz pierwszy był opublikowany w 1974 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) jako ISO 3166. W piątej edycji ISO 3166 zostało rozszerzone do trzech części, z których pierwsza była kontynuacją poprzednich edycji. Określa on trzy różne zestawy kodów^[1]:

ISO 3166-1 alfa-2 – dwuliterowe kody państw
ISO 3166-1 alfa-3 – trzyliterowe kody państw
ISO 3166-1 numeryczny – trzycyfrowe kody państw.

Pierwsza edycja ISO 3166 została opublikowana w 1974 i zawierała jedynie kody literowe. Druga edycja, opublikowana w 1981, zawierała dodatkowo kody numeryczne. Edycje trzecia (1988) i czwarta (1993) utrzymywały ten podział. Od 1997, czyli od rozwinięcia standardu do trzech części, kody państw i terytoriów są publikowane jako ISO 3166-1^[2].

Jako powszechnie stosowana norma międzynarodowa, ISO 3166-1 jest wdrażany w innych standardach i używany przez wiele organizacji międzynarodowych^[3] w celu ułatwienia wymiany towarów i informacji^[4]. Nie jest jednak jedynym standardem kodowania krajów. Istnieją również inne zestawy kodów państw używane przez różne organizacje międzynarodowe, które są całkowicie bądź częściowo niezgodne z ISO 3166-1^[5], choć zdarzają się też takie, które ściśle odpowiadają kodom ISO 3166-1.

W przypadku zmiany nazwy państwa jest mu przydzielany nowy kod literowy. W przypadku zmian granic zmianie ulega kod numeryczny. Zdarza się również, że nowe państwo otrzymuje kod, który kiedyś był używany przez państwo już nieistniejące albo takie, które zmieniło swoją nazwę co z kolei spowodowało zmianę jego kodów ISO 3166-1. Przykładem jest kod CS przydzielony w latach 1974–1993 Czechosłowacji, zaś w latach 2003–2006 Serbii i Czarnogórze.

Kryteria przydzielania kodów

Aktualnie 249 państw i terytoriów ma przydzielone oficjalne kody ISO 3166-1. Zgodnie z zasadami Agencji zarządzającej ISO 3166 (ISO 3166/MA), jedynym sposobem przydzielenia państwu kodu standardu ISO 3166-1 jest rejestracja tego państwa lub terytorium w jednym z następujących miejsc^[6]:

Biuletyn Nazwy państw ONZ,
Kody państw i regionów do użytku statystycznego (Country and Region Codes for Statistical Use według nomenklatury ISO i Countries or areas, codes and abbreviations według nomenklatury ONZ^[7]) Departamentu Statystyki ONZ.

Aby zostać wymienionym w biuletynie Nazwy państw, państwo musi spełniać co najmniej jeden z następujących warunków:

musi być członkiem ONZ,
musi być członkiem jednej z jej wyspecjalizowanych agencji,
stroną w Statucie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

Lista nazw w Country and Region Codes for Statistical Use Departamentu Statystyki ONZ bazuje na biuletynie Nazwy państw i innych źródłach ONZ.

Jeżeli państwo lub terytorium zostanie wymienione w jednym z tych dwóch źródeł, zostanie automatycznie dodane do standardu ISO 3166-1.

ISO 3166/MA może rezerwować kody dla innych elementów, które na podstawie powyższych kryteriów nie kwalifikują się do włączenia do standardu. Przykładem jest Unia Europejska, która pomimo tego, że nie jest państwem i nie jest formalnie objęta ISO 3166-1, z przyczyn praktycznych Agencja zarządzająca ISO 3166 zarezerwowała dwuliterowy kod EU w celu identyfikacji Unii Europejskiej w ramach kodów ISO 3166-1^[8].

Nazwy i kody

Nazwy państw i terytoriów wymienione w standardzie ISO 3166-1 pochodzą z dwóch wymienionych powyżej źródeł ONZ. Niektóre nazwy państw, używane przez ONZ, a zatem przez ISO, są przedmiotem sporu:

Republika Macedonii z powodu konfliktu grecko-macedońskiego jest wymieniona jako „Macedonia, była Republika Jugosłowiańska” (tymczasowe odniesienie stosowane przez ONZ).
Terytorium wyspy Tajwan jest wymienione jako „Tajwan, prowincja Chin” ze względu na status polityczny w ramach ONZ. ONZ nie uznaje wyspy Tajwan jako Republiki Chińskiej, natomiast uznaje ją za część Chińskiej Republiki Ludowej^[8]. W 2007 r. Republika Chińska wniosła pozew przed cywilnym sądem szwajcarskim przeciwko Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO), twierdząc, że stosowanie przez ISO nazwy używanej przez ONZ zamiast nazwy „Republika Chińska (Tajwan)” narusza prawa Tajwanu do określania własnej nazwy^[9]. 9 września 2010 r. Federalny Sąd Najwyższy Szwajcarii, stosunkiem głosów trzy do dwóch oddalił pozew jako sprawę polityczną, nie podlegającą szwajcarskiej jurysdykcji cywilnej^[10]^[11].

Kody są wybierane w sposób „odzwierciedlający istotny, unikatowy składnik nazwy kraju, w celu umożliwienia wizualnego skojarzenia nazwy i kodu danego państwa”^[8]. Z tego powodu elementy pospolite nazw państw, takie jak „Republika”, „Królestwo”, „Unia”, „Federacja” czy „demokratyczny/a” nie są zazwyczaj wykorzystywane do określania elementów kodu. W konsekwencji, na przykład Wielkiej Brytanii jest oficjalnie przypisany kod alfa-2: GB, a nie UK, w oparciu o oficjalną nazwę „Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej” (choć kod UK na wniosek Wielkiej Brytanii jest zarezerwowany). Niektóre kody zostały wybrane w oparciu o rodzime nazwy krajów. Na przykład Niemcom jest przypisany kod alfa-2: DE, w oparciu o niemiecką nazwę „Deutschland”.

Informacje zawarte w standardzie ISO 3166-1

Standard ISO 3166-1 jest opublikowany w dwóch wersjach językowych: angielskiej i francuskiej. Od drugiej edycji ISO 3166-1 (2006) dla każdego państwa i terytorium podane są następujące informacje:

NAZWA PAŃSTWA/TERYTORIUM (skrócona, zapisana kapitalikami)
Nazwa państwa/terytorium (skrócona, zapisana małymi literami)
Pełna nazwa państwa/terytorium
kod alfa-2
kod alfa-3
kod numeryczny
uwagi
niepodległość (tzn. oznaczenie czy dany podmiot traktowany jest jako państwo suwerenne)
informacje dodatkowe: Język urzędowy kod(y) alfa-2
informacje dodatkowe: Język urzędowy kod(y) alfa-3
informacje dodatkowe: lokalna nazwa państwa/terytorium (nazwa w języku urzędowym danego państwa/terytorium)

Kody

Oficjalnie przydzielone kody

Poniżej zamieszczona jest kompletna lista państw i terytoriów, które mają przypisane kody ISO 3166-1. Lista została posortowana według skróconych nazw polskich.

polska nazwa skrócona	angielska nazwa skrócona	kod alfa-2	kod alfa-3	kod numeryczny	kody ISO 3166-2
Afganistan	Afghanistan	`AF`	`AFG`	`004`	ISO 3166-2:AF
Albania	Albania	`AL`	`ALB`	`008`	ISO 3166-2:AL
Algieria	Algeria	`DZ`	`DZA`	`012`	ISO 3166-2:DZ
Andora	Andorra	`AD`	`AND`	`020`	ISO 3166-2:AD
Angola	Angola	`AO`	`AGO`	`024`	ISO 3166-2:AO
Anguilla	Anguilla	`AI`	`AIA`	`660`	ISO 3166-2:AI
Antarktyka	Antarctica	`AQ`	`ATA`	`010`	ISO 3166-2:AQ
Antigua i Barbuda	Antigua and Barbuda	`AG`	`ATG`	`028`	ISO 3166-2:AG
Arabia Saudyjska	Saudi Arabia	`SA`	`SAU`	`682`	ISO 3166-2:SA
Argentyna	Argentina	`AR`	`ARG`	`032`	ISO 3166-2:AR
Armenia	Armenia	`AM`	`ARM`	`051`	ISO 3166-2:AM
Aruba	Aruba	`AW`	`ABW`	`533`	ISO 3166-2:AW
Australia	Australia	`AU`	`AUS`	`036`	ISO 3166-2:AU
Austria	Austria	`AT`	`AUT`	`040`	ISO 3166-2:AT
Azerbejdżan	Azerbaijan	`AZ`	`AZE`	`031`	ISO 3166-2:AZ
Bahamy	Bahamas	`BS`	`BHS`	`044`	ISO 3166-2:BS
Bahrajn	Bahrain	`BH`	`BHR`	`048`	ISO 3166-2:BH
Bangladesz	Bangladesh	`BD`	`BGD`	`050`	ISO 3166-2:BD
Barbados	Barbados	`BB`	`BRB`	`052`	ISO 3166-2:BB
Belgia	Belgium	`BE`	`BEL`	`056`	ISO 3166-2:BE
Belize	Belize	`BZ`	`BLZ`	`084`	ISO 3166-2:BZ
Benin	Benin	`BJ`	`BEN`	`204`	ISO 3166-2:BJ
Bermudy	Bermuda	`BM`	`BMU`	`060`	ISO 3166-2:BM
Bhutan	Bhutan	`BT`	`BTN`	`064`	ISO 3166-2:BT
Białoruś	Belarus	`BY`	`BLR`	`112`	ISO 3166-2:BY
Boliwia	Bolivia, Plurinational State of	`BO`	`BOL`	`068`	ISO 3166-2:BO
Bonaire, Sint Eustatius i Saba	Bonaire, Sint Eustatius and Saba	`BQ`	`BES`	`535`	ISO 3166-2:BQ
Bośnia i Hercegowina	Bosnia and Herzegovina	`BA`	`BIH`	`070`	ISO 3166-2:BA
Botswana	Botswana	`BW`	`BWA`	`072`	ISO 3166-2:BW
Brazylia	Brazil	`BR`	`BRA`	`076`	ISO 3166-2:BR
Brunei	Brunei Darussalam	`BN`	`BRN`	`096`	ISO 3166-2:BN
Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego	British Indian Ocean Territory	`IO`	`IOT`	`086`	ISO 3166-2:IO
Brytyjskie Wyspy Dziewicze	Virgin Islands, British	`VG`	`VGB`	`092`	ISO 3166-2:VG
Bułgaria	Bulgaria	`BG`	`BGR`	`100`	ISO 3166-2:BG
Burkina Faso	Burkina Faso	`BF`	`BFA`	`854`	ISO 3166-2:BF
Burundi	Burundi	`BI`	`BDI`	`108`	ISO 3166-2:BI
Chile	Chile	`CL`	`CHL`	`152`	ISO 3166-2:CL
Chiny	China	`CN`	`CHN`	`156`	ISO 3166-2:CN
Chorwacja	Croatia	`HR`	`HRV`	`191`	ISO 3166-2:HR
Curaçao	Curaçao	`CW`	`CUW`	`531`	ISO 3166-2:CW
Cypr	Cyprus	`CY`	`CYP`	`196`	ISO 3166-2:CY
Czad	Chad	`TD`	`TCD`	`148`	ISO 3166-2:TD
Czarnogóra	Montenegro	`ME`	`MNE`	`499`	ISO 3166-2:ME
Czechy	Czechia	`CZ`	`CZE`	`203`	ISO 3166-2:CZ
Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych	United States Minor Outlying Islands	`UM`	`UMI`	`581`	ISO 3166-2:UM
Dania	Denmark	`DK`	`DNK`	`208`	ISO 3166-2:DK
Demokratyczna Republika Konga	Congo, the Democratic Republic of the	`CD`	`COD`	`180`	ISO 3166-2:CD
Dominika	Dominica	`DM`	`DMA`	`212`	ISO 3166-2:DM
Dominikana	Dominican Republic	`DO`	`DOM`	`214`	ISO 3166-2:DO
Dżibuti	Djibouti	`DJ`	`DJI`	`262`	ISO 3166-2:DJ
Egipt	Egypt	`EG`	`EGY`	`818`	ISO 3166-2:EG
Ekwador	Ecuador	`EC`	`ECU`	`218`	ISO 3166-2:EC
Erytrea	Eritrea	`ER`	`ERI`	`232`	ISO 3166-2:ER
Estonia	Estonia	`EE`	`EST`	`233`	ISO 3166-2:EE
Eswatini	Eswatini	`SZ`	`SWZ`	`748`	ISO 3166-2:SZ
Etiopia	Ethiopia	`ET`	`ETH`	`231`	ISO 3166-2:ET
Falklandy	Falkland Islands (Malvinas)	`FK`	`FLK`	`238`	ISO 3166-2:FK
Fidżi	Fiji	`FJ`	`FJI`	`242`	ISO 3166-2:FJ
Filipiny	Philippines	`PH`	`PHL`	`608`	ISO 3166-2:PH
Finlandia	Finland	`FI`	`FIN`	`246`	ISO 3166-2:FI
Francja	France	`FR`	`FRA`	`250`	ISO 3166-2:FR
Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne	French Southern Territories	`TF`	`ATF`	`260`	ISO 3166-2:TF
Gabon	Gabon	`GA`	`GAB`	`266`	ISO 3166-2:GA
Gambia	Gambia	`GM`	`GMB`	`270`	ISO 3166-2:GM
Georgia Południowa i Sandwich Południowy	South Georgia and the South Sandwich Islands	`GS`	`SGS`	`239`	ISO 3166-2:GS
Ghana	Ghana	`GH`	`GHA`	`288`	ISO 3166-2:GH
Gibraltar	Gibraltar	`GI`	`GIB`	`292`	ISO 3166-2:GI
Grecja	Greece	`GR`	`GRC`	`300`	ISO 3166-2:GR
Grenada	Grenada	`GD`	`GRD`	`308`	ISO 3166-2:GD
Grenlandia	Greenland	`GL`	`GRL`	`304`	ISO 3166-2:GL
Gruzja	Georgia	`GE`	`GEO`	`268`	ISO 3166-2:GE
Guam	Guam	`GU`	`GUM`	`316`	ISO 3166-2:GU
Guernsey	Guernsey	`GG`	`GGY`	`831`	ISO 3166-2:GG
Gujana Francuska	French Guiana	`GF`	`GUF`	`254`	ISO 3166-2:GF
Gujana	Guyana	`GY`	`GUY`	`328`	ISO 3166-2:GY
Gwadelupa	Guadeloupe	`GP`	`GLP`	`312`	ISO 3166-2:GP
Gwatemala	Guatemala	`GT`	`GTM`	`320`	ISO 3166-2:GT
Gwinea Bissau	Guinea-Bissau	`GW`	`GNB`	`624`	ISO 3166-2:GW
Gwinea Równikowa	Equatorial Guinea	`GQ`	`GNQ`	`226`	ISO 3166-2:GQ
Gwinea	Guinea	`GN`	`GIN`	`324`	ISO 3166-2:GN
Haiti	Haiti	`HT`	`HTI`	`332`	ISO 3166-2:HT
Hiszpania	Spain	`ES`	`ESP`	`724`	ISO 3166-2:ES
Holandia	Netherlands	`NL`	`NLD`	`528`	ISO 3166-2:NL
Honduras	Honduras	`HN`	`HND`	`340`	ISO 3166-2:HN
Hongkong	Hong Kong	`HK`	`HKG`	`344`	ISO 3166-2:HK
Indie	India	`IN`	`IND`	`356`	ISO 3166-2:IN
Indonezja	Indonesia	`ID`	`IDN`	`360`	ISO 3166-2:ID
Irak	Iraq	`IQ`	`IRQ`	`368`	ISO 3166-2:IQ
Iran	Iran, Islamic Republic of	`IR`	`IRN`	`364`	ISO 3166-2:IR
Irlandia	Ireland	`IE`	`IRL`	`372`	ISO 3166-2:IE
Islandia	Iceland	`IS`	`ISL`	`352`	ISO 3166-2:IS
Izrael	Israel	`IL`	`ISR`	`376`	ISO 3166-2:IL
Jamajka	Jamaica	`JM`	`JAM`	`388`	ISO 3166-2:JM
Japonia	Japan	`JP`	`JPN`	`392`	ISO 3166-2:JP
Jemen	Yemen	`YE`	`YEM`	`887`	ISO 3166-2:YE
Jersey	Jersey	`JE`	`JEY`	`832`	ISO 3166-2:JE
Jordania	Jordan	`JO`	`JOR`	`400`	ISO 3166-2:JO
Kajmany	Cayman Islands	`KY`	`CYM`	`136`	ISO 3166-2:KY
Kambodża	Cambodia	`KH`	`KHM`	`116`	ISO 3166-2:KH
Kamerun	Cameroon	`CM`	`CMR`	`120`	ISO 3166-2:CM
Kanada	Canada	`CA`	`CAN`	`124`	ISO 3166-2:CA
Katar	Qatar	`QA`	`QAT`	`634`	ISO 3166-2:QA
Kazachstan	Kazakhstan	`KZ`	`KAZ`	`398`	ISO 3166-2:KZ
Kenia	Kenya	`KE`	`KEN`	`404`	ISO 3166-2:KE
Kirgistan	Kyrgyzstan	`KG`	`KGZ`	`417`	ISO 3166-2:KG
Kiribati	Kiribati	`KI`	`KIR`	`296`	ISO 3166-2:KI
Kolumbia	Colombia	`CO`	`COL`	`170`	ISO 3166-2:CO
Komory	Comoros	`KM`	`COM`	`174`	ISO 3166-2:KM
Kongo	Congo	`CG`	`COG`	`178`	ISO 3166-2:CG
Korea Południowa	Korea, Republic of	`KR`	`KOR`	`410`	ISO 3166-2:KR
Korea Północna	Korea, Democratic People’s Republic of	`KP`	`PRK`	`408`	ISO 3166-2:KP
Kostaryka	Costa Rica	`CR`	`CRI`	`188`	ISO 3166-2:CR
Kuba	Cuba	`CU`	`CUB`	`192`	ISO 3166-2:CU
Kuwejt	Kuwait	`KW`	`KWT`	`414`	ISO 3166-2:KW
Laos	Lao People’s Democratic Republic	`LA`	`LAO`	`418`	ISO 3166-2:LA
Lesotho	Lesotho	`LS`	`LSO`	`426`	ISO 3166-2:LS
Liban	Lebanon	`LB`	`LBN`	`422`	ISO 3166-2:LB
Liberia	Liberia	`LR`	`LBR`	`430`	ISO 3166-2:LR
Libia	Libyan Arab Jamahiriya	`LY`	`LBY`	`434`	ISO 3166-2:LY
Liechtenstein	Liechtenstein	`LI`	`LIE`	`438`	ISO 3166-2:LI
Litwa	Lithuania	`LT`	`LTU`	`440`	ISO 3166-2:LT
Luksemburg	Luxembourg	`LU`	`LUX`	`442`	ISO 3166-2:LU
Łotwa	Latvia	`LV`	`LVA`	`428`	ISO 3166-2:LV
Macedonia Północna	North Macedonia	`MK`	`MKD`	`807`	ISO 3166-2:MK
Madagaskar	Madagascar	`MG`	`MDG`	`450`	ISO 3166-2:MG
Majotta	Mayotte	`YT`	`MYT`	`175`	ISO 3166-2:YT
Makau	Macao	`MO`	`MAC`	`446`	ISO 3166-2:MO
Malawi	Malawi	`MW`	`MWI`	`454`	ISO 3166-2:MW
Malediwy	Maldives	`MV`	`MDV`	`462`	ISO 3166-2:MV
Malezja	Malaysia	`MY`	`MYS`	`458`	ISO 3166-2:MY
Mali	Mali	`ML`	`MLI`	`466`	ISO 3166-2:ML
Malta	Malta	`MT`	`MLT`	`470`	ISO 3166-2:MT
Mariany Północne	Northern Mariana Islands	`MP`	`MNP`	`580`	ISO 3166-2:MP
Maroko	Morocco	`MA`	`MAR`	`504`	ISO 3166-2:MA
Martynika	Martinique	`MQ`	`MTQ`	`474`	ISO 3166-2:MQ
Mauretania	Mauritania	`MR`	`MRT`	`478`	ISO 3166-2:MR
Mauritius	Mauritius	`MU`	`MUS`	`480`	ISO 3166-2:MU
Meksyk	Mexico	`MX`	`MEX`	`484`	ISO 3166-2:MX
Mikronezja	Micronesia, Federated States of	`FM`	`FSM`	`583`	ISO 3166-2:FM
Mjanma	Myanmar	`MM`	`MMR`	`104`	ISO 3166-2:MM
Mołdawia	Moldova, Republic of	`MD`	`MDA`	`498`	ISO 3166-2:MD
Monako	Monaco	`MC`	`MCO`	`492`	ISO 3166-2:MC
Mongolia	Mongolia	`MN`	`MNG`	`496`	ISO 3166-2:MN
Montserrat	Montserrat	`MS`	`MSR`	`500`	ISO 3166-2:MS
Mozambik	Mozambique	`MZ`	`MOZ`	`508`	ISO 3166-2:MZ
Namibia	Namibia	`NA`	`NAM`	`516`	ISO 3166-2:NA
Nauru	Nauru	`NR`	`NRU`	`520`	ISO 3166-2:NR
Nepal	Nepal	`NP`	`NPL`	`524`	ISO 3166-2:NP
Niemcy	Germany	`DE`	`DEU`	`276`	ISO 3166-2:DE
Niger	Niger	`NE`	`NER`	`562`	ISO 3166-2:NE
Nigeria	Nigeria	`NG`	`NGA`	`566`	ISO 3166-2:NG
Nikaragua	Nicaragua	`NI`	`NIC`	`558`	ISO 3166-2:NI
Niue	Niue	`NU`	`NIU`	`570`	ISO 3166-2:NU
Norfolk	Norfolk Island	`NF`	`NFK`	`574`	ISO 3166-2:NF
Norwegia	Norway	`NO`	`NOR`	`578`	ISO 3166-2:NO
Nowa Kaledonia	New Caledonia	`NC`	`NCL`	`540`	ISO 3166-2:NC
Nowa Zelandia	New Zealand	`NZ`	`NZL`	`554`	ISO 3166-2:NZ
Oman	Oman	`OM`	`OMN`	`512`	ISO 3166-2:OM
Pakistan	Pakistan	`PK`	`PAK`	`586`	ISO 3166-2:PK
Palau	Palau	`PW`	`PLW`	`585`	ISO 3166-2:PW
Palestyna	Palestinian Territory, Occupied	`PS`	`PSE`	`275`	ISO 3166-2:PS
Panama	Panama	`PA`	`PAN`	`591`	ISO 3166-2:PA
Papua-Nowa Gwinea	Papua New Guinea	`PG`	`PNG`	`598`	ISO 3166-2:PG
Paragwaj	Paraguay	`PY`	`PRY`	`600`	ISO 3166-2:PY
Peru	Peru	`PE`	`PER`	`604`	ISO 3166-2:PE
Pitcairn	Pitcairn	`PN`	`PCN`	`612`	ISO 3166-2:PN
Polinezja Francuska	French Polynesia	`PF`	`PYF`	`258`	ISO 3166-2:PF
Polska	Poland	`PL`	`POL`	`616`	ISO 3166-2:PL
Portoryko	Puerto Rico	`PR`	`PRI`	`630`	ISO 3166-2:PR
Portugalia	Portugal	`PT`	`PRT`	`620`	ISO 3166-2:PT
Południowa Afryka	South Africa	`ZA`	`ZAF`	`710`	ISO 3166-2:ZA
Republika Środkowoafrykańska	Central African Republic	`CF`	`CAF`	`140`	ISO 3166-2:CF
Republika Zielonego Przylądka	Cape Verde	`CV`	`CPV`	`132`	ISO 3166-2:CV
Reunion	Réunion	`RE`	`REU`	`638`	ISO 3166-2:RE
Rosja	Russian Federation	`RU`	`RUS`	`643`	ISO 3166-2:RU
Rumunia	Romania	`RO`	`ROU`	`642`	ISO 3166-2:RO
Rwanda	Rwanda	`RW`	`RWA`	`646`	ISO 3166-2:RW
Sahara Zachodnia	Western Sahara	`EH`	`ESH`	`732`	ISO 3166-2:EH
Saint Kitts i Nevis	Saint Kitts and Nevis	`KN`	`KNA`	`659`	ISO 3166-2:KN
Saint Lucia	Saint Lucia	`LC`	`LCA`	`662`	ISO 3166-2:LC
Saint Vincent i Grenadyny	Saint Vincent and the Grenadines	`VC`	`VCT`	`670`	ISO 3166-2:VC
Saint-Barthélemy	Saint Barthélemy	`BL`	`BLM`	`652`	ISO 3166-2:BL
Saint-Martin	Saint Martin (French part)	`MF`	`MAF`	`663`	ISO 3166-2:MF
Saint-Pierre i Miquelon	Saint Pierre and Miquelon	`PM`	`SPM`	`666`	ISO 3166-2:PM
Salwador	El Salvador	`SV`	`SLV`	`222`	ISO 3166-2:SV
Samoa Amerykańskie	American Samoa	`AS`	`ASM`	`016`	ISO 3166-2:AS
Samoa	Samoa	`WS`	`WSM`	`882`	ISO 3166-2:WS
San Marino	San Marino	`SM`	`SMR`	`674`	ISO 3166-2:SM
Senegal	Senegal	`SN`	`SEN`	`686`	ISO 3166-2:SN
Serbia	Serbia	`RS`	`SRB`	`688`	ISO 3166-2:RS
Seszele	Seychelles	`SC`	`SYC`	`690`	ISO 3166-2:SC
Sierra Leone	Sierra Leone	`SL`	`SLE`	`694`	ISO 3166-2:SL
Singapur	Singapore	`SG`	`SGP`	`702`	ISO 3166-2:SG
Sint Maarten	Sint Maarten (Dutch part)	`SX`	`SXM`	`534`	ISO 3166-2:SX
Słowacja	Slovakia	`SK`	`SVK`	`703`	ISO 3166-2:SK
Słowenia	Slovenia	`SI`	`SVN`	`705`	ISO 3166-2:SI
Somalia	Somalia	`SO`	`SOM`	`706`	ISO 3166-2:SO
Sri Lanka	Sri Lanka	`LK`	`LKA`	`144`	ISO 3166-2:LK
Stany Zjednoczone	United States	`US`	`USA`	`840`	ISO 3166-2:US
Sudan	Sudan	`SD`	`SDN`	`729`	ISO 3166-2:SD
Sudan Południowy	South Sudan	`SS`	`SSD`	`728`	ISO 3166-2:SS
Surinam	Suriname	`SR`	`SUR`	`740`	ISO 3166-2:SR
Svalbard i Jan Mayen	Svalbard and Jan Mayen	`SJ`	`SJM`	`744`	ISO 3166-2:SJ
Syria	Syrian Arab Republic	`SY`	`SYR`	`760`	ISO 3166-2:SY
Szwajcaria	Switzerland	`CH`	`CHE`	`756`	ISO 3166-2:CH
Szwecja	Sweden	`SE`	`SWE`	`752`	ISO 3166-2:SE
Tadżykistan	Tajikistan	`TJ`	`TJK`	`762`	ISO 3166-2:TJ
Tajlandia	Thailand	`TH`	`THA`	`764`	ISO 3166-2:TH
Tajwan	Taiwan, Province of China	`TW`	`TWN`	`158`	ISO 3166-2:TW
Tanzania	Tanzania, United Republic of	`TZ`	`TZA`	`834`	ISO 3166-2:TZ
Timor Wschodni	Timor-Leste	`TL`	`TLS`	`626`	ISO 3166-2:TL
Togo	Togo	`TG`	`TGO`	`768`	ISO 3166-2:TG
Tokelau	Tokelau	`TK`	`TKL`	`772`	ISO 3166-2:TK
Tonga	Tonga	`TO`	`TON`	`776`	ISO 3166-2:TO
Trynidad i Tobago	Trinidad and Tobago	`TT`	`TTO`	`780`	ISO 3166-2:TT
Tunezja	Tunisia	`TN`	`TUN`	`788`	ISO 3166-2:TN
Turcja	Turkey	`TR`	`TUR`	`792`	ISO 3166-2:TR
Turkmenistan	Turkmenistan	`TM`	`TKM`	`795`	ISO 3166-2:TM
Turks i Caicos	Turks and Caicos Islands	`TC`	`TCA`	`796`	ISO 3166-2:TC
Tuvalu	Tuvalu	`TV`	`TUV`	`798`	ISO 3166-2:TV
Uganda	Uganda	`UG`	`UGA`	`800`	ISO 3166-2:UG
Ukraina	Ukraine	`UA`	`UKR`	`804`	ISO 3166-2:UA
Urugwaj	Uruguay	`UY`	`URY`	`858`	ISO 3166-2:UY
Uzbekistan	Uzbekistan	`UZ`	`UZB`	`860`	ISO 3166-2:UZ
Vanuatu	Vanuatu	`VU`	`VUT`	`548`	ISO 3166-2:VU
Wallis i Futuna	Wallis and Futuna	`WF`	`WLF`	`876`	ISO 3166-2:WF
Watykan	Holy See (Vatican City State)	`VA`	`VAT`	`336`	ISO 3166-2:VA
Wenezuela	Venezuela, Bolivarian Republic of	`VE`	`VEN`	`862`	ISO 3166-2:VE
Węgry	Hungary	`HU`	`HUN`	`348`	ISO 3166-2:HU
Wielka Brytania	United Kingdom	`GB`	`GBR`	`826`	ISO 3166-2:GB
Wietnam	Viet Nam	`VN`	`VNM`	`704`	ISO 3166-2:VN
Włochy	Italy	`IT`	`ITA`	`380`	ISO 3166-2:IT
Wybrzeże Kości Słoniowej	Côte d’Ivoire	`CI`	`CIV`	`384`	ISO 3166-2:CI
Wyspa Bouveta	Bouvet Island	`BV`	`BVT`	`074`	ISO 3166-2:BV
Wyspa Bożego Narodzenia	Christmas Island	`CX`	`CXR`	`162`	ISO 3166-2:CX
Wyspa Man	Isle of Man	`IM`	`IMN`	`833`	ISO 3166-2:IM
Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha	Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha	`SH`	`SHN`	`654`	ISO 3166-2:SH
Wyspy Alandzkie	Åland Islands	`AX`	`ALA`	`248`	ISO 3166-2:AX
Wyspy Cooka	Cook Islands	`CK`	`COK`	`184`	ISO 3166-2:CK
Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych	Virgin Islands, U.S.	`VI`	`VIR`	`850`	ISO 3166-2:VI
Wyspy Heard i McDonalda	Heard Island and McDonald Islands	`HM`	`HMD`	`334`	ISO 3166-2:HM
Wyspy Kokosowe	Cocos (Keeling) Islands	`CC`	`CCK`	`166`	ISO 3166-2:CC
Wyspy Marshalla	Marshall Islands	`MH`	`MHL`	`584`	ISO 3166-2:MH
Wyspy Owcze	Faroe Islands	`FO`	`FRO`	`234`	ISO 3166-2:FO
Wyspy Salomona	Solomon Islands	`SB`	`SLB`	`090`	ISO 3166-2:SB
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca	Sao Tome and Principe	`ST`	`STP`	`678`	ISO 3166-2:ST
Zambia	Zambia	`ZM`	`ZMB`	`894`	ISO 3166-2:ZM
Zimbabwe	Zimbabwe	`ZW`	`ZWE`	`716`	ISO 3166-2:ZW
Zjednoczone Emiraty Arabskie	United Arab Emirates	`AE`	`ARE`	`784`	ISO 3166-2:AE

Zarezerwowane kody

Poza oficjalnie przypisanymi kodami lista kodów może być poszerzona zarówno o kody zarezerwowane i przypisane przez użytkownika^[12].

Zastrzeżonymi kodami są kody, które stały się nieaktualne, lub są wymagane w konkretnych zastosowaniach, ale nie kwalifikują się do włączenia w ISO 3166-1. Aby uniknąć przejściowych problemów w stosowaniu kodów oraz na potrzeby użytkowników, którzy potrzebują dodatkowych elementów kodu dla poprawnego funkcjonowania, Agencja zarządzająca ISO 3166, w uzasadnionych przypadkach zastrzega na czas określony bądź nieograniczony te kody, które zobowiązuje się nie używać do innych celów. Kody są zazwyczaj zarezerwowane dla byłych krajów, terytoriów zamorskich, organizacji międzynarodowych oraz specjalnego statusu obywatelstwa. Zastrzeżone kody alfa-2 i alfa-3 można podzielić na następujące cztery kategorie:

alfa-2: rezerwacje wyjątkowe, rezerwacje przejściowe, rezerwacje na czas nieokreślony, oraz kody nieużywane
alfa-3: rezerwacje wyjątkowe, rezerwacje przejściowe, rezerwacje na czas nieokreślony, oraz kody nieużywane
numeryczny: brak rezerwacji

Kody przypisane przez użytkowników są kodami, do dyspozycji użytkowników, którzy potrzebują dodać kolejne nazwy krajów, terytoriów lub innych jednostek geograficznych dla ich stosowania w wewnętrznych systemach bazujących na ISO 3166-1. Agencja zarządzająca ISO 3166 nigdy nie będzie używać tych kodów przy aktualizacji standardu. Następujące kody mogą być przypisane przez użytkownika:

alfa-2: AA, QM do QZ, XA do XZ i ZZ
alfa-3: AAA do AAZ, QMA do QZZ, XAA do XZZ i ZZA do ZZZ
numeryczny: 900 do 999

Zmiany

Agencja zarządzająca ISO 3166 aktualizuje ISO 3166-1, wtedy, gdy jest to konieczne. Zmiany są publikowane w informatorach, w których są podane informacje uaktualniające. Co pewien czas wydawana jest kolejna edycja standardu, która łączy wszystkie zmiany z informatorów w całość^[13]. Zazwyczaj państwu jest przypisywany nowy kod ISO 3166-1 po zmianie nazwy lub zmianie granic terytorialnych. Mówiąc ogólnie, nowe kod literowe są przypisywane po zmianie znacznej części nazwy kraju, zaś nowe kody numeryczne po zmianie granic państwowych. Poprzednie, wycofane kody są publikowane w ISO 3166-3.

Edycja/Informator	Data wydania	Zawartość
ISO 3166:1974	1974	Pierwsza edycja ISO 3166
ISO 3166:1981	1981	Druga edycja ISO 3166
ISO 3166:1988	1988	Trzecia edycja ISO 3166
ISO 3166:1993	1993	Czwarta edycja ISO 3166
ISO 3166-1:1997	1997-09-25	Pierwsza edycja ISO 3166-1 (ISO 3166 zostało podzielone na trzy części)
Informator V-1	1998-02-05	Zmiana oficjalnej nazwy (Samoa Zachodnie ⇒ Samoa)
Informator V-2	1999-10-01	Dodanie nowego terytorium (Palestyńskie terytoria okupowane)
Informator V-3	2002-02-01	Zmiana kodu alfa-3 (Rumunia)
Informator V-4	2002-05-20	Zmiana oficjalnych nazw (Afganistan, Azerbejdżan, Bahrajn, Bośnia i Hercegowina, Fidżi, Hongkong, Kazachstan, Kiribati, Makau, Niue, Somalia, Wenezuela)
Informator V-5	2002-05-20	Zmiana nazwy i kodów literowych (Timor Wschodni)
Informator V-6	2002-11-15	Zmiana oficjalnej nazwy (Timor Wschodni)
Informator V-7	2003-01-14	Zmiana oficjalnej nazwy (Komory)
Informator V-8	2003-07-23	Zmiana nazwy i kodów literowych (Jugosławia ⇒ Serbia i Czarnogóra)
Informator V-9	2004-02-13	Dodanie nowego terytorium (Wyspy Alandzkie)
Informator V-10	2004-04-26	Zmiany oficjalnych nazw (Afganistan, Wyspy Alandzkie)
Informator V-11	2006-03-29	Dodanie nowych terytoriów (Jersey, Guernsey i Wyspa Man); Zmiany informacji (Wielka Brytania)
Informator V-12	2006-09-26	Podział państwa na dwa (Serbia i Czarnogóra ⇒ Serbia, Czarnogóra)
ISO 3166-1:2006	2006-11-20	Druga edycja ISO 3166-1
ISO 3166-1:2006/ Cor 1:2007	2007-07-15	Pierwsze techniczne sprostowanie do ISO 3166-1:2006
Informator VI-1	2007-09-21	Dodanie nowych terytoriów (Saint-Barthélemy i Saint-Martin) oraz uaktualnienie Francji i innych terytoriów francuskich (Francja, Polinezja Francuska, Francuskie Terytoria Południowe, Gwadelupa i Reunion)
Informator VI-2	2008-03-31	Zmiana nazwy (Mołdawia, Czarnogóra) oraz drobne korekty (Madagaskar, Palestyńskie terytoria okupowane, Saint-Barthélemy)
Informator VI-3	2008-09-09	Zmiana nazwy (Nepal) oraz drobne korekty (Grenlandia, Guernsey, Mołdawia, Nigeria)
Informator VI-4	2009-01-07	Zmiana nazwy (Mołdawia) oraz drobne korekty (Republika Środkowoafrykańska, Komory)
Informator VI-5	2009-03-03	Zmiana nazwy (Wenezuela) oraz drobne korekty (Kiribati, Tuvalu)
Informator VI-6	2009-05-08	Zmiana nazwy (Boliwia)
Informator VI-7	2010-02-22	Zmiana nazwy (Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha)
Informator VI-8	2010-12-15	Podział terytorium (Antyle Holenderskie ⇒ Curaçao, Sint Maarten oraz „Bonaire, Sint Eustatius i Saba”) oraz drobne korekty (Holandia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja)
Informator VI-9	2011-06-12	Zmiana nazwy (Fidżi, Birma) oraz drobne korekty („Bonaire, Sint Eustatius i Saba”, Wyspy Alandzkie, Bułgaria, Holandia, Niue)
Informator VI-10	2011-08-09	Dodanie nowego państwa (Sudan Południowy)
Informator VI-11	2011-11-08	Zmiana nazwy (Libia)
Informator VI-12	2012-02-15	Zmiana nazwy (Węgry) oraz drobne korekty (Bangladesz, Bonaire, Sint Eustatius i Saba, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Erytrea, Niemcy)
Informator VI-13	2012-08-02	Zmiana nazwy (Erytrea) oraz drobne korekty (Niemcy, Sri Lanka)
Informator VI-14	2013-02-06	Zmiana nazwy (Palestyna) oraz drobne korekty (Bułgaria, Wyspa Bouveta, Jersey, Saint-Martin, Seszele, Sint Maarten, Wietnam)
Informator VI-15	2013-05-10	Zmiana nazwy (Papua-Nowa Gwinea)
Informator VI-16	2013-07-11	Zmiana nazwy (Somalia)
ISO 3166-1:2013	2013-11-19	Trzecia edycja ISO 3166-1

Zobacz też

ISO 639 – kody nazw języków
Lista kodów krajowych używanych w sporcie
Nazwy państw

Przypisy

↑ International Organization for Standardization (ISO): ISO 3166 – FAQs – General questions. (ang.).
↑ ISO: Development of ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-05)]. (ang.).
↑ ISO: Implementation of ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).
↑ ISO: You and ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).
↑ ISO: Links. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)]. (ang.).
↑ ISO: ISO 3166-1 and ccTLDs. (ang.).
↑ Countries or areas, codes and abbreviations.
↑ ^a ^b ^c ISO: ISO 3166 – FAQs – Specific. (ang.).
↑ Taipei Representative Office in the UK: Taiwan sues ISO over incorrect reference. (ang.).
↑ René Felber. Umweg über Zivilrichter unzulässig: Taiwans Kampf um seinen Namen. „Neue Zürcher Zeitung”. s. 14. (niem.).
↑ Federal Supreme Court of Switzerland: Urteil vom 9. September 2010 (5A_329/2009) - decision 5A_329/2009. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-07)]. (niem.).
↑ ISO: Customizing ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-06)]. (ang.).
↑ ISO: Updates on ISO 3166. (ang.).

Linki zewnętrzne

Agencja zarządzająca ISO 3166, Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO)
- Lista państw z kodami alfa 2 (ang.)
Kody państw i regionów do użytku statystycznego, Departament Statystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych
- Kraje i obszary, kody i skróty – lista kodów alfa 3 i numerycznych (na tej liście brakuje kilku terytoriów posiadających kody ISO 3166-1)
The World Factbook (public domain), Centralna Agencja Wywiadowcza USA
- Dodatek D – lista kodów państw. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-13)]. – porównanie kodów FIPS 10, ISO 3166, i STANAG 1059
Podział administracyjny państw („Statoids”), Statoids.com
- Kody państw – porównanie kodów ISO 3166-1 z innymi kodami państw

[ISO_3166_FAQs_General_questions-1] International Organization for Standardization (ISO): ISO 3166 – FAQs – General questions. (ang.).

[Development_of_ISO_3166-2] ISO: Development of ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-05)]. (ang.).

[Implementation_of_ISO_3166-3] ISO: Implementation of ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).

[You_and_ISO_3166-4] ISO: You and ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).

[Links-5] ISO: Links. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)]. (ang.).

[ISO_3166_1_and_ccTLDs-6] ISO: ISO 3166-1 and ccTLDs. (ang.).

[unstats.un-m49alpha-7] Countries or areas, codes and abbreviations.

[faqs_specific-8] ISO: ISO 3166 – FAQs – Specific. (ang.).

[Taiwan_sues_ISO_over_incorrect-9] Taipei Representative Office in the UK: Taiwan sues ISO over incorrect reference. (ang.).

[Umweg_über_Zivilrichter_unzulässig-s14-10] René Felber. Umweg über Zivilrichter unzulässig: Taiwans Kampf um seinen Namen. „Neue Zürcher Zeitung”. s. 14. (niem.).

[Urteil_vom_9_September_2010-11] Federal Supreme Court of Switzerland: Urteil vom 9. September 2010 (5A_329/2009) - decision 5A_329/2009. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-07)]. (niem.).

[Customizing_ISO_3166_1-12] ISO: Customizing ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-06)]. (ang.).

[Updates_on_ISO_3166-13] ISO: Updates on ISO 3166. (ang.).

[a-14] zmieniony z ISO 3166-2:TP

[b-15] zmieniony z ISO 3166-2:YU

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[i]

[ii]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne