ISO 8859-1

Ten artykuł od 2012-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

ISO 8859-1, formalnie ISO/IEC 8859-1, potocznie Latin-1 lub zachodnioeuropejskie – pierwsza część ISO/IEC 8859, standardu kodowania znaków ustalonego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, a później wspólnie utrzymywanym przez tę organizację i Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną. Standard po rozszerzeniu o dodatkowe przypisania znaków jest podstawą dla dwóch powszechnie używanych mapowań znaków znanych jako ISO-8859-1 (z dodatkowym łącznikiem) i Windows-1252.

Status

W czerwcu 2004 roku trzecia grupa robocza ISO/IEC odpowiedzialna za utrzymywanie zestawów znaków kodowanych ośmiobitowo została rozwiązana i, co za tym idzie, wszelkie prace i utrzymanie ISO 8859 (w tym ISO 8859-1) zostały wstrzymane w celu skoncentrowania się nad uniwersalnym zestawem znaków i Unicode. W informatyce kodowania dostarczające pełne wsparcie dla UCS (takie jak UTF-8 czy UTF-16) coraz częściej są wybierane zamiast zestawów znaków opartych na Latin-1.

Pokrycie języków

Przy pomocy ISO 8859-1 można zakodować to, co zwane jest alfabetem łacińskim numer 1, który składa się ze 191 znaków pisma łacińskiego. Każdy znak jest kodowany jako pojedyncza 8-bitowa wartość. Mogą one być użyte w prawie każdym systemie wymiany danych do komunikowania się w poniższych europejskich językach (z kilkoma wyjątkami, z powodu brakujących znaków):

• albańskim
• angielskim
• baskijskim
• duńskim
• estońskim (brakuje Š, š, Ž, ž dla zapożyczeń)
  • Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
• fareskim
• fińskim (brakuje Š, š, Ž, ž dla zapożyczeń)
  • Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
• francuskim (brakuje Œ, œ i rzadkiego Ÿ)
  • Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
• hiszpańskim
• irlandzkim (nowa ortografia)
• islandzkim
• katalońskim
• łacińskim
• niderlandzkim (brakuje IJ, ij)
• niemieckim
• norweskim (bokmål i nynorsk)
• portugalskim
• retoromańskim
• szkockim
• szwedzkim
• włoskim

Innymi pokrytymi językami są:

• afrykanerski
• suahili

W związku z powyższym to kodowanie znaków jest używane w Amerykach, Europie Zachodniej, Oceanii i większej części Afryki, lecz dla niektórych języków brakuje poprawnych typograficznie cudzysłowów, zamiast których są dostępne « i ».

Różnice w stosunku do ISO/IEC 8859–15

W ISO/IEC 8859-1 brakuje znaków: zaczynając od kilku francuskich liter, poprzez reprezentację „IJ” jako jednego znaku (IJ), fińskich liter używanych w transkrypcjach obcych nazw i kilku zapożyczeniach, skończywszy na braku kilku powszechnych glifów takich jak sztylet (†), typograficzne cudzysłowy („,”) i dywizów (-, –, –), a dodatkowo brak symbolu Euro (€). Z tych powodów powstało ISO/IEC 8859-15, jako uaktualnienie ISO/IEC 8859-1 dodające symbol euro i kilka innych wymaganych znaków. To jednak wymusiło usunięcie z ISO/IEC 8859-1 kilku mniej używanych znaków, takich jak ułamki i bezliterowe diakrytyki: ¤, ¦, ¨, ´, ¸, ¼, ½, i ¾. Szczegółowo przedstawia to poniższa tabela:

Gdzie „ZK” oznacza znak kontrolny, a „Znak” oznacza znak wspólny dla obydwu zestawów znaków.

Tablica kodów

Zważywszy na fakt, że 191 znaków kodowanych przez ISO/IEC 8859-1 jest graficzne i zgodne z większością przeglądarek, mogą być wyświetlone w poniższej tabeli. Przez to, że znaki spacji (0x20), twardej spacji (0xA0) i miękkiego dywizu (0xAD) nie zostałyby wyświetlone w sposób widoczny, zastosowano skróty ich nazw.

Wartości 0x00–0x1F i 0x80–0x9F nie są przydzielone do znaków przez ISO/IEC 8859-1.

ISO 8859-1 został oparty na międzynarodowym zestawie znaków używanym przez DEC w popularnym terminalu VT220. Kodowanie to opracowane zostało przez Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Standaryzacji Systemów Informatycznych i Komunikacyjnych i opublikowane wraz z ISO 8859-2, ISO 8859-3 i ISO 8859-4 jako część specyfikacji ECMA-94.

Mapowanie na Unicode

Poniższa tabela przedstawia miejsca znaków z ISO 8859-1 w Unicode.

Uwagi

Linki zewnętrzne

• Ostateczny szkic standardu (PDF)
• Strona drugiego podkomitetu ISO