ITS-IVb

ITS-IVb
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo Polska
ProducentWarsztaty Szybowcowe ZASPL
KonstruktorAdam Nowotny, Franciszek Kotowski
Typszybowiec
Konstrukcjadrewniana
Załoga2
Historia
Data oblotu30 lipca 1935
Wycofanie ze służby1939
Liczba egzemplarzy1
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość20 m
Wydłużenie16,5
Długość8,42 m
Wysokość1,4 m
Powierzchnia nośna24,3 m²
Profil skrzydłaBobek 6 (Gö 655)
Masa
Własna255 kg
Użyteczna177 kg
Startowa432 kg
Osiągi
Prędkość minimalna48 km/h
Prędkość ekonomiczna63 km/h
Prędkość optymalna73 km/h
Doskonałość maks.22,5 przy 73 km/h
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

ITS-IVb – polski dwumiejscowy szybowiec doświadczalny opracowany w Instytucie Techniki Szybownictwa w latach trzydziestych XX wieku.

Historia

ITS-IVb na lotnisku w Ustjanowej

Inżynier Adam Nowotny, kierownik techniczny Instytutu Techniki Szybownictwa, w 1934 roku przystąpił do opracowania projektu dwumiejscowego szybowca przeznaczonego do lotów pomiarowych i nauki pilotażu bez widoczności oraz do lotów wyczynowych[1]. Po jego śmierci dokończeniem projektu zajął się inż. Franciszek Kotowski, który kontynuował prace. Opracowany projekt otrzymał oznaczenie ITS-IVb[2]. Z uwagi na przewidywane użycie szybowca do badań obciążeń konstrukcji zrezygnowano z podparcia skrzydła zastrzałami, zostały zastąpione taśmami podtrzymującymi i nośnymi[1].

Prototyp został zbudowany w Warsztatach Szybowcowych ZASPL w 1935 roku, otrzymał numer fabryczny 158 i rejestracyjny SP-257[3]. Szybowiec został oblatany przez Franciszka Kotowskiego 30 lipca 1935 roku na lotnisku w Skniłowie[1]. Oblot nastąpił na holu za samolotem RWD-8, szybowiec wykazał się dobrymi właściwościami lotnymi, ale wymagał zmian konstrukcyjnych lotek i ich wyważenia[3].

ITS-IVb był prezentowany podczas III Krajowych Zawodów Szybowcowych, które odbyły się we wrześniu i październiku 1935 roku w Ustjanowej[4]. Szybowiec początkowo był użytkowany na lądowisku w Bezmiechowej, gdzie wykonywał na nim loty Piotr Mynarski[2]. W trakcie eksploatacji stwierdzono, że szybowiec nie spełnia przyjętych założeń i jest nieprzydatny do lotów pomiarowych, wyczynowych i treningowych. Został przekazany do szkoły szybowcowej w Ustjanowej, gdzie był eksploatowany do wybuchu II wojny światowej[3]. Dalsze losy tej konstrukcji nie są znane.

Konstrukcja

Dwumiejscowy szybowiec doświadczalny w układzie górnopłatu.

Kadłub o konstrukcji półskorupowej o przekroju owalnym, kryty sklejką. Statecznik pionowy stanowił integralną część kadłuba. Z przodu kadłuba był zamontowany hak do startów z lin gumowych i lotów na holu. Kabina załogi zamknięta z miejscami w układzie tandem, pilot zajmował pierwsze miejsce a obserwator drugie. Wejście do kabiny obserwatora przez drzwi w lewej części kadłuba, była ona wyposażona też w składany stolik i dwa okna po bokach kadłuba[1]. Obie kabiny wyposażone w komplet przyrządów sterowniczych, ale tablica przyrządów była tylko w kabinie pilota. Za kabiną obserwatora znajdowała się dodatkowa przestrzeń o kubaturze 0,75 m3 na przyrządy pomiarowe[2]. Nad kadłubem był umieszczony kozioł zbudowany z trzech rur stalowych[3].

Płat dwudzielny, jednodźwigarowy z dźwigarkiem pomocniczym, o obrysie prostokątno-trapezowym. Zastosowano profil Bobek 6 (Gö 655)[2] konstrukcji inż. Augusta Bobka-Zdaniewskiego. Usztywniony dwoma taśmami nośnymi biegnącymi do kadłuba i jedną podtrzymującą biegnącą do kozła nad kadłubem[1], które spełniały tolę tonsometrów[5]. W miejscu mocowania taśm dźwigar główny został wzmocniony poprzez dodanie dodatkowych dźwigarów. Powierzchnia płata do dźwigara kryta sklejką, dalej płótnem[3]. Wyposażony w lotki szczelinowe o wychyleniu 12° w dół i 32° w górę[1].

Usterzenie poziome niedzielone. Stateczniki kryte sklejką, powierzchnie sterowe płótnem[3]. Napęd sterów linkowy[1].

Podwozie jednotorowe z amortyzowaną drewnianą płozą podkadłubową i stalową płozą ogonową[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Wiadomości techniczne I.T.S. I.T.S.-IVb - szybowiec do pomiarów i nauki ślepego pilotażu. „Skrzydlata Polska”. 10/1935, s. 277-278, październik 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  2. ↑ a b c d Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 700-703. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
  3. ↑ a b c d e f g Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 404-405. OCLC 830596725.
  4. ↑ Zawody szybowcowe w Ustjanowej. „Skrzydlata Polska”. 11/1935, s. 299, listopad 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  5. ↑ Feliks Pawłowicz. Szybowiec dwumiejscowy ITS-ICb. „Skrzydlata Polska”. 38/1958, s. 8, 17 września 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
Polskie szybowce i motoszybowce do 1939 roku
Warsztaty Szybowcowe ZASPL – Lwów
Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa – Dęblin
Wojskowe Warsztaty Szybowcowe – Kraków
Lwowskie Warsztaty Lotnicze
Warsztaty Szybowcowe w Warszawie
Harcerskie Warsztaty Szybowcowe
Konstrukcje amatorskie

II Rzeczpospolita

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
ITS-IVb na lotnisku w Ustjanowej.jpg
ITS-IVb na lotnisku w Ustjanowej