I Korpus Polski (PSZ)
Oznaka Korpusu | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Nazwa wyróżniająca | nie posiadał |
Patron | nie posiadał |
Tradycje | |
Święto | nie obchodził |
Nadanie sztandaru | nie posiadał |
Dowódcy | |
Pierwszy | gen. dyw. Marian Kukiel |
Ostatni | gen. dyw. Stanisław Maczek |
Działania zbrojne | |
obrona przeciwdesantowa Szkocji | |
Organizacja | |
Dyslokacja | Edynburg (Moncreiffe House) - HQ |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | Dowództwo Szkockie (Scottish Command) |
I Korpus (I KP, ang. I Polish Corps) – wyższy związek taktyczny Polskich Sił Zbrojnych w latach 1940–1947.
Historia
28 września 1940 roku Naczelny Wódz, gen. broni Władysław Sikorski wydał rozkaz o sformowaniu I Korpusu. Po uzupełnieniu stanu osobowego rekrutami przybyłymi z ZSRR, wspólnie z War Office ustalono nową organizację korpusu (od 1942 I Korpusu Pancerno-Motorowego), w skład którego weszły: 1 Dywizja Pancerna, 1 Samodzielna Brygada Strzelców oraz związki wojsk pomocniczych i służb korpuśnych. Poza PKP pozostała 1 SBS.
W walkach na froncie zachodnim udział wzięły 1 DPanc i 1 SBS. Po przekazaniu tych jednostek pod dowództwo brytyjskie w ramach PKP rozpoczęto tworzenie nowych jednostek, głównie z Polaków wcielonych przymusowo do Wehrmachtu (zwłaszcza Ślązaków oraz mieszkańców ziem przyłączonych do Rzeszy), którzy dostali się do niewoli alianckiej.
Utworzono dwie nowe wielkie jednostki: 4 Dywizję Piechoty i 16 Samodzielną Brygadę Pancerną, a także wojska i służby pomocnicze, które nie wzięły już udziału w walkach frontowych.
Po zakończeniu wojny część żołnierzy PKP wróciła do kraju, większość znalazła się w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia i pozostała na emigracji.
Struktura
8 października 1940 r. ustalona została struktura organizacyjna I KP.
- Sztab I Korpusu
- 1 Brygada Strzelców
- 2 Brygada Strzelców
- 3 Brygada Kadrowa Strzelców
- 4 Brygada Kadrowa Strzelców
- 5 Brygada Kadrowa Strzelców
- 7 Brygada Kadrowa Strzelców
- 1 Pułk Czołgów
- 1 Batalion Saperów
- 1 Dywizjon Rozpoznawczy
- 1 Dywizjon Artylerii Ciężkiej
- 1 Kompania Łączności
- 1 Kolumna Samochodowa
- 1 Kolumna Sanitarna
- 1 Park Intendentury
- 1 Park Uzbrojenia
- 1 Park Samochodowy
- Stały Szpital Wojenny Nr 1
- Stały Szpital Wojenny Nr 2
Korpus liczył 3498 oficerów i 10 884 żołnierzy. W związku ze spodziewaną inwazją niemiecką otrzymał za zadanie obronę 200-kilometrowego odcinka wybrzeża od Firth of Forth do Montrose w Szkocji.
3 listopada 1940 r. 2 Brygadę Strzelców przemianowana została na 10 Brygadę Kawalerii Pancernej, która dała początek utworzonej w 1942 1 Dywizji Pancernej (1 DPanc). W lutym 1941 r. przystąpiono do organizacji 8 Brygady Kadrowej Strzelców. Rozkazem z dnia 9 X 1941 4 Brygadę Strzelców przemianowano na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową (1 SBS), która wg założeń polskich miała zostać użyta do wsparcia powszechnego powstania zbrojnego w Polsce. 6 grudnia 1941 r. z brygad kadrowych strzelców 3, 5, 7 została utworzona Brygada Szkolna. Do wiosny 1942 r. ukształtowała się następująca organizacja I KP.
- Sztab I Korpusu
- 1 Brygada Strzelców
- 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa
- 10 Brygada Kawalerii Pancernej
- 16 Brygada Czołgów
- Brygada Szkolna
- 1 Pułk Artylerii Ciężkiej
- 1 Batalion Ciężkich Karabinów Maszynowych
- 1 Dywizjon Rozpoznawczy
- Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
- Batalion Saperów
- 11 Kompania Saperów
- 11 Kompania Parkowa Saperów
- 11 Pluton Rozbrajania Bomb
- 11 Kompania Łączności
- 2 Szwadron Żandarmerii
- 11 Kompania Zaopatrzenia
- 11 Kompania Warsztatowa
- 11 Pluton Parkowy
- Szpital Wojenny Nr 2
- 1 Kolumna Samochodów Sanitarnych
- 11 Kompania Sanitarna
- Pluton Higieny Polowej
- Pralnia Polowa
- Poczta Polowa
- Oddział Zbiórki Materiałowej
- Łaźnia Polowa
- Kasa Polowa
- 11 Sąd Polowy z Aresztem
Taka organizacja przetrwała do wiosny 1943 roku.
Na podstawie rozkazu L.dz. 370/Tjn. Org./43 Naczelnego Wodza z 20 marca 1943 roku zmieniono nazwę:
- I Korpusu Pancerno-Motorowego na „I Korpus”,
- 1 Samodzielnej Brygady Strzelców na „1 Dywizja Grenadierów”,
- Szpitala Wojennego Nr 2 na „Polowy Szpital Ewakuacyjny Nr 1”[1].
Jesienią 1943 roku 1 Dywizja Grenadierów (kadrowa) została przemianowana na 2 Dywizję Grenadierów Pancernych.
Organizacja 1 Korpusu Polskiego we wrześniu 1943 roku.
- Kwatera Główna I Korpusu
- 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa
- 1 Dywizja Pancerna
- 2 Dywizja Grenadierów Pancernych
- 16 Brygada Czołgów
- 1 Pułk Artylerii Ciężkiej
- 1 Batalion Ciężkich Karabinów Maszynowych
- 1 Dywizjon Rozpoznawczy
- Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
- Batalion Saperów
- 11 Kompania Saperów
- 11 Kompania Parkowa Saperów
- 11 Pluton Rozbrajania Bomb
- 11 Kompania Łączności
- 2 Szwadron Żandarmerii
- 11 Kompania Zaopatrzenia
- 11 Kompania Warsztatowa
- 11 Pluton Parkowy
- Szpital Wojenny Nr 2
- 1 Kolumna Samochodów Sanitarnych
- 11 Kompania Sanitarna
- Pluton Higieny Polowej
- Pralnia Polowa
- Poczta Polowa
- Oddział Zbiórki Materiałowej
- Łaźnia Polowa
- Kasa Polowa
- 11 Sąd Polowy z Aresztem
Obsada personalna Dowództwa i Sztabu I KP
dowódcy korpusu
- gen. dyw. Marian Kukiel (27 VII 1940 - 6 X 1942)
- gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz (6 X 1942[2] - 10 III 1943[3])
- gen. dyw. Józef Zając (10 III - 12 VIII 1943[4])
- gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz (13 VIII 1943 - 10 III 1945[5])
- p.o. gen. bryg. Rudolf Niemira (10 III - 20 V 1945[5])
- gen. dyw. Stanisław Maczek (20 V 1945 - 1947)
zastępca dowódcy
- gen. bryg. Gustaw Paszkiewicz (do 10 III 1945[5])
- gen. bryg. Kazimierz Dworak (1945-1947)
- dowódcy artylerii
- gen. bryg. Rudolf Niemira (1940–1945)
- gen. bryg. Stanisław Tatar (VIII 1945 - IV 1947)
- zastępca dowódcy artylerii - płk art. Jan Olimpiusz Kamiński (7 XI 1945 - 18 X 1946)
- dowódcy saperów
- płk inż. Konstanty Skąpski (X 1941 - VI 1942)
- ppłk Ludwik Aleksander Turulski (1943-1947[6]
- szef duszpasterstwa - ks. dziekan Stanisław Sinkowski (II - † 26 X 1942)
- szefowie sztabu
- płk dypl. Jerzy Krubski (do IX 1943)
- płk dypl. Erwin Więckowski (1943-1945)
- płk dypl. Jerzy Orski (IV 1945 - IX 1946)
- szefowie Oddziału III Operacyjnego
- ppłk dypl. Stanisław Kuniczak (V 1944 - II 1945)
- ppłk dypl. Felicjan Majorkiewicz (1945-1947)
- szef Oddziału IV - ppłk dypl. Władysław Huza (od IV 1941)
- Referat Propagandy i Oświaty - mjr Otton Laskowski
Patki i proporczyki rodzajów wojsk i służb (na kołnierze) noszone od 1941
Przypisy
- ↑ 1. Pułk Artylerii Przeciwpancernej. Rozkazy dzienne 1942-1943, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. R.17, s. 380.
- ↑ Wojciech Grobelski , Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 237-238, 2010 .
- ↑ Wojciech Grobelski , Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 245, 2010 .
- ↑ Wojciech Grobelski , Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 251-252, 2010 .
- ↑ a b c Wojciech Grobelski , Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985) str. 263, 2010 .
- ↑ Zdzisław Barszczewski , Sylwetki saperów, Warszawa: „Bellona”, 2001, s. 134-135, ISBN 83-11-09287-7, OCLC 297538661 .
Bibliografia
- Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, s. 42. ISBN 83-03-02923-1.
- Witold Biegański, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, tom 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie, Warszawa 1967,
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991,
- Wojciech Grobelski: Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0793-2.
Media użyte na tej stronie
Godło - znak 1 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (na podkładce koloru khaki)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Tablica rozpoznawcza pojazdów Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii, wprowadzona od grudnia 1940
Stanisław Maczek from en.wiki
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka artylerii ciężkiej (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka saperów (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka artylerii lekkiej (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk artylerii motorowej (na kołnierz) wprowadzony w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Soldiers of Polish I Corps in Scotland
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka łączności (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka służby zdrowia (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka kolumn samochodowych (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka generała (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka żandarmerii (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Infantry unit of the 1st Polish Corps, armed with Bren machine guns and Boys anti-tank rifles and supported by a pair of Universal Carriers, in action during a training exercise in Perth, Scotland.
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk kawalerii (na kołnierz) wprowadzony w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Proporczyk broni pancernej (na kołnierz) wprowadzony w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka piechoty (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patka artylerii przeciwlotniczej (na kołnierz) wprowadzona w Wojsku Polskim w Anglii w 1941