I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku

I Liceum Ogólnokształcące
im. Komisji Edukacji Narodowej
w Sanoku

Liceum Ogólnokształcące
Państwo	Polska
Miejscowość	Sanok
Adres	ul. Zagrody 1 38-500 Sanok
Data założenia	1973
Patron	Komisja Edukacji Narodowej
Dyrektor	Robert Rybka
Wicedyrektorzy	Ireneusz Stawarz
Położenie na mapie Sanoka I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku
Położenie na mapie województwa podkarpackiego I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku
Położenie na mapie powiatu sanockiego I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku
49°33′18″N 22°12′05″E/49,555000 22,201389
Strona internetowa

I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku – placówka oświatowa w województwie podkarpackim.

Historia

Liceum kontynuuje tradycje Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku, które zostało przeniesione do nowej siedziby na skutek trudności lokalowych (w budynku przy ul. Sobieskiego pozostała wówczas Szkoła Podstawowa nr 4, potem istniało Gimnazjum nr 2, a obecnie Szkoła Podstawowa nr 8). Zabudowania szkoły zlokalizowano na terenie, stanowiącym fragment dawnego gospodarstwa rolnego, należącego do oo. franciszkanów w Sanoku, które zostało odebrane zakonnikom przez władze PRL^[1][2]. We wrześniu 1972 został wmurowany akt erekcyjny pod mury nowego budynku przy ulicy Zagrody, czego dokonał ówczesny minister oświaty i wychowania Jerzy Kuberski, zaś budowę wykonywało Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane^[3][4]. Budowa trwała 11 miesięcy^[5]. Szkoła została wzniesiona w ramach ogólnokrajowego programu budowy szkół Pomników Tysiąclecia Państwa Polskiego^[6]. 3 września 1973 nastąpiło uroczyste przekazanie gmachu nowej szkoły dla I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku^[4]. Jednocześnie został zatwierdzony przez władze oświatowe patronat szkoły, której nadano mu imię Komisji Edukacji Narodowej^[4]. Prace wykończeniowe przy gmachu szkoły trwały do 1976, wówczas zbudowano boisko szkolne^[7]. W tym czasie powstał hymn I Liceum, stworzony przez nauczyciela Stefana Olberta^[8]. Od 1974 w ramach szkoły było wydawane pismo „Nasza Buda”.

W 1980 szkoła była gospodarzem obchodów jubileuszu 100-lecia powstania szkoły^{[9][10][11][12]}, podczas których miał miejsce trzeci zjazd absolwentów historycznego gimnazjum pod nazwą „Zjazd Koleżeński profesorów i wychowanków z okazji 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku” (z tej okazji wydano Księgę Pamiątkową). Centralne uroczystości w postaci zjazdu koleżeńskiego absolwentów na 100-lecie gimnazjum odbyły się w dniach 30 maja-1 czerwca 1980^[13]. Łącznie w obchodach uczestniczyło 2 tys. absolwentów, a wśród nich m.in. najstarsi absolwenci z roku szkolnego 1908/1909: 91-letni Antoni Bargiel i Marian Kernig^[14][15]. Patronat nad zjazdem objęła Sanocka Fabryka Autobusów^[6]. Podczas uroczystości odbył się apel poległych ku czci wychowanków-ofiar wojen i zbrodni wojennych^[16].

Na inaugurację roku szkolnego 1988/1989 zawarto umowę, na mocy której patronat nad I LO objęła Wojskowa Komenda Uzupełnień w Sanoku, której komendantem był wówczas płk Stanisław Osika^[17].

W latach 90. w budynku I LO funkcjonował sanocki oddział Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego^[18].

W dniach 1-3 lipca 2005 miał miejsce czwarty zjazd absolwentów z okazji 125-lecia powstania szkoły^[19]. Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego był Waldemar Szybiak, a w Komitecie Honorowym zasiedli m.in. prof. Zbigniew Jara, Marian Pankowski, Zdzisław Peszkowski i Jan Skoczyński^[20]. Uroczystą mszę św, koncelebrowali księża-absolwenci gimnazjum, pod przewodnictwem jednego z nich, ks. Zdzisława Peszkowskiego^[21]. W zjeździe wzięło udział ok. 1500 absolwentów.

Od 2004 do 2008 istniało formalnie Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku^[22].

Upamiętnienia

• Tuż po otwarciu liceum we wrześniu 1973 stworzono w jednym z pomieszczeń szkoły stałej miejsko-gminnej izby pamięci, gdzie gromadzono pamiątki i eksponaty upamiętniające wydarzenia z II wojny światowej^[23].

Tablice pamiątkowe

• Tablica poświęcona poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum^[24]. Odsłonięta w pierwotnej siedzibie gimnazjum przy ul. Sobieskiego 21 czerwca 1958 roku z okazji obchodów „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”, dokonała tego prof. Stefania Strzelbicka-Skwarczyńska. Projekt wykonał Kazimierz Florek. Upamiętniała ofiary I i II wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej 1918-1920, eksterminacji nazistowskiej i sowieckiej. Na głównej tablicy umieszczono inskrypcję: „Mortui sunt – ut in libertate vivamus (pol. Polegli, abyśmy żyli w wolności). Wychowawcom i wychowankom Gimnazjum Męskiego w Sanoku, bohaterom i męczennikom, którzy w czas obu wojen światowych, na polach walk, w więzieniach, obozach koncentracyjnych i miejscach straceń na ziemi polskiej i obcej życie dla ojczyzny oddali. Jubileuszowy Zjazd Wychowanków 1888-1958.”^[25]. Dwie kartonowe tablice, zawierające ponad 200 nazwisk ofiar^[26], zostały zastąpione podczas uroczystości 11 czerwca 1969 tablicami spiżowymi (komitetowi przewodził Jan Bezucha)^[27]. Po przeniesieniu siedziby liceum do gmachu przy ul. Zagrody, tablicy została umieszczony w tym budynku pod koniec sierpnia 1973 w holu na I piętrze^[5][28][29]. Treść na tablicach zawierała nazwiska 24 ofiar zbrodni katyńskiej. Podczas inauguracji roku szkolnego 3 września 1973 minister oświaty i wychowania Jerzy Kuberski obejrzał inskrypcje na tablicach, po czym na dyrektorze I LO Tomaszu Blecharczyku wywierano presję, ażeby usunął tablice (czyniła to m.in. działaczka miejskich władz PZPR Helena Grabowska)^[5]. Ostatecznie pod koniec sierpnia 1976 w obawie o stanowisko dyr. Blecharczyk zlecił zdjęcie tablic, na których dokonano zmian (1: dotychczasowy wpis Rozstrzelani przez Niemców a) na ziemiach polskich (...) b) w Katyniu zmieniono w ten sposób, że usunięto treść w podpunktach a) i b), a dotychczasowe wpisy Zmarli na terenie Z.S.R.R. i Zmarli w Egipcie zastąpiono wpisem Zmarli poza granicami kraju^[5]. Tablice ponownie zainstalowano na ścianie i w takim stanie tablice przetrwały do najmniej do 1989^[5][30]. Według innego źródła tablica z nazwiskami poległych wychowanków została odsłonięta w I LO w dniu 30 maja 1980^[31]. W 1990 tablica miała zostać przywrócona.
• Tablica dla uczczenia obchodów 100-lecia gimnazjum z inskrypcją: „1380-1980 w 600-letnią rocznicę szkolnictwa w Sanoku. 1880-1980 w 100-lecie Gimnazjum i I liceum w Sanoku. Komitet Zjazdu Wychowanków”^[32].
• Tablica upamiętniająca Komisję Edukacji Narodowej z 1973 roku. Inskrypcja głosi: „1773-1973. ...Niech edukacja nasza usposabia młódź Polaków do służenia Ojczyźnie... - Hugo Kołłąta. W 200 rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej oddano przyszłym budowniczym Polski Ludowej budynek szkolny jako kuźnię wiedzy i patriotyzmu. Sanok 1973”^[33]. Tablica najprawdopodobniej nie istnieje.
• Tablica pamiątkowa umieszczona w płaskorzeźbie Orła o treści: „W 125 rocznicę powstania Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii, którego godnym kontynuatorem jest I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej. Wychowawcom, Nauczycielom i Absolwentom w dowód szacunku za lata pracy i poświęcenia na rzecz Ojczyzny tablicę tę ufundowali Samorząd Ziemi Sanockiej, Społeczność Szkolna I LO im KEN. Sanok 1. lipca 2005r.”
• Tablica pamiątkowa poświęcona Kazimierzowi Świtalskiemu odsłonięta 18 kwietnia 2016^[34].

Dyrektorzy

• Tomasz Blecharczyk (1971–1976)
• Helena Grabowska (1976–1980)
• Tomasz Blecharczyk (1980–1986)
• Kazimierz Serbin (1986–2004)
• Robert Rybka (obecnie)

Nauczyciele

(Na podstawie materiałów źródłowych^[40][41])

Absolwenci i uczniowie

• Waldemar Bałda – dziennikarz, reportażysta, publicysta, prozaik (1981)
• Tomasz Beksiński – dziennikarz, tłumacz (1977)
• Beata Buczek-Żarnecka – aktorka (1985)
• Zyta Bury (obecnie Zyta Bętkowska) – nauczycielka, poetka (1985)
• Wojciech Blecharczyk – biolog, polityk, od 2002 burmistrz Sanoka (1981)
• Tomasz Chomiszczak – romanista, literaturoznawca (1983)
• Małgorzata Chomycz-Śmigielska – polityk, wojewoda podkarpacki (1997)
• Roksana Chowaniec – archeolog (1994)
• Grzegorz Gajewski – pracownik telewizyjny, reżyser, scenarzysta i producent filmowy (1977)
• Bartosz Głowacki – akordeonista (2011)
• Krzysztof Kaczmarski – historyk Instytutu Pamięci Narodowej (1984)
• Magdalena Kaliniak – dziennikarka, prezenterka telewizyjna (2003)^[42]
• Marian Kawa – polityk, samorządowiec, poseł na Sejm IV kadencji (1974)
• Agata Kielar-Długosz – flecistka (1998)
• Beata Mazur (obecnie Beata Wolańska) – dziennikarka telewizyjna TVP Rzeszów (1985)
• Jacek Mączka – poeta, literaturoznawca (1984)
• Mirosława Mielnik (obecnie Mirosława El Fray) – profesor nauk technicznych (1984)
• Sławomir Miklicz – prawnik, samorządowiec (1994)
• Andrzej Olejko – historyk (1982)
• Maciej Patronik – aktor, reżyser, producent filmów dokumentalnych (1980)
• Szymon Pawłowski – polityk (1997)
• Andrzej Romaniak – historyk (1984)
• Marek Solecki – dziennikarz Radia Kraków, komentator sportowy (1980)^[43]
• Rafał Szałajko – aktor (1993)
• Bogdan Szumilas – aktor niezawodowy i producent filmowy (1975)
• Waldemar Szybiak – dyrektor SDK w Sanoku, działacz kulturalny (1983)
• Michał Walczak – reżyser i scenarzysta teatralny (1998)
• Dominik Wania – muzyk (2000)
• Katarzyna Wójcicka (obecnie Katarzyna Bachleda-Curuś) – łyżwiarka szybka, olimpijka (1999)
• Ewa Chodakowska-Kavoukis – trener personalny, wydawca

(Opracowano na podstawie zbiorczej listy absolwentów na stronie I LO im. KEN w Sanoku^[44])

Odznaczenia

• Medal Komisji Edukacji Narodowej (28 lutego 1974, za udział w konkursie na najlepszą Izbę Pamięci Narodowej zorganizowanym przez ministra oświaty i wychowania w 1973)^[29][45].
• „Jubileuszowy Adres” (1984)^[46].

Wydarzenia

• Festiwal Kultury Niemieckiej „Deutschtag”
• Międzyszkolny Konkurs „Deutsche Landeskunde”
• Konkurs międzyszkolny „Kennst du die deutsche Sprache”

Przypisy

Bibliografia

• Klasztor OO. Franciszkanów w Sanoku. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1978.
• Gospodarstwo rolne OO. Franciszkanów w Sanoku. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1978.
• Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980.
• Krystyna Chowaniec: W latach powojennych, Szkoły ponadpodstawowe. I Liceum Ogólnokształcące. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 874–876. ISBN 83-86077-57-3.
• Małgorzata Szybiak: Księga pamiątkowa. 125 lat Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii – I Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku (1880–2005). Sanok: 2005. ISBN 83-922492-0-8.
• Historia liceum na stronie I LO
• Ścieżka spacerowa „Śladami Rodu Beksińskich” w Sanoku. 4. Szkoła. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 maja 2014)].