I Litewsko-białoruski Batalion Etapowy
| Historia | |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
|---|---|
| Sformowanie | 1919 |
| Rozformowanie | 1921 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | kpt. Brzozowski |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Nowe Troki[1] Olkieniki[1] |
| Podległość | DOE „Wilno” |
I Litewsko-białoruski batalion etapowy – oddział wojsk wartowniczych i etapowych w okresie II Rzeczypospolitej pełniący między innymi służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W maju 1919 został utworzony Litewsko-Białoruski batalion straży kolejowej, który 30 stycznia 1920 został przemianowany na I Litewsko-Białoruski batalion etapowy[2][a]. 15 lipca, 15 sierpnia i 15 września 1919 roku „baon straży kolejowej” był wykazywany w Ordre de Bataille Frontu Litewsko-Białoruskiego[4]. Oddział został podporządkowany Dowództwu Okręgu Etapowego „Wilno”[2][5][b]. Do lipca 1920 kompanie batalionu stacjonowały w Wornianach. Od września batalion podlegał I Brygadzie Etapowej. W lutym 1921 podlegał Dowództwu Powiatu Etapowego „Troki". Pod koniec lutego przeszedł w rejon Wornian, do rejonu Dowództwa Powiatu Etapowego „Nowa Wilejka" i zabezpieczał południowo-zachodni terenu powiatu na linii Wilno-Bieniakonie, ochraniał Komendę Placu w Jaszunach i Stację Kontrolną „Olkieniki”. 19 maja 1921 stacjonował w Koszarach im. Szeptyckiego w Wilnie. Tu do jego składu prawdopodobnie zostali włączeni żołnierze ze zlikwidowanego III Litewsko-Białoruskiego batalionu etapowego. Z Wilna batalion odszedł na odcinek kordonowy[2].
Według Odziemkowskiego było odwrotnie. 6 maja 1919 w Wilnie na rozkaz gen. Rydza-Śmigłego przystąpiono do formowania I Litewsko-Białoruskiego batalionu etapowego. Niedługo potem batalion przemianowany został na batalion straży kolejowej i już w połowie maja trafił do służby[6]. Do batalionu wcielono żołnierzy starszych wiekiem i o słabszej kondycji fizycznej. Oficerowie i podoficerowie nie mieli większego doświadczenia bojowego. Batalion nie posiadał broni ciężkiej, a broń indywidualną żołnierzy stanowiły stare karabiny różnych wzorów z niewielką ilością amunicji[7]. W czerwcu 1920 batalion liczył 7 oficerów, 274 podoficerów i szeregowców[8]. W lipcu batalion pełnił służbę garnizonową w Białymstoku. Po jego opuszczeniu, będąc w podporzadkowaniu 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego, walczył przez kilka dni w obronie linii Narwi i poniósł duże straty. 29 lipca liczył w stanie bojowym 3 oficerów i 80 podoficerów i szeregowców. Posiadał 1 ckm[9].
19 października 1920 Minister Spraw Wojskowych przydzielił batalion, pod względem ewidencyjnym i uzupełnień, do Baonu Zapasowego Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr IV w Łodzi oraz nakazał szefowi Departamentu I MSWojsk. sformowanie 4 kompanii przy baonie zapasowym Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr IV, której zadaniem było prowadzenie ewidencji i uzupełnianie baonów etapowych litewsko-białoruskich. Równocześnie zapowiedziano przeformowanie tej kompanii, „w swoim czasie”, w kadrę baonu zapasowego lub jej rozwinięcie w baon zapasowy wojsk wartowniczych i etapowych dla Ekspozytury Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa w Białymstoku[10].
Na początku czerwca 1921 przesunięto z Womian i Wilna jego pododdziały na odcinek kordonowy „Wilno”. Pododcinek w rejonie Mejszagoły został obsadzony przez posterunki 1 kompanii w Baszkunach, Jawniunach, Mejszagóle, Kiemiele, Duksztach, Antokolu i Surmańcach. Dowództwo 1 kompanii por. Piotra Tappera[c] zostało rozmieszczone w Mejszagole. 2 kompania etapowa utrzymywała placówki między innymi w Dekszni, Pomereczu i Pengle. 3 kompania trzymała placówkę m.in. w Mostach. Dowództwo batalionu pozostało w Wilnie[2].
We wrześniu 1922 Litewsko-Białoruski batalion etapowy został zlikwidowany[1].
Dowódcy batalionu
- kpt. Brzozowski[1]
- mjr piech. Józef Korwin-Kamieński (1920[13])
- mjr piech. Stanisław Oleszkiewicz[d] (VI 1921)
- kpt. piech. Paweł Mikołaj Horbatowski[e] (był X 1921[20])
Rozmieszczenie batalionu
Organizacja 31 grudnia 1921[21]
- 1 kompania etapowa w Dolkitanach
- placówka Gudziszki
- placówka Ozierańce
- placówka Mosty
- 2 kompania etapowa w Olkienikach
- placówka Bieksze
- placówka fabryka w Olkienikach
- placówka Penglo
- placówka Pomerecz
- 3 kompania etapowa w Małuzach
- placówka Maluki
- placówka Szerkliszki
- placówka Smolniki
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Informację o przeformowaniu Litewsko-Białoruskiego baonu straży kolejowej w I Litewsko-Białoruski baon etapowy podał również Wacław Zawadzki[3]
- ↑ Z dniem 1 kwietnia 1920 roku została utworzona 7 Armia, której podlegało DOE „Wilno”
- ↑ Piotr Tapper urodził się 1 sierpnia 1884 roku. W czerwcu 1921 roku pełnił służbę w I Litewsko-Białoruskim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był 42 pp w Białymstoku. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 50. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 42 pp. 31 marca 1924 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku i 17. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W lutym 1926 roku został przeniesiony z PKU Chełm do PKU Mołodeczno w Wilejce na stanowisko kierownika referatu. W 1928 roku pełnił służbę w PKU Wilejka[11][12]
- ↑ Stanisław Oleszkiewicz urodził się 10 czerwca (28 maja) 1879 roku. W czerwcu 1921 roku pełnił służbę w I Litewsko-Białoruskim Baonie Etapowym, a jego oddziałem macierzystym był Wileński Pułk Strzelców. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 17. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 85 pp. 31 marca 1924 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W tym samym roku był dowódcą I batalionu 70 pp w Pleszewie. W 1928 roku był już w stanie spoczynku. Mieszkał w Wilnie[11][14][15][16]
- ↑ Paweł Mikołaj Horbatowski urodził się 29 czerwca 1891 roku. Wywodził się z armii rosyjskiej. W czerwcu 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Odcinka Kordonowego Wilno, a jego oddziałem macierzystym był Wileński Pułk Strzelców. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 roku w korpusie oficerów piechoty. W tym samym roku był oficerem sztabowym 40 pp we Lwowie. Z dniem 1 września 1931 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta PKU Biała Podlaska. 30 marca 1934 roku został zwolniony ze stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX. Z dniem 31 lipca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[17][18][19]
Przypisy
- ↑ a b c d Ochał 2017 ↓, s. 156.
- ↑ a b c d Ochał 2017 ↓, s. 99.
- ↑ Zawadzki 2000 ↓, s. 109.
- ↑ Ordre de Bataille ↓.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 30.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 29.
- ↑ Odziemkowski 2013 ↓, s. 28.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 346.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 351.
- ↑ L. 21368/Mob. 1920 ↓, s. 14, w piśmie nie został wymieniony IV Litewsko-Białoruski Baon Etapowy.
- ↑ a b Spis oficerów 1921 ↓.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 120, 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, s. 595.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 370, 399.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 288, 343.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 894.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 219, 654.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 56, 183.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 4.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 100.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 157.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Artur Ochał: Na litewskiej rubieży. Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Janusz Odziemkowski. Organizacja i ochrona zaplecza wojsk polskich na Litwie i Białorusi (luty 1919-lipiec 1920). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 4 (246), 2014. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
- Janusz Odziemkowski. Użycie batalionów etapowych i wartowniczych wojsk polskich w walkach w Galicji, na Wołyniu i Lubelszczyźnie, 11 lipca-1 września 1920 roku. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (249), 2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1440-6281.
- Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej. ISSN 16406281.
- Ordre de Bataille Frontu Wschodniego z 15 lipca, 15 sierpnia 1919 roku. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce
- L. 21368/Mob. Przydział ewidencyjny baonów etapow. grodzieńskich. W: Sygn. 701/2/11 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1920-10-19. [dostęp 2018-06-18].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).