I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi

I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi
gimnazjum / liceum ogólnokształcące
Ilustracja
Widok budynku w 2009
Państwo

 II Rzeczpospolita

Miejscowość

Kołomyja

Adres

ul. Adama Mickiewicza 3

Data założenia

1875 (jako c.k. gimnazjum)

Data zamknięcia

1939

Patron

Kazimierz IV Jagiellończyk

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia48°31′N 25°02′E/48,516667 25,033333
Tablica poświęcona St. Vincenzowi na budynku (2009)

I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi – polska szkoła z siedzibą w Kołomyi w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Historia

W okresie zaboru austriackiego gimnazjum zostało założone w 1861[1]. W 1871 kosztem gminy rozpoczęto budowę nowego budynku[2], do którego w 1875 zostało przeniesione gimnazjum[3]. Stanął on na miejscu dawnego zamku[4]. W 1875 zorganizowano pierwszy egzamin dojrzałości[1].

7 września 1892 C. K. Rada Szkolna Krajowa na podstawie zgody cesarza Franciszka Józefa, poleciła stworzyć w C.K. Gimnazjum równorzędną klasę pierwszą z językiem ruskim jako wykładowym. Przeprowadzono dodatkowy nabór i 21 września nastąpiło uroczyste otwarcie. Wziął w nim udział marszałek Rady Powiatowej kniaź Roman Puzyna[5]. Opiekunem otwartej w 1892 pierwszej klasy ruskiej został były wychowanek kołomyjskiego gimnazjum, prof. Ludwik Salo[5]. W roku szkolnym 1899/1900 było osiem klas z językiem ruskim jako wykładowym. Reskryptem z 9 marca 1900 roku przekształcono je w osobne gimnazjum[6]. Rozpoczęło ono pracę 3 września 1900. Pierwszym dyrektorem został Sofron Niedzielski[7]. Mieściło się w sąsiednim budynku i uczniowie tej szkoły wspólnie z uczniami gimnazjum z polskim językiem wykładowym korzystali z boiska i sali gimnastycznej, która mieściła się w osobnym budynku obok szkoły[8].

1918-1939

W 1918 roku szkoła rozpoczęła pracę 23 września[8]. 1 listopada Kołomyja została zajęta przez wojska ukraińskie[8]. Przed świętami Bożego Narodzenia władze ukraińskie zarządzały od nauczycieli podpisania przyrzeczenia na wierność Ukrainie, jako warunek otwarcia szkoły po zakończeniu ferii[8]. Ponieważ większość nauczycieli nie wyraziła zgody 11 stycznia 1919 roku szkoła została zajęta przez wojska ukraińskie, a 21 stycznia wprowadziło się tam gimnazjum ukraińskie[8]. 20 lutego także tamta szkoła musiała opuścić budynek, gdyż umieszczono w nim szpital wojskowy[8]. Polscy nauczyciele, aby uczniowie nie stracili roku zorganizowali tajne kursy, które prowadzono do maja 1919 roku[8]. 24 maja 1919 Kołomyja została zajęta przez wojska rumuńskie, a te zezwoliły na otwarcie szkoły 1 czerwca[8]. Pod koniec czerwca odbyły się egzaminy maturalne, a rok szkolny zakończono 1 lipca 1919 roku[8].

23 sierpnia do Kołomyi wkroczyły wojska polskie[8]. Nowy rok 1919/20 rozpoczęto dopiero 15 września, bo budynek szkolny wymagał remontu[8]. Reskryptem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 3 października 1921 szkole nadano imię króla Kazimierza Jagiellończyka[8]. W 1926 w gimnazjum w typie humanistycznym prowadzono osiem klas w 16 oddziałach, w których uczyło się 510 uczniów płci męskiej oraz 16 płci żeńskiej[1]. Szkoła mieściła się w budynku przy ulicy Adama Mickiewicza 3[9]

Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „I Państwowe Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi” zostało przekształcone w „I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter męski, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym i matematyczno-fizycznym[10]. Szkoła istniała do 1939 roku.

Po II wojnie światowej

Obecnie w państwie ukraińskim w dawnym gmachu Gimnazjum mieści się Kołomyjska Specjalistyczna Szkoła I-III Stopnia nr 1 im. Wasyla Stefanyka[11].

Dyrektorzy

Nauczyciele

Wśród nauczycieli byli członkowie krakowskiej Akademii Umiejętności oraz krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, m.in.: Leopold Wajgiel, Bonawentura Graszyński[16], a także Józef Piotrowski[17], Ludwik Salo, Wacław Borzemski, Zygmunt Klinger.

Absolwenci, uczniowie

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 159.
  2. ↑ Sprawozdanie c. k. Rady szkolnej krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w latach szkolnych 1875/1883. Cz. 1. Lwów, 1884, tab. 10.
  3. ↑ Leopold Wajgiel: Rys miasta Kołomyi. Kołomyja, 1877, s. 47.
  4. ↑ Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 311. ISBN 83-921981-6-6.
  5. ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1893. Kołomyja: 1893, s. 94.
  6. ↑ Sprawozdanie c. k. Rady szkolnej krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w roku szkolnym 1899/1900. Lwów, 1900, s. 4.
  7. ↑ Sprawozdanie c. k. Rady szkolnej krajowej o stanie szkół średnich galicyjskich w roku szkolnym 1899/1900. Lwów, 1900, s. 9.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m Szczepan Żaczek: Państwowe Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi w pierwszem dziesięcioleciu odrodzonej Polski. W: Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 3-13.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 14.
  10. ↑ Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 261, 30 czerwca 1938. 
  11. ↑ Історія школи. Коломийська спеціалізована школа I-III ступенів №1 імені В. Стефаника, koloschool1.e-schools.info [dostęp 2019-01-22].
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów, 1914, s. 620.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 14, 21.
  14. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1928/29. Kołomyja: 1929, s. 3.
  15. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1931/32. Kołomyja: 1932, s. 14.
  16. ↑ Odznaczenie polskiego uczonego, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1908-01-30, s. 4, anno.onb.ac.at [dostęp 2019-01-22].
  17. ↑ Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 53.

Bibliografia

  • Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu..., zespół red. A. Strojny, K. Bzowski, A. Grossman, Kraków, Wyd. Bezdroża, 2005, ISBN 83-921981-6-6, s. 311
  • Zabicie profesora w Kołomyi. „Kurjer Lwowski”. 54, s. 4, 1 lutego 1908.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Nens escola.svg
Autor: Snubcube, Licencja: CC BY-SA 3.0
Senyal de nens a l'escola (from File:Nens_escola.png)
KolomyjaGim Jagiellonczyka2009.JPG
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Byłe Gimnazjum Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyji na Ukrainie, 2009 r.
KolomyjaTablicaVincenz2009.JPG
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica pamiątkowa St. Vincenza na ścianie dawnego Gimnazjum K. Jagiellończyka w Kołomyji, 2009 r.
Ivano-Frankivsk location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Районы Ивано-Франковской области с 17 июля 2020 года