I wojna domowa w Sudanie

I wojna domowa w Sudanie
Czas	sierpień 1955 – marzec 1972
Miejsce	Sudan Południowy
Wynik	Porozumienie Addis Ababa z utworzeniem odrębnej administracji południowej części Sudanu
Strony konfliktu
Sudan Front Wyzwolenia Azanii Anyanya
Dowódcy
Dżafar Muhammad an-Numajri Ismail al-Azhari Joseph Lagu
brak współrzędnych

Pierwsza wojna domowa w Sudanie (znana także jaka rewolta Anyanya od nazwy grupy rebeliantów) – konflikt mający miejsce w latach 1955 do 1972 z powodu żądań południa uzyskania regionalnej autonomii oraz reprezentacji politycznej w rządzie sudańskim. Na przestrzeni 17 lat konfliktu można wyróżnić trzy okresy: początkowe starcia partyzanckie, Anyanya oraz Ruch Wyzwolenia Południowego Sudanu.

Porozumienie z Addis Ababy zakończyło pierwszą wojnę domową w Sudanie, ale nie zdołało rozwiązać problemów i napięć pomiędzy stronami, co doprowadziło po 11 latach przerwy do kolejnego, jeszcze bardziej krwawego konfliktu między północą a południem znanym jako II wojna domowa w Sudanie trwająca od 1983 do 2005 roku.

Źródła konfliktu

Do 1946 roku Wielka Brytania wraz z Egiptem (w ramach kondominium o nazwie Sudan Anglo-Egipski) zarządzały północnym i południowym Sudanem jako oddzielnymi regionami. W tym samym roku Wielka Brytania zdecydowała o połączeniu obu tych regionów w jedną jednostkę administracyjną. Działanie to nie było konsultowane z obywatelami południa, którzy obawiali się zdominowania przez większą i silniejszą politycznie północ. Ponadto mieszkańcy Sudanu Południowego to większości chrześcijanie oraz animiści, podczas gdy północ jest regionem zdominowanym przez islam.

W lutym 1953 roku Wielka Brytania i Egipt zdecydowały o przyznaniu niepodległości dla Sudanu jako jednego państwa. Napięcia wewnętrzne wzrosły, a szczególnym momentem była data 1 stycznia 1956, kiedy to Sudan miał oficjalnie stać się niepodległym państwem. Okazało się wtedy, że liderzy polityczni z północy chcą zrezygnować z zobowiązania do stworzenia rządu federalnego, który dałby południowym rejonom znaczną autonomię. Wydarzenia te stały się zarzewiem do konfliktu na wielką skalę.

Konsekwencje konfliktu

W całym okresie konfliktu zginęło około 500 tys. ludzi, z czego aż około 80% to cywile nie biorący udziału w konflikcie. Setki tysięcy ludzi zostało zmuszonych do ucieczki ze swych domów. Porozumienie z Addis Abeby okazało się tylko chwilowym rozwiązaniem. Wielokrotne pogwałcenia porozumienia o zawieszeniu broni przez północ, a także odkrycie bogatych złóż ropy naftowej doprowadziły do niepokojów i wybuchu kolejnej wojny domowej.

Bibliografia

• Assefa, Hizkias. 1987. Mediation of Civil Wars, Approaches and Strategies – The Sudan Conflict. Boulder, Colorado: Westview Press.
• Eprile, Cecil. War and peace in the Sudan 1955 – 1972. David and Charles, London. 1974. ​ISBN 0-7153-6221-6​. Johnson, Douglas H. 1979. "Book Review: The Secret War in the Sudan: 1955–1972 by Edgar O'Ballance." African Affairs 78 (310):132–7.
• O'Ballance, Edgar. 1977. The Secret War in the Sudan: 1955–1972. Hamden, Connecticut: Archon Books. Faber and Faber edition ISBN is ​ISBN 0-571-10568-0​.
• Poggo, Scopas Sekwat. 1999. War and Conflict in Southern Sudan, 1955–1972. PhD Dissertation, University of California, Santa Barbara.