Ignacy Dobrzyński

Ignacy Feliks Dobrzyński
ilustracja
Data i miejsce urodzenia25 lutego 1807
Romanów
Pochodzeniepolskie
Data i miejsce śmierci9 października 1867
Warszawa
Instrumentyfortepian
Gatunkimuzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawódkompozytor, pianista, dyrygent, pedagog
Ignacy Feliks Dobrzyński
Grób Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego na cmentarzu Powązkowskim

Ignacy Feliks Dobrzyński (ur. 25 lutego 1807 w Romanowie na Wołyniu, zm. 9 października 1867 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, pianista i pedagog.

Dzieciństwo i nauka

Wychował się w rodzinie muzykującej: jego ojciec, Ignacy Dobrzyński (ur. 2 lutego 1779, zm. 17 sierpnia 1841), studiował muzykę w Wiedniu, komponował opery, kantaty, polonezy. W latach 1798–1817 był dyrygentem orkiestry dworskiej, w majątku hrabiego J.A. Ilińskiego w Romanowie. W latach 1817-1825 był nauczycielem muzyki w Gimnazjum Podolskim w Winnicy. Matka, Eudoksja z Karelinów (ur. ok. 1783, zm. 18 stycznia 1859), była córką kapelmistrza orkiestry rogowej na dworze carskim w Petersburgu.

Dobrzyński pobierał nauki w kolegium jezuickim w Romanowie, a następnie w latach 1817-1821 w Winnicy, gdzie ukończył słynne Gimnazjum Podolskie, prowadzone przez pijara M.J. Maciejowskiego. Muzykę studiował początkowo u ojca (już w 1816 popisywał się grając koncerty fortepianowe Jana Ladislava Dusska), od 1825 u Józefa Elsnera w Warszawie, początkowo prywatnie, potem w latach 1826-1828 w Szkole Głównej Muzyki. Elsner w raportach egzaminacyjnych oceniał Dobrzyńskiego słowami „zdolność niepospolita”.

Praca kompozytorska

Komponować zaczął w Winnicy; powstały wtedy — obok kilku polonezów fortepianowych i okolicznościowych kantat — Uwertura symfoniczna opus 1 i Koncert fortepianowy As-dur opus 2. W Warszawie pozostał Dobrzyński do końca życia, rozwijając ożywioną działalność kompozytorską i pedagogiczną. Jako nauczyciel gry fortepianowej zdobył sobie szczególne uznanie; owocem tej pracy stała się Szkoła na fortepian (Warszawa 1845). Jego pierwszym koncertem publicznym 29 września 1827 Uwerturą opus 1 Dobrzyńskiego dyrygował Karol Kurpiński. Na lata trzydzieste XIX w. przypadł okres rozkwitu jego twórczości, przy czym Dobrzyński komponował różne gatunki muzyki. W 1835 zgłosił na konkurs Gesellschaft der Musikfreunde w Wiedniu Symfonię c-moll opus 15, która zdobyła drugie miejsce, zgłosił ją również na konkurs Concerts spirituels; była potem wykonana w Wiedniu (17 marca 1836), fragmenty w Warszawie (7 października 1836), także w Lipsku (1839) pod dyrygenturą Felixa Mendelssohna-Bartholdyego, a wydana w Warszawie 1862 w opracowaniu fortepianowym na 4 ręce pt. Symfonia charakterystyczna w duchu muzyki polskiej; pierwotne Andante zastąpił w niej Dobrzyński Elegią ze swego Sekstetu Es-dur opus 39. W latach 1836-1838 skomponował Dobrzyński pierwszą swoją operę, Monbar czyli Flibustierowie, dokonując jej przeróbek jeszcze w 1861. Koncertowe wykonanie jej fragmentów miało miejsce nie tylko w Warszawie, ale i w Poznaniu, Berlinie i Dreźnie; sceniczna prapremiera odbyła się 1863 w Teatrze Wielkim w Warszawie. Od 1834 Dobrzyński związał swą działalność muzyczną z Resursą Kupiecką, organizując zespoły kameralne oraz dyrygując chórem i orkiestrą. W latach 1841-1843 uczył muzyki w Instytucie Aleksandryjskim Wychowania Panien. Między 4 marca 1845, a 28 września 1847 odbył podróż artystyczną do Poznania, Berlina, Lipska, Drezna, Monachium, Bonn, Frankfurtu nad Menem i Wiednia, prezentując na koncertach własną twórczość kompozytorską. W Berlinie musiał pozostać dłużej, zarabiając lekcjami muzyki, ponieważ zamknął sobie drogę powrotu do kraju napisaniem kilku pieśni patriotycznych, m.in. Do matki Polki (do słów Adama Mickiewicza); do Warszawy mógł powrócić dopiero we wrześniu 1847. Od 15 czerwca 1852 do stycznia 1853[1] był dyrygentem opery w Teatrze Wielkim, w dalszych latach sporadycznie dyrygował koncertami i 1854 dwiema premierami operowymi. W październiku 1857 zorganizował Orkiestrę Polską Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego, która dawała cotygodniowe koncerty do grudnia 1857 w Nowej Arkadii przy ul. Mokotowskiej. W latach 1858–1860 brał czynny udział w pracach komitetu powołanego do założenia Instytutu Muzycznego. W tym czasie został członkiem lwowskiego Towarzystwa Muzycznego. Po 1860 ze względu na zły stan zdrowia Dobrzyński stopniowo rezygnował z udziału w życiu muzycznym stolicy. W latach 1859–1864 komponował muzykę do udramatyzowanej przeróbki Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza, ale jej nie ukończył.

W ostatnim roku życia napisał pieśni solowe Cyganka, 2 utwory religijne: Zdrowaś Maria na tenor solo i chór mieszany oraz Benedictus na chór mieszany, a także Studium na temat oryginalny w dubeltowym kontrapunkcie w ośmiu postaciach na kwartet smyczkowy.

Na przeszło 170 utworów Dobrzyńskiego złożyły się: 2 symfonie, około 25 utworów orkiestrowych, 17 kameralnych, około 55 fortepianowych, 15 na instrumenty solowe z akompaniamentem, około 22 religijne, 5 kantat i około 50 pieśni solowych i chóralnych. W miniaturach Dobrzyńskiego widoczny jest wpływ Chopina (Trois nocturnes op. 21, Mazurki op. 27).

Dobrzyński był żonaty z Joanną Müller (1813–1879), śpiewaczką opery warszawskiej w latach 1832–1834 i 1840–1860, uczennicą Carlo Evasio Solivy.

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 11, rząd 6, grób 32)[2].

Po latach zapomnienia, twórczość Dobrzyńskiego obecnie wraca na estrady. Do jego najczęściej grywanych dzieł należą uwertura do opery Monbar oraz II Symfonia c-moll „Charakterystyczna”.

Przypisy

  1. data niepewna
  2. Cmentarz Stare Powązki: IGNACY FELIKS DOBRZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-05-28].

Bibliografia

  • Alina Nowak-Romanowicz: Dobrzyński Ignacy Feliks. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. 1: cd część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 419-424. ISBN 83-224-0223-6. OCLC 165082791. (pol.)
  • Andrzej Spóz: Dobrzyński Ignacy Feliks. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. cd suplement. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2001, s. 87-95. ISBN 978-83-224-0722-6. OCLC 644404619. (pol.)

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Ignacy Feliks Dobrzyński - grób.jpg
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 11, rząd 6, grób 32)
Monbar czyli Flibuslierowie opera do sł. S. z Żochowskich i L. Paprockiego i muzyki I.F. Dobrzyńskiego - str. tyt.JPG
Opera "Monbar or Flibustierowie" Ignacy Feliks Dobrzynski, to a libretto by S. from Żochowskich and L. Paprocki, edition Gebethner and Wolff, Warsaw, 1863, title page.
Ignacy Feliks Dobrzyński.PNG
Ignacy Feliks Dobrzyński
Ignacy F. Dobrzyński - Deux mazurkas, h-moll i e-moll (1839; ed. Hofmeister, Lipsk, 1846).pdf
Two Mazurkas: in B minor and E minor. Composed in 1833, published in 1846, ed. Hofmeister, Leipzig.
POL Ignacy Feliks Dobrzyński.jpg
Ignacy Feliks Dobrzyński 1807-1867