Ignacy Kaliciński

Ignacy Kaliciński
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1828
Ceber k. Opatowa

Data i miejsce śmierci

8 października 1882
Lublin

Zawód

aktor teatralny, dyrektor teatru

Współmałżonek

Teofila Krzyżanowska (aktorka)

Lata aktywności

1845-1882

Zespół artystyczny
Teatr w Krakowie,
Teatr Skarbkowski

Ignacy Kaliciński (ur. 14 grudnia 1828 w Cebrze, zm. 8 października 1882 w Lublinie) – polski aktor teatralny w Galicji.

Życiorys

W latach 1839–45 uczył się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, następnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Debiutował prawdopodobnie w 1845 w zespole Tomasza Chełchowskiego w Lublinie, i w tym teatrze grał do 1848. W 1849 (do 1854) był aktorem teatru krakowskiego. Od r. 1850 reżyserował także sztuki i pełnił funkcję kierownika literackiego teatru krakowskiego. W latach 1854–1857 występował w teatrze lwowskim i prowadził zespół teatralny wraz z Chełchowskim. W 1857 zadebiutował w Warszawskich Teatrach Rządowych, ale jednak powrócił do Lwowa. Od 1857 jako aktor prowincjonalny grał m.in. w Tarnowie i Nowym Sączu, gościnnie we Lwowie i Krakowie, w Lublinie, u Miłosza Stengla w Stanisławowie (1867), Lucjana Eisenbach-Ortyńskiego w Kaliszu, Sieradzu, Radomiu i Kielcach (1867–1868), w zespole Trapszy w Kaliszu, Piotrkowie Trybunalskim i Włocławku, Lecha Nowakowskiego i Stengla (tournée po Wielkopolsce w sezonie 1870/1871), a także w Bydgoszczy i Toruniu.

W końcu 1871 zorganizował własny zespół teatralny i występował z nim na terenie Pomorza i Wielkopolski: w 1872 w Śremie (styczeń–marzec), Środzie Wielkopolskiej (kwiecień), Gostyniu, Poznaniu (sierpień), Pleszewie, Ostrowie, Gnieźnie, w 1873 w Toruniu (od początku maja), Wrześni, Lubawie, Nowym Mieście, Brodnicy, Borku, Gostyniu (lipiec), Wąbrzeźnie, Trzemesznie (sierpień), Poznaniu (sierpień–wrzesień), Buku (wrzesień), Gnieźnie, Pleszewie (październik–grudzień), Ostrowie. Starał się także w tym czasie o pozwolenie na występy w okręgu bydgoskim, ale niemiecka cenzura nie przepuściła do zatwierdzenia scenariuszy jego występów. W 1874 przez pewien czas należał do zespołu Józefa Teksla w Płocku i warszawskim teatrzyku ogórkowym „Eldorado”. W latach 1875–1881 prowadził teatr w Galicji i Wielkopolsce. W 1882 grał jeszcze w zespole Aleksandra Ignacego Myszkowskiego i Jana Nowakowskiego. Zmarł nagle w teatrze, na atak serca[1].

U Kalicińskiego zdobywali doświadczenie m.in.: Józef Baranowski, Władysław Woleński, Aniela Aszpergerowa, Aniela Bolechowska (po mężu Matlińska)[2]. Był w swoim czasie aktorem popularnym (np. rola w „Komediantce” Władysława Reymonta), obsadzanym w rolach pierwszoplanowych i uważanym za utalentowanego, choć trochę zmanierowanego[3]. Najlepsze role: Artur („Lwy i lwice”), Don Cezar („Ruy Blas”), Iliński („Francuz”), Jan („Trzy epoki życia”), Młynarz („Zaręczyny diabła”), Chlestakow („Rewizor”), Bardos („Krakowiacy i Górale”), Matus („Emigracja chłopska”), Major („Złe ziarno”), Burydan („Wieża piekielna”), Cześnik („Zemsta”), Wojewoda („Mazepa”)[4].

Przypisy

  1. ↑ Karol Estreicher, „Świat” 1892, nr 10, s. 8-9.
  2. ↑ Zob. Edward Webersfeld, Teatr prowincjonalny w Galicji, „Scena i Sztuka” (cykl) 1908-1909, zwłaszcza nr 51
  3. ↑ Stanisław Dąbrowski, „Pamiętnik Teatralny” 1961, z. 1, s. 128-129.
  4. ↑ A. Bilwin, „Pamiętnik Teatralny” 1957, z. 2, s. 287-289.

Źródła

  • Karol Estreicher, Teatra w Polsce, t. 1-3, wyd. Fotoofsetowe, PIW Warszawa 1953.
  • Stanisław Schnür-Pepłowski, Teatr Polski we Lwowie : (1881–1890), Lwów 1891.
  • Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765–1965, (red. Zbigniew Raszewski), PWN Warszawa 1973.
  • Kazimierz Stefański, Teatr w Kaliszu, Kalisz 1936.
  • Jerzy Got, Dzieje sceny polskiej w Poznaniu. 1782–1869, Poznań 1950.
  • Stanisław Dąbrowski, Teatr w Lublinie i teatry w lubelskiem. 1860–1880, Lublin 1929.
  • Jerzy Got, Teatr krakowski pod dyrekcją Adama Skorupki i Stanisława Koźmiana. 1865–1885, Wrocław 1962.