Ignacy Kapica Milewski

Ignacy Kapica Milewski (Ignacy Wawrzyniec Hiacynt Kapica Milewski) h. Tuczyński (ur. 15 sierpnia 1763 w Żędzianach, parafia Tykocin, zm. około 4 stycznia 1817 w Brzeźnicy koło Brańska) – wiceregent archiwum grodzkiego brańskiego, autor herbarza, znany kopista akt.

Fragment z Herbarza Ignacego Kapicy Milewskiego

Życiorys

Był synem Dominika i Marianny Makowskiej. Uczył się w szkółce parafialnej ojców misjonarzy w Tykocinie, a potem w kolegium pijarskim w Łomży. Dwaj jego bracia wybrali drogę kariery wojskowej, jeden został duchownym, a Ignacy trafił do kancelarii grodzkiej i ziemskiej w Brańsku. Było to zapewne na początku lat 80. XVIII w. Interesował się genealogią. Już w 1783 r. sporządził tablice genealogiczną swego rodu, którą wpisano do akt ziemskich w Tykocinie.

Archiwum brańskie, należało do największych na Podlasiu i znajdowało się w obrębie zabudowanym placu dworu królewskiego (przy obecnej ul. Senatorskiej). Piotr Potocki, starosta szczyrzycki i pan na Boćkach, w połowie lat 80. XVIII w. zlecił Kapicy kopiowanie akt podlaskich i wschodniomazowieckich do swego prywatnego archiwum. W tym celu Kapica robił kopie i wypisy z archiwów ziemskich, głównie w Brańsku, ale też w Drohiczynie, Goniądzu, Łomży, Mielniku, Nurze, Surażu, Tykocinie, Wiźnie, Zambrowie i innych.

Pisał sprawozdania z realizacji zlecenia, a w jednym z satysfakcją stwierdził, że dokumenty: "...nadpsute i nadbutwiałe, już już znikające, przez wypisanie extraktami są teraz ocalone i ożywione". Pierwsza partia wykonanych kopii liczyła około ośmiu tysięcy kart papieru. Za tę pracę Kapica otrzymał dwa tysiące dukatów. Pracował nadal, a Potocki obiecał zapłacić mu kolejne trzy tysiące dukatów. Niestety mocodawca niespodziewanie zmarł i realizacja projektu została przerwana, chociaż Ignacy nadal robił kopie. Ta spuścizna po Kapicy według opinii badaczy stanowi obecnie jedno z najbogatszych i najcenniejszych źródeł do historii Podlasia i północno-wschodniego Mazowsza^[1].

W roku 1799 Kapica Milewski urządził bogatą bibliotekę przy klasztorze i seminarium ojców misjonarzy w Tykocinie^[2].

Kapica miał nadzieję, że dzieło uznawane za herbarz zostanie wydane drukiem przez warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. By to ułatwić zrzekł się honorarium. Za swego życia nie doczekał się jednak wydania herbarza. Dopiero w 1870 r. uczyniła to Biblioteka XX. Czartoryskich w Sieniawie, a wstęp napisał Zygmunt Gloger, który całość opracował i zaopatrzył w tytuł: "Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego") (Kraków 1870)^[1]. Dostępny jest on na stronie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej^[3].

Ignacy Kapica zmarł w wieku 54 lat, 6 stycznia 1817 został pochowany na cmentarzu miejskim (obecnie prawosławnym) w Brańsku^[1].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dzieła Ignacego Kapicy Milewskiego w bibliotece Polona