Ignacy Król
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater |
Ignacy Aleksander Król (ur. 1 października 1874 w Krakowie, zm. 20 listopada 1951 w Żbiku koło Krzeszowic) – polski taternik, turysta, narciarz, pedagog i przyrodnik[1].
Życiorys
Urodził się jako syn Żegoty (Ignacego) Króla, jego wujem był Bronisław Gustawicz[1]. Miał żonę Zofię[2].
Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim najpierw prawo (1893–1895), potem przyrodoznawstwo (1895–1898). Po ukończeniu nauki pracował jako nauczyciel w gimnazjach – uczył przyrody, fizyki i matematyki kolejno w gimnazjum św. Anny w Krakowie (1897–1902), w Nowym Sączu (1903–1907), gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie (1907–1939) i w Krzeszowicach (1946–1949). W latach 1924–1926 wykładał też dydaktykę botaniczną na Uniwersytecie Jagiellońskim[1].
Przed I wojną światową Król należał do najlepszych taterników. Jego partnerami byli m.in. Janusz Chmielowski, Mariusz Zaruski, Gyula Komarnicki, Roman Kordys, a także liczni mniej znani wspinacze. Był członkiem grupy taternickiej „Bacówka”, a od 1908 działaczem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego. W dużym stopniu zasłużył się dla rozwoju turystyki w Tatrach – prowadził w góry liczne wycieczki szkolne i grupy swoich znajomych. W 1906 podczas pobytu w Nowym Sączu brał udział w zakładaniu Towarzystwa Turystycznego „Beskid” oraz – razem z Romanem Gdeszem – pierwszego stowarzyszenia o charakterze narciarskim na terenach polskich – Oddziału Narciarskiego owego towarzystwa. Został pierwszym przewodniczącym tego ostatniego[1]. Niedługo później towarzystwo „Beskid” włączone zostało do Towarzystwa Tatrzańskiego[2].
W Krakowie Ignacy Król popularyzował narciarstwo i turystykę wśród uczniów: organizował szkolne wycieczki narciarskie (np. na Pilsko) i turystyczne (przede wszystkim w Tatry), od 1910 był opiekunem Kółka Turystycznego w gimnazjum Sobieskiego. W 1912 dzięki Królowi odbył się kurs wspinaczkowy na skałach Mnikowa. W latach 1909–1921 Ignacy Król należał do zarządu Towarzystwa Tatrzańskiego, pełnił też funkcję bibliotekarza krakowskiej Biblioteki TT[1].
Król był zbieraczem obiektów przyrodniczych – jego kolekcje chrząszczy i muchówek znalazły się w pewnej części w muzeum w Chrzanowie. Zbiory Króla miały też znaczenie dla pracy naukowców takich jak Władysław Kulczyński senior, Roman Gutwiński, Fryderyk Schille i Karol Starmach. Liczne okazy tatrzańskich roślin zostały przez Króla dokładnie zewidencjonowane, kartoteki te zostały jednak zniszczone po jego śmierci. Jego zielnik zachował się w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie, częściowo opracowali go Karol Starmach (sinice) i Jan Zabłocki (fiołki)[1].
Dorobek pisarski Ignacego Króla jest skromny: opublikował m.in. tylko jedną pracę botaniczną (Zapiski florystyczne, 1904, „Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum w Nowym Sączu”). Jest autorem wspomnień o Mieczysławie Karłowiczu, z którym się przyjaźnił („Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” 30/1909), i Władysławie Kulczyńskim sen. („Pamiętnik TT” 1920 oraz „Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej” 1920). W latach 1909–1913 publikował w „Pamiętniku TT” sprawozdania z działalności Sekcji Turystycznej i Biblioteki TT oraz zdjęcia z wycieczek w Tatry. W „Taterniku” ogłosił relację z pierwszego wejścia urwiskami Galerii Gankowej (nr 4/1911)[1].
Został pochowany na cmentarzu w Krzeszowicach[1].
Osiągnięcia taternickie
- pierwsze przejście granią z Lodowego Szczytu na Lodową Kopę (1903, z żoną Zofią i Franciszkiem Szczucińskim),
- pierwsze wejście przez Mały Ogród na Hruby Wierch bez przewodnika (1904, z Józefem Bajerem, J. Brzeskim i Ludwikiem Pręgowskim)
- pierwsze wejście na Mięguszowiecką Przełęcz Wyżnią od Wielkiego Stawu Hińczowego (1904, z Pręgowskim),
- pierwsze wejście na Zamarłą Turnię (1904, z Bajerem i Pręgowskim),
- liczne nowe wejścia w grani Hrubego (1906–1909, z różnymi towarzyszami),
- przejście drogą Häberleina południową ścianą Żabiego Konia (1907, ze Stanisławem Konarskim i Kazimierzem Firgankiem)[2],
- pierwsze wejście północno-zachodnią ścianą Galerii Gankowej (1911, z Władysławem Kulczyńskim juniorem i Józefem Lesieckim),
- drugie wejście południową ścianą Zamarłej Turni (1911, z Kulczyńskim)[1],
- pierwsze wejście zachodnią ścianą Małej Kończystej (1911, z Marianem Smoluchowskim, Januszem Chmielowskim, Józefem Łukaszewiczem i Wacławem Zakrzewskim)[2]
- czwarte wejście zimowe na Świnicę (1913)[1],
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, s. 600–601. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 94, 100, 111, 119, 121, 141. ISBN 83-217-2463-9.