Igor Dodon

Igor Dodon

Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1975 Sadova
Prezydent Mołdawii
Okres	od 23 grudnia 2016 do 24 grudnia 2020
Przynależność polityczna	Partia Socjalistów Republiki Mołdawii
Poprzednik	Nicolae Timofti
Następca	Maia Sandu
Minister gospodarki i handlu Mołdawii
Okres	od 18 września 2006 do 14 września 2009
Przynależność polityczna	Partia Komunistów Republiki Mołdawii
Poprzednik	Valeriu Lazăr
Następca	Valeriu Lazăr

Igor Dodon, ros. Игорь Николаевич Додон, trb. Igor Nikołajewicz Dodon (ur. 18 lutego 1975 w Sadova w rejonie Călărași) – mołdawski polityk i ekonomista, minister gospodarki i handlu w latach 2006–2009, od 2008 do 2009 jednocześnie wicepremier, parlamentarzysta, w latach 2011–2016 i od 2020 do 2021 przewodniczący Partii Socjalistów Republiki Mołdawii (PSRM), od 2016 do 2020 prezydent Mołdawii.

Życiorys

Studiował ekonomię na Państwowym Uniwersytecie Rolniczym Mołdawii, następnie kształcił się na Akademii Nauk Ekonomicznych w Mołdawii, gdzie uzyskał stopień naukowy doktora. Pracował jako nauczyciel akademicki, a także w instytucjach państwowych i w przedsiębiorstwach^[1].

Był członkiem Partii Komunistów Republiki Mołdawii (PCRM)^[2]. W maju 2005 objął stanowisko wiceministra gospodarki i handlu. Od września 2006 do września 2009 sprawował urząd ministra w tym resorcie w gabinetach, którymi kierowali Vasile Tarlev i Zinaida Greceanîi. Od marca 2008 jednocześnie pełnił funkcję pierwszego wicepremiera^[1].

W obu wyborach w 2009, następnie w 2010 i w 2014 Igor Dodon uzyskiwał mandat posła do Parlamentu Republiki Mołdawii^[1]. W czerwcu 2011 bez powodzenia ubiegał się o urząd primara (prezydenta miasta) Kiszyniowa – z wynikiem 49,4% przegrał z Dorinem Chirtoacă^[3]. W listopadzie 2011 wystąpił z PCRM^[2], dołączył do prorosyjskiej Partii Socjalistów Republiki Mołdawii, obejmując w grudniu tegoż roku funkcję jej przewodniczącego^[4]. Wraz z dwójką wspierających go posłów komunistycznych poparł w marcu 2012 kandydaturę Nicolae Timoftiego na urząd prezydenta, co pozwoliło na dokonanie wyboru i zakończenie blisko trzyletniego kryzysu związanego z niemożnością wyłonienia przez parlament głowy państwa^[5].

W listopadzie 2014 kierowani przez Igora Dodona socjaliści zwyciężyli w kolejnych wyborach parlamentarnych. W 2016 wystartował w pierwszych od 1996 bezpośrednich wyborach prezydenckich. W pierwszej turze z 30 października 2016 zajął pierwsze miejsce z wynikiem blisko 48% głosów, przechodząc do drugiej tury wraz z kandydatką centroprawicy Maią Sandu^[6]. W drugiej turze z 13 listopada 2016 został wybrany na urząd prezydenta, otrzymując blisko 52,2% głosów^[7]. Zaprzysiężony na to stanowisko został 23 grudnia 2016. W tym samym miesiącu na funkcji przewodniczącego partii zastąpiła go Zinaida Greceanîi^[8].

Jako prezydent wchodził w konflikt z rządem zdominowanym przez Demokratyczną Partię Mołdawii, odmawiając podpisywania uchwalanych przez parlament ustaw. Sąd Konstytucyjny kilkakrotnie zawieszał go krótkotrwale w pełnieniu obowiązków, zawieszenie to ustawało po podpisaniu ustawy przez przewodniczącego parlamentu^[9]. W czerwcu 2019, kilka miesięcy po wyborach, doszło w Mołdawii do kryzysu politycznego. Prezydenccy socjaliści porozumieli się z centroprawicową koalicją ACUM Platforma DA și PAS, tworząc sojusz przeciwko Demokratycznej Partii Mołdawii. 8 czerwca parlament głosami tych ugrupowań powołał Maię Sandu na urząd nowego premiera Mołdawii^[10], a Igor Dodon niezwłocznie dokonał zaprzysiężenia członków rządu^[11]. Ugrupowanie dotychczasowego premiera nie uznało tych decyzji. Następnego dnia Sąd Konstytucyjny, wskazując, że rząd mógł być powołany najpóźniej 7 czerwca 2019, zawiesił prezydenta, a Pavel Filip został wyznaczony do pełnienia obowiązków głowy państwa^[12][13]. Odwołany premier ustąpił jednak 14 czerwca 2019^[14].

W 2020 wystartował w kolejnych wyborach prezydenckich, w pierwszej turze zajął drugie miejsce wśród ośmiu kandydatów z wynikiem 32,6% głosów. Przeszedł do drugiej tury, w której jego konkurentką ponownie została Maia Sandu^[15]. W drugiej turze wyborów, która odbyła się 15 listopada 2020, przegrał z Maią Sandu, zdobywając 42,3% głosów^[16][17]. Zakończył urzędowanie 24 grudnia 2020. W tym samym miesiącu powrócił na funkcję przewodniczącego PSRM^[18]. W wyborach w 2021 ze wspólnej listy komunistów i socjalistów ponownie został wybrany na deputowanego^[19]. W grudniu tegoż roku PSRM w ramach reorganizacji zlikwidowała zajmowane przez niego stanowisko przewodniczącego partii^[20].

Przypisy