Ihor Podolczak

Ihor Podolczak

Brzuchowice (2008)
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1962 Lwów, ZSRR
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy, artysta plastyk, fotograf
Współmałżonek	Tamara Podolczak
Lata aktywności	od 1985

Ihor Podolczak (ukr. Ігор Подольчак; ur. 9 kwietnia 1962 we Lwowie) – ukraiński reżyser filmowy, scenarzysta, producent filmowy, fotograf, artysta plastyk oraz kurator wystaw sztuki współczesnej. Członek Ukraińskiej Akademii Filmowej^[1].

Życiorys

Absolwent Akademii Sztuk Pięknych (z wyróżnieniem, 1984) we Lwowie. Uczestnik ponad 150 międzynarodowych wystaw sztuki na Ukrainie i świecie, laureat 25 z nich^[2]. Jedna z 25 wystaw personalnych artysty była pierwszą w historii wystawą sztuki w kosmosie^[3], przeprowadzoną na pokładzie stacji kosmicznej Mir 25 grudnia 1993 roku. W dorobku filmowym Ihora Podolczaka znajdują się obecnie dwa pełnometrażowe filmy (Las Meninas (2008)^[4], Delirium (2013)^[5]) i jeden krótkometrażowy (Merry-Go-Round (2017)^[6]).

Podolczak jest także współzałożycielem twórczego stowarzyszenia „Fond Mazocha” (razem z Ihorem Diuryczem i Romanem Wiktiukiem) i współautorem wszystkich akcji i projektów realizowanych w jego ramach. Mieszka i pracuje w Kijowe oraz Lwowie.

W 2014 roku redakcja ukraińskiej edycji magazynu Forbes uznała Ihora Podolczaka jednym z 10 wybitnych reżyserów filmowych Ukrainy^[7].

Twórczość artystyczna

Ihor Podolczak pracuje w różnych technikach artystycznych: malarstwo, grafika, fotografia, video-art, happeningi. Na początku kariery dominującą była grafika, co wiąże się z tym, iż w ZSRR trudno było przedstawiać prace malarskie za granicą, a mała grafika doskonale nadawała się do przesyłek pocztowych. Poczynając od lat 90. ubiegłego stulecia aktywnie dołącza do swojej działalności praktycznie wszystkie gałęzie artystyczne. W połowie lat 90. – akcje artystyczne i performance, pod koniec lat 90. – wideoart.

Malarstwo i technika mieszana

(c) Ihor Podolchak, CC BY-SA 3.0

S.S., 2002, akryl na płótnie, 75х130 cm

Do początku lat 90. w malarstwie były wykorzystywane farby olejowe, a obrazy były z reguły niedużych formatów (do 1 m). Później tylko akryl i płótno, rozmiar którego się powiększył (do 2,5 m). „Technika mieszana” – nazewnictwo umowne unikatowej technologii, będącą kombinacja monotypii i malarstwa akrylowego na papierze z następującym naklejaniem na płótnie. Do połowy lat 90. prace wykonane tą techniką były wystawiane^[9] pod pseudonimem O. Serdiuk^[10].

Grafika

Para, 1992, akwaforta, 49.5х32,5 cm

Grafiką warsztatową zajmuje się od 1981 roku. W swoich pracach wykorzystuje techniki akwaforty, akwatinty, miedziorytu, suchej igły. Z reguły łączy wymienione techniki osiągając tym samym niewiarygodnej głębi czarnego, szerokiego rozpięcia szarości, różnorodnych faktur i reliefów^[11]. Pracuje na płatach cynkowych. Format prac wariuje pomiędzy miniaturą (2x3 cm) do wielkich prac (50x40 cm), co jest mało charakterystyczne dla techniki intaglio.

Fotografia

Fotografią zaczął się zajmować jeszcze podczas studiów. Do 1996 roku fotografie były wystawiane pod pseudonimem Gor Gori. W większości były to fotografie czarno-białe, kolorowane farbami winylowymi. Później zaczął wykorzystywać technikę solaryzacji. Od roku 2000 zaczął wykonywać kolorowe zdjęcia. Fotografuje zarówno modele, jak i naturę nieożywioną. Wykorzystuje średnioformatową kamerę Mamiya RB67 z różnorodną optyką. Często wykorzystuje kolorowe oświetlenie. Format waha się od 15 cm do 1 m po stronie długiej. Zdjęcia Podolczaka są drukowane w różnych wydaniach fotograficznych: elitarnych („Scenario”, The Art Photography Magazine, Wielka Brytania)^[12], fetyszystycznych (Secret, Belgia) i nawet praktycznie pornograficznych („Nu”, Włochy)^[13][14].

Książka artystyczna

W 1992 roku polskie wydawnictwo książki artystycznej^[15] Correspondance des Arts (Łódź) wydało książkę Jakob Böhme z oryginalnymi akwafortami Podolczaka^[16], integrowanymi z ręcznie wyrobionym papierze długości 8 m. Książka cieszyła się wielką popularnością na międzynarodowych jarmarkach książkowych i była nagrodzona brązem w konkursie Najlepsza Książka świata na Targi Książki we Frankfurcie nad Menem w 1994 roku, Walter Tiemann Prize na targach książkowym w Lipsku w tym samym roku, odznaczona nagrodą Najlepsza Książka Roku przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek (Warszawa) w 1992 roku. Książka brała udział w pierwszej ekspozycji Ukrainy^[17] na Biennale w São Paulo, Brazylia (1994)^[18]. W 1995 roku polskie wydawnictwo Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi wydało książkę Podolczaka pod tytułem Gilgamesz^[19] z tekstami Craig Raine.

Fond Masocha

Sztuka w kosmosie. Stacja kosmiczna «Mir» (1993)

W 1991 roku wspólnie z Igorem Dyuryczem^[20] i Romanem Wiktiukiem założył twórczą spółkę Fond Masocha, która odznaczyła się szeregiem prowokujących akcji artystycznych w okresie z 1994 po 2004 rok w Wielkiej Brytanii (2001 rok, Najlepsi artyści dwudziestego wieku), na Ukrainie (Marka – ukraińskie, kurator – Jerzy Onuch); 2000, Ostatnia trasa koncertowa na Ukrainie; 1998, Bezpredel s/masochizmu; 1995, Świeże gazety dla... (kurator – Marta Kuźma); 1994, Mauzoleum dla prezydenta; 1993, Sztuka w kosmosie, w Rosji 1997, Bezpredel humanizmu (Władywostok, współproducenci: Dmytro Kulikow i Tymofij Sergiejcew)^[21]; 1995, Ostatni pogrom żydowski (Moskwa, galeria Gelmana) oraz w Niemczech (1995, Wszystkiego najlepszego z okazji Dnia Zwycięstwa, panie Müller, Berlin).

Wystawy i kolekcje

Działalność wystawiennicza rozpoczęła się w 1985 roku. Brał udział w ponad 160 międzynarodowych wystawach, jest laureatem 25 z nich w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Korei Południowej, Polsce, Norwegii, Hiszpanii na Ukrainie oraz Łotwie. W latach 1989–2018 odbyło się 27 wystaw indywidualnych w Wenecji, Londynie, Moguncji, Kijowie, Monachium, Łodzi, Bayreuth, Bridewood (Australia), Seulu, Lwowie, Hobarcie, Cadaqués, Paryżu, Koninie, Poznaniu, Gross-Gerau (Niemcy).

Jedną z wystaw indywidualnych była pierwszą w historii wystawa sztuki w kosmosie^[22] na pokładzie rosyjskiej stacji kosmicznej Mir 25 stycznia 1993 roku. Ten projekt („Sztuka w kosmosie”) po raz pierwszy reprezentował Ukrainę w 1994 roku^[23] na Biennale w São Paulo, Brazylia.

Prace Podolczaka znajdują się w 26 muzeach i kolekcjach publicznych w Australii, Bośni i Hercegowiny, Wielka Brytania, Izraelu, Włochach, Kubie, Macedonii Północnej, Niemcach, Norwegii, Polski, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Francji, Ukrainy, Egiptu:

• Biblioteka Narodowa Francji, Paryż
• Muzeum Block. Northwestern University. Evanston, Illinois, Stany Zjednoczone
• Biblioteka Brytyjska, Londyn
• Muzeum Zamkowe. Malbork, Polska
• Muzeum Gutenberga, Moguncja, Niemcy
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Hajfie. hma.org.il. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-11)]., Izrael
• Międzynarodowa Galeria Portret. galerijaportreta.ba. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-24)]., Tuzla, Bośnia i Hercegowina

Działalność kuratorska

W latach 1990–1995 był aktywnie zaangażowany w działalność kuratorską. Organizował głównie wystawy, współpracując z Muzeum Historii Religii we Lwowie, które zapewniało pomieszczenia i zasoby organizacyjne. To właśnie w tym muzeum Podolczak zorganizował Międzynarodowe Biennale grafiki „Interdruk” – pierwszą wystawę tego typu na terytorium ZSRR. Odbyli się 2 wystawy w 1989 i 1991 roku^[24].

W latach 1990–1992 zorganizował szereg wystaw artystów zagranicznych na Ukrainie i ukraińskich za granicą^[10]. W 1993 roku zorganizował wystawę pamiątkową Bruno Schulz, w 1995 wystawę „Projekt koncepcyjny pomnika Masochowi”, w latach 1998–1999 projekt ekspozycyjno-wydawniczy Corpus Delicti (Post erotyczna fotografia artystyczna)^[25], w 2004 r. (z Igorem Duryczem) pod szyldem „Instytut Kultury Współczesnej”. Zorganizował w Kijowie charytatywną aukcję na rzecz Muzeum Narodowego Czas mecenata^[26][27].

Twórczość kinematograficzna

Plakat Las Meninas

Plakat Delirium

Filmy Igora Podolczaka charakteryzują się odejściem od tradycyjnej formy narracji, hermetycznością ukazywanego świata, zrównoważoną budową kadru, niespodziewanym kątem ujęcia oraz skrajnią dialektyką w podejściu do reprezentowania czasu-przestrzeni. Przestrzeń zarówno w Las Meninas, jak i w Delirium jest szczelna, ciężko się w jej obrębie poruszać, jest ona jednocześnie męcząca i dla bohaterów filmu, i dla widzów, którzy ich obserwują, co z kolei odzwierciedla czas „końca historii”, jego somnambulizm, bezsilność, chorobliwość, sytuację bez wyjścia.

Las Meninas

Las Meninas (2008 rok, Ukraina) – debiutancki pełnometrażowy film. Światowa premiera^[28] odbyła się w programie konkursowym^[29] na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rotterdamie(ang.) w 2008 roku. Film wziął udział w 27 międzynarodowych festiwalach filmowych, w 10 z nich w programie konkursowym, w innych w oficjalnej selekcji. W rankingu «Podsumowanie ukraińskiej kinematografii» przeprowadzonym przez Biuro ukraińskiego dziennikarstwa filmowego oraz Państwowa asocjacją kinematografii Las Menians znalazł się w dwudziestce najlepszych ukraińskich filmów 1992–2011 lat^[30].

Delirium

Plakat Merry-Go-Round

Delirium (2012, Ukraina, Czechy) – drugi pełnometrażowy film^[31] Ihora Podolczaka. Punktem wyjścia do napisania scenariusza stała się powieść «Induktor»^[32] ukraińskiego pisarza i dziennikarza Dmytra Bielańskiego. Zdjęcia do filmu trwały z 2008 po 2010 rok. Według Mail.ru Delirium znalazł się w rankingu dziesięciu najlepszych ukraińskich filmów 2012 roku^[33]. Światowa premiera filmu odbyła się 4 marca 2013 roku w programie konkursowym «Tydzień reżyserów»^[34] na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Porto w 2013 roku.

Merry-Go-Round

Merry-Go-Round (2017, Polska, Ukraina. 5 min)  – pierwszy krótkometrażowy film^[35]. Producentami filmu razem z Ihorem Podolczakiem byli Igor Diurycz, Lilia Młynarycz; koproducentami: Maksym Asadczy i Sergiusz Niedzielski. Operator filmowy – Sergiusz Mychalczuk, dyrektor artystyczny – Swietłana Makarenko. Muzykę do filmu stworzył Oleksandr Szczetyński^[36]. Światowa premiera filmu odbyła się 9 lipca 2017 roku w Australii w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Perth «Revelation»^[37]. Film został nominowany do nagrody za najlepszy ukraiński krótkometrażowy film na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Odessie^[38].

Merry-Go-Round został pokazany w konkursach na Fantasporto – Oporto International Film Festival (Portugalia)^[39], Skepto International Film Festival (Włochy)^[40] oraz w programie oficjalnym na Brisbane Film Festival (Australia), Braunschweig International Film Festival (Niemcy)^[41].

Nagrody i nominacje

Ihor Podolchak. Czarnobyl, 2004

Nagrody:

• 2013 «Pierwsza Nagroda»^[42], Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Bagdadzie, Irak
• 1995 «Nagroda Triennale»^[43] Międzynarodowe Triennale Grafiki w Norwegii. Fredrikstad, Norwegia
• 1994 «Walter Tiemann Preis»^[44]. Verein zur Förderung von Grafik und Buchkunst Leipzig e.V. an der Hochschule für Grafik und Buchkunst in Leipzig
• 1989 «Dyplom», Międzynarodowe Biennale Sztuki Impreza(ukr.), Iwano-Frankiwsk, Ukraina
• 1988 «Prix Ex Aequo»^[45], Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie
• 1987 «Medal Honorowy»^[46], Międzynarodowe Triennale Małe Formy Grafiki, Łódź

Nominacje:

• 2017 «Najlepszy ukraiński krótkometrażowy film»^[47], Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Odessie
• 2013 «Nagroda Narodowa», Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Odessie
• 2013 «Najlepszy reżyser»^[48] Konkurs «Tydzień Reżyserów». Fantasporto Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Porto
• 2009 «Nagroda»^[49], Festiwal Filmowy w Trieście
• 2008 «Tygrys»^[50]. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Rotterdamie
• 2008 «Nagroda FIPRESCI»^[51]. Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Kluż-Napoka
• 2008 «Nagroda»^[52]. Artfilm Międzynarodowy Festiwal Filmowy, Słowacja

Inna działalność

Plakat. Wybory prezydenta Ukrainy, 1999

Plakaty. Wybory do parlamentu. 2002

Od 1997 r. Podolczak jest zaangażowany w opracowanie politycznych kampanii wyborczych^[53] na Ukrainie^[54] i w Rosji. Razem z Igorem Diuryczem opracował kampanii wyborcze:

• Wybory do Moskiewskiej Dumy Miejskiej, 1997
• Wybory do Zgromadzenia Ustawodawczego Kraju Nadmorskiego, Władywostok, 1997
• Wybory Prezydenta Ukrainy, 1999^[55]
• Wybory do Rady Najwyższej Ukrainy, 2002^[56]
• Wybory Prezydenta Ukrainy, 2004
• Wybory do Rady Najwyższej Ukrainy, 2006^[57][58]
• Wybory Prezydenta miasta Kijowa, 2008

Klasyką plakatu politycznego stali się prace Podolczaka Wszystko będzie dobrze (Wesele (1999)), A ty kupujesz ukraińskie (1999), Wszystko będzie OK (1999)^[59][60]. W serii plakatów Nas Łączy miłość (2002), Podolczak po raz pierwszy w reklamie politycznej wykorzystał motywy homoseksualne.

Był członkiem jury międzynarodowych wystaw artystycznych i festiwali filmowych:

• 2011 – Wiz-Art. Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych. Lwów^[61]
• 1997 – Bienal de San Juan del Grabado Latinoamericana у del Caribe, San Juan, Portoryko
• 1996 – Międzynarodowe Triennale Sztuki w Majdanku Triennial of Art
• 1988, 1990 – Interdruk. Międzynarodowe Biennale Grafiki, Lwów

W 1991 roku prowadził wykłady na uniwersytetach australijskich w Hobarcie i Melbourne.

Przypisy

Bibliografia

• 100 Імен. Сучасне мистецтво України періоду Незалежності. (100 nazwisk. Współczesna sztuka Ukrainy w okresie niepodległości) Київ: Видавництво «Мысль», 2008, s. 366–371, ISBN 978-966-8527-62-3.
• Akinsha, K.; Holubizky, I. Mendel Art Gallery. On the margin (Na marginesie). Saskatoon: Mendel Art Gallery, 1999, s. 14–18 ISBN 1-896359-23-X.
• Bang-Heun C. Ighor Podolczak. Grafika. Katalog . Seul: Gaain Gallery, 1992
• Fifteen Years in Exile. BarryB. Callaghan, Toronto: Exile Editions, 1992, ISBN 1-55096-025-3, OCLC 27683003 .
• Corpus delicti: post-erotic art photography. / Mychajłowska, O; Taranenko, А; // Podolczak, І. Praga: Masoch Fund, 1998. ISBN 978-966-7167-16-5.
• Ewins, R.; Colless E. Igor Podolchak. Ukrainian Printmaker. Hobart: University of Tasmania, 1991 OCLC 843753592
• Flashback. Українське медіа-мистецтво 1990-х. Ukrainian media art of the 1990s. (Ukraińska media sztuka 1990-ch). Katalog wystawy. Kuratorzy: Ołeksandr Sołowjow, Sołomija Sawczuk. Київ: ДП НКММК Мистецький Арсенал, 2018. – 180 s. ISBN 978-966-97778-1-2, s. 16, 24, 40–41, 117
• Fur, G. Dictionnaire du BDSM. Paris: La Musardine, 2016, s. 3, 108, 153, 274, ISBN 2-84271-825-9, ISBN 978-2842718251.
• Grenzgänger: acht Künstler aus der Ukraine., Linz: Büro für Kulturelle Auslandsbeziehungen des Landes Oberösterreich, 1994, ISBN 3-901246-09-6, OCLC 76188023 .
• Igor Podolchak: immoral-immortal. / Diurycz, I.; Podolczak, І.; Тistol, O., Lwów: Фонд Мазоха, 1999. ISBN 966-537-115-0.
• International Film Guide 2009: the definitive annual review of world cinema, edited by Haydn Smith. 45th Edition. London & New York: Wallflower Press 2009, ISBN 978-1-905674-99-2.
• International Film Guide 2010: the definitive annual review of world cinema, edited by Haydn Smith. 46th Edition. London & New York: Wallflower Press, 2010, s. 298 ISBN 978-1-906660-38-3.
• Matuszak, G.; Wozniak, T. Igor Podolczak. Łódź: Biuro Wystaw artystycznych, 1988
• Pethő, Ágnes(węg.). The Cinema of Sensations. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Press, 2015, s. 155–182, ISBN 978-1-4438-6883-9, ISBN 1-4438-6883-3.
• Rudel, J. Apocalypses: Rencontres Du Manege Royal. La Garenne-Colombes: Editions de l’Espace européen, 1991 ISBN 2-7388-0139-0.
• Taranenko, A. Thanatic Hedonism. Igor Podolchak. Moskwa: Фонд Мазоха, 1995
• Taranenko, A. Kiyiv Art Meeting. New Art from Poland, Ukraine, Russia. Київ: Український дім / Галерея «Аліпій», 1995, s. 38–47
• Возняк, Т. Ігор Подольчак. Львів: Український незалежний центр сучасного мистецтва, 1991 OCLC 224935917
• Лук'янець В., Носко К. Де кураторствo. (Gdzie kuratorstwo.) – Х.: IST Publishing. 2017. – 256 s. Strony. 40–47. ISBN 978-966-97657-0-3.
• Мистецька мапа України: Львів – живопис, графіка, скульптура.(Mapa Sztuki Ukrainy: Lwów – malarstwo, grafika, rzeźba). Київ: I︠U︡velir-pres, 2008. ISBN 978-966-96579-4-7.
• Мистецтво України ХХ століття. (Sztuka Ukrainy XX stulecia.) Kyiv: Artgalleries Association of Ukraine, 1998, s. 290, OCLC 54927057
• Яців, Р.М. Львівська графіка 1945–1990. Традиції та новаторство.(Lwowska grafika 1945–1990. Tradycji ta innowacji.) Київ: Наукова думка, 1992, s. 112, 115–116 ISBN 5-12-001999-4.

Linki zewnętrzne

• Ihor Podolczak na Internet Movie Database
• Ihor Podolczak na YouTube
• Ihor Podolczak na Scribd
• Ihor Podolczak na Issuu