Iluzja euro

Graficzny symbol euro

Iluzja euro − zjawisko obserwowane w krajach strefy euro polegające na odchyleniu postrzeganej inflacji od wskaźnika podawanego przez urzędy statystyczne. Zdaniem autorów tego określenia, zjawisko iluzji pieniądza nie jest nowe, jednak w przypadku euro przybrało wyjątkową skalę i rozpoczęło się już w styczniu 2002, czyli w momencie wprowadzenia nowej waluty do obiegu[1].

Przyczyny

Na podstawie przeprowadzonych badań główne przyczyny iluzji euro podzielono na dwie grupy[1]:

  • przyczyny psychologiczno-socjologiczne
    • trudności z przywyknięciem do nowego nominalnego poziomu cen
    • teoria perspektywy – wzrost cen jest postrzegany jako większy niż ich spadek o takiej samej wartości bezwzględnej (częstsze niż zwykle dostosowania cenowe po wprowadzeniu euro, o ile są symetryczne, nie wpływają na wskaźnik inflacji, ale na percepcję inflacji)
    • wpływ wydźwięku medialnego
    • stosowanie przybliżonego kursu konwersji w zastępstwie kursu oficjalnego
    • stosowanie cen sprzed wielu lat jako punktu odniesienia
  • przyczyny ekonomiczne
    • wzrost cen towarów i usług najczęściej kupowanych – charakterystyczna rola częstości dokonywania zakupów oraz posługiwania się gotówką
    • częstsze niż zwykle dostosowania cenowe, na przykład zaokrąglanie do cen atrakcyjnych[2].

Czynniki społeczne wpływające na iluzję euro[3]:

  • wiek
  • wykształcenie
  • społeczna akceptacja nowej waluty
  • wiedza ekonomiczna
  • stosunek do euro przed jego wprowadzeniem.

Faktyczny wpływ euro na wzrost cen

Według Eurostatu inflacja (HICP) w strefie euro w 2002 wyniosła 2,3%[a], z czego wpływ euro szacuje się na 0,12–0,29%. Szczególnie zauważalny wzrost cen nastąpił w sektorze usług[1] – głównie w gastronomii, kinach, usługach fryzjerskich, naprawach i usługach telekomunikacyjnych. Do państw, w których wzrost był najbardziej zauważalny, zaliczono Niemcy, Francję i Włochy, zaś państwem, w którym euro miało na ceny wpływ najmniejszy, była Irlandia[1].

Tym niemniej, niektóre źródła, pośrednio lub wprost, podważają wiarygodność danych statystycznych o inflacji z lat bezpośrednio po wprowadzeniu waluty euro[4][5].

Konsekwencje iluzji euro

Najważniejszą konsekwencją iluzji euro jest spadek postrzeganej płacy realnej[1]. Rodzi to dwa zasadnicze skutki:

  • wzrost żądań płacowych – co w konsekwencji prowadzi do rzeczywistego, ewentualnie do kolejnego wzrostu cen
  • spadek popytu konsumpcyjnego – co przyczynia się do spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego.

Pozostałymi konsekwencjami są[1]:

Uwagi

  1. ↑ czyli mniej niż w roku 2001 w tych samych krajach

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Eryk Kazanowski: „ILUZJA EURO” – ZJAWISKO EUROPEJSKIE. nbpnews.pl, 2008-07-22. [dostęp 2009-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-11)].
  2. ↑ Łukasz Wilkowicz: Przeliczanie z podwyższaniem cen. rp.pl, 2009-10-06. [dostęp 2017-09-04].
  3. ↑ Czy wprowadzenie euro spowoduje wzrost cen, https://www.e-clo.gov.pl/, [dostęp: 18 stycznia 2020 r.]
  4. ↑ Raport Komisji Europejskiej, z dnia 8 stycznia 2010, zamieszczony na portalu greckiego odpowiednika GUS, język gr., rozdział 3 – Wątpliwości wyrażane przez Eurostat między 2005 a 2009 w sprawie jakości statystyk w Grecji – zgłoszenie prawdopodobnej niewiarygodności głównych danych dotyczących lat 2002-2003.
  5. ↑ Raport grupy badawczej Eurobank EFG, jednego z głównych greckich banków i jednego z czterech systemowych Odczucia dot. inflacji i wpływ waluty euro, treść pierwszej z tez-podtytułów: Greckie gospodarstwa domowe okazują szczególny (specjalny) pesymizm w sprawie przebiegu inflacji, głównie w okresie po wprowadzeniu euro, w postaci fizycznej – oryg. Τα ελληνικά νοικοκυριά εμφανίζονται ιδιαίτερα απαισιόδοξα για την πορεία του πληθωρισμού, κυρίως την περίοδο μετά την εισαγωγή του ευρώ σε φυσική μορφή το 2002.. Raport informuje dalej: W okresie poprzedzającym wprowadzenie euro, wahania odczuć społecznych, w odniesieniu do inflacji, pokrywały się z oficjalnymi danymi. Po wprowadzeniu waluty euro, korelacja pomiędzy odczuciem społecznym a danymi oficjalnymi, zostaje unicestwiona i oba te wskaźniki podążają niezależnymi wzajemnie kursami. Następnie, w ostatniej z tez wstępu, raport zauważa ogólniej: ...Porównanie wrażeń gospodarstw domowych, ze strefy Euro i z 15-stki spoza niej, prowadzi do wniosku o istnieniu istotnego związku między przyjęciem euro w fizycznej postaci a zwiększonym pesymizmem... – raport przedstawiono w roku 2007, czyli jeszcze w okresie emanującego z danych oficjalnych obrazu przyspieszonego wzrostu PKB i także indywidualnej konsumpcji. Adres akt raportu: Eurobank Research, Οι Αντιλήψεις για τον Πληθωρισμό και η Επίδραση του ΕυρώΤόμος ΙΙ, Τεύχος 5, 27 Ιουνίου 2007.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Euro symbol.svg
Symbol der Währung Euro: auf blauem Grund ein gelbes €-Symbol.