Imbir lekarski
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | imbir lekarski |
| Nazwa systematyczna | |
| Zingiber officinale Roscoe Trans. Linn. Soc. London 8:348. 1807 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 brak danych | |
Kłącze
Imbir lekarski (Zingiber officinale Rosc.) – gatunek rośliny uprawnej z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). W stanie dzikim obecnie nie występuje. Pochodzi prawdopodobnie z Melanezji.
Morfologia
- Łodyga
- Pędy płonne osiągają wysokość od 80 do 100 cm. Pędy kwiatowe krótsze, łuskowate i bezlistne. Kłącze grube, mięsiste, o jasnobrązowej barwie. Jest silnie rozgałęzione i pokryte łuskowatymi liśćmi.
- Liście
- Duże, lancetowate, długimi pochwami obejmujące łodygę. Wyrastają w dwóch rzędach.
- Kwiaty
- Zebrane w kłosowate kwiatostany. Mają barwę zielonkawożółtą z fioletową. Są to kwiaty grzbieciste o bardzo małym kielichu i kolorowe, trzykrotnie wciętej koronie z żółtymi płatkami i fioletową warżką[4].
Zastosowanie
- Roślina uprawna. Jadalne kłącze imbiru jest rośliną przyprawową, znaną w Azji już 3000 lat temu. Stamtąd przewieziony przez Fenicjan dotarł nad Morze Śródziemne – początkowo jako środek płatniczy. Przez następne lata Aleksandria była najważniejszym ośrodkiem importu imbiru. W XIII wieku Arabowie przenieśli imbir do Afryki Wschodniej, Portugalczycy na początku XVI wieku – do Afryki Zachodniej, a Hiszpanie – na wyspy Morza Karaibskiego. Obecnie jest powszechnie uprawiany na Jamajce, w Indiach, Malezji, Chinach, Sierra Leone[4]. Nadaje się do uprawy doniczkowej.
- Sztuka kulinarna: Imbir jest przyprawą znaną w wielu krajach świata. Używa się jej głównie w kuchniach azjatyckich. Ma specyficzny, silny aromat z odświeżającą, nieco słodkawą nutą, zaś w smaku jest palący i lekko gorzki. Ów ostry smak i zapach zawdzięcza dużej ilości olejków eterycznych: gingerolu, zingeronu i cytralu.
- Młode, sześciomiesięczne kłącza można spożywać jak warzywo, kandyzować lub konserwować w syropie cukrowym. Starsze, dziewięciomiesięczne kłącza suszy się i używa jako przyprawy do pierników, biszkoptów, zup, pieczonego mięsa, a także do deserów i kawy. Imbiru używa się do produkcji parkina oraz piwa typu ginger ale. Z imbiru można również robić wino. Wraz z chmielem i innymi przyprawami jest używany do produkcji miodów pitnych korzenno-ziołowych.
- Imbir wchodzi również w skład ostrej wschodniej przyprawy – curry.
- Jest uważany za afrodyzjak.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: USDA National Nutrient Database for Standard Reference [5] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Roślina lecznicza: Działa korzystnie na procesy trawienne i układ krążenia. Łagodzi bóle żołądkowe i zębów, wzmaga apetyt. Pobudza układ odpornościowy organizmu. Pomaga przy przeziębieniach, kaszlu, nieżytach gardła i oskrzeli. Zapobiega mdłościom. Obniża stężenie cholesterolu we krwi. Dezynfekuje jamę ustną. U szczurów podnosi poziom testosteronu[7].
Olejek imbirowy
Olejek w swoim składzie zawiera α-zingiberen, α-fernazen, α-pinen, kamfen, linalol, β-pinen, geraniol, cytral, β-felandren, limonen, cyneol, octan geraniolu, α-myrcen, α-longipinen, β-selenen, β-bisabolol, (+)-β-cytronelol i neridol[8].
Olejek wykazuje działanie immunomodulacyjne. W stężeniu 10 ng/ml w znacznym stopniu hamuje namnażanie limfocytów T (o 27%), obniża ogólną liczbę limfocytów T (o 43%), limfocytów T pomocniczych (o 74%) i powoduje wzrost liczby limfocytów T supresorowych (o 43%)[9]. Wśród Gram-ujemnych bakterii beztlenowych najbardziej wrażliwe na olejek są szczepy z gatunków Tannerella forsythia ((MIC ≤ 1,2-5,0 mg/ml) oraz Bacteroides uniformis (MIC = 5,0 mg/ml)[10]. Spośród innych bakterii beztlenowych średnio wrażliwe na składniki olejku są: Bacteroides vulgatus (MIC 7,5-10 mg/ml), Bacteroides ureolyticus, Fusobacterium nucleatum, większość szczepów Porphyromonas asaccharolytica oraz Prevotella intermedia i P. levii.[10] Spośród Gram-dodatnich bakterii beztlenowych wrażliwe (MIC ≤ 1,2-10 mg/ml) na działanie olejku są Finegoldia magna, Parvimonas micros, Peptostreptococcus anaerobius, Actinomyces odontolyticus, Actinomyces viscosus.[10] Olejek imbirowy hamuje in vitro rozwój wirusa HSV-2 (IC50 0,0001%)[11]. Wykazuje umiarkowane działanie przeciw drożdżakom (głównie przeciw Candida glabrata)[8].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).
- ↑ Zingiber officinale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ FoodData Central, fdc.nal.usda.gov [dostęp 2020-01-24].
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
- ↑ P. Kamtchouing, G.Y. Mbongue Fandio, T. Dimo, H.B. Jatsa. Evaluation of androgenic activity of Zingiber officinale and Pentadiplandra brazzeana in male rats. „Asian J Androl”. 4 (4), s. 299–301, 2002. PMID: 12508133.
- ↑ a b Anna Kędzia, Andrzej W. Kędzia, Przeciwgrzybicze działanie olejku imbirowego, „Postępy Fitoterapii”, 20 (3), Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2019, s. 176, DOI: 10.25121/PF.2019.20.3.175, ISSN 1731-2477.
- ↑ Hua-li Zhou, Yang-mei Deng, Qiang-min Xie, The modulatory effects of the volatile oil of ginger on the cellular immune response in vitro and in vivo in mice, „Journal of Ethnopharmacology”, 105, Hangzhou 2006, s. 301-305, DOI: 10.1016/j.jep.2005.10.022, ISSN 0378-8741.
- ↑ a b c Anna Kędzia i inni, Ocena aktywności olejku imbirowego (Oleum Zingiberis) wobec bakterii beztlenowych, „Postępy Fitoterapii” (2/2018), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2018, s. 92-97, DOI: 10.25121/PF.2018.19.2.92, ISSN 1731-2477.
- ↑ Anna Nowak, Hamujące działanie olejków eterycznych na wirusa HSV-1 i HSV-2, „Postępy Fitoterapii” (4/2011), Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2011, s. 243-247, ISSN 1731-2477.
