Imbirowce

Imbirowce
	; Zingiber spectabile
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
	Nazwa systematyczna
	Zingiberales Griseb.

Imbirowce (Zingiberales Griseb.) – rząd roślin zielnych należący do jednoliściennych. Rośliny tu zaliczane wyewoluowały ok. 80 milionów lat temu^[3]. W obrębie rzędu wyróżnia się 8 rodzin, 92 rodzaje i blisko 2,2 tys. gatunków^[2]. Należy tu wiele popularnych roślin użytkowych (np. banan, imbir, kardamon) i ozdobnych (paciorecznik, strelicja, maranta).

Banan zwyczajny

Helikonia papuzia

Canna indica

Strelitzia juncea

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne, zwykle okazałe^[3], nie wykształcające wzniesionego pędu poza okresem kwitnienia^[4]. Zwykle kłączowe^[5].
Liście: Wyraźnie ogonkowe i zwykle pochwiaste^[4], często z pochwami liściowymi tworzącymi nibyłodygę. Liście w pąku zwinięte^[3]. Blaszki duże^[5].
Kwiaty: Grzbieciste, często asymetryczne^[5], zwykle okazałe, barwne. Cechą znamienną jest przekształcenie płodnych pręcików w bezpłodne prątniczki. W bardziej pierwotnych rodzinach jest jeszcze 5-6 pręcików (Musaceae, Strelitziaceae, Heliconiaceae, Lowiaceae), podczas gdy u późniejszych (Zingiberaceae) zachował się tylko jeden pręcik, a u przedstawicieli rodzin Marantaceae i Cannaceae pyłek wytwarza jedynie jeden pylnik (połowa pręcika)^[4]. Kwiaty wsparte są zwykle przez okazałe i trwałe przysadki. Zalążnia jest dolna^[3].
Owoce: Zawierają nasiona wyposażone często w osnówkę^[5].

Systematyka

Takson utrwalony w systematyce roślin, uznawany w stosunkowo mało zmienionej formie od kilkudziesięciu lat.

Pozycja rzędu według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

←

tatarakowce Acorales

żabieńcowce Alismatales

Petrosaviales

	pochrzynowce Dioscoreales

	pandanowce Pandanales

liliowce Liliales

szparagowce Asparagales

arekowce Arecales

wiechlinowce Poales

	komelinowce Commelinales

	imbirowce Zingiberales

Podział rzędu według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

Systemy APG uznają (w postaci niezmienionej od 1998 – System APG I) rząd za przynależny do kladu kamelinowych (ang. commelinids) w obrębie kladu jednoliściennych. Relacje filogenetyczne między rodzinami są następujące:

imbirowce

bananowate Musaceae

helikoniowate Heliconiaceae

	strelicjowate Streliziaceae

	Lowiaceae

	paciorecznikowate Cannaceae

	marantowate Marantaceae

	imbirowate Zingiberaceae

	kostowcowate Costaceae

Pozycja i podział rzędu w systemach Reveala (1994-1999 i 2007)

W wersjach systemu publikowanego w latach 90. XX wieku i w 2007 wyróżnione zostały te same rodziny jak w ujęciu systemów APG. Rząd zaliczany był początkowo do nadrzędu Zingiberanae Takht. ex Reveal i podklasy imbirowych Zingiberidae Cronquist w klasie jednoliściennych Liliopsida^[6]. W systemie z 2007 roku Reveal zebrał w randze rzędu te same rodziny, ale za nazwę ważną rzędu uznał Cannales R. Br. ex Bercht. & J. Presl, Přir. Rostlin: 269. Jan-Apr 1820. Poza tym zmienił w nowym systemie klasyfikację wyższych jednostek systematycznych. Rząd Cannales znalazł się w nadrzędzie Commelinanae Takht., podklasie Commelinidae Takht. i klasie okrytonasiennych (Magnoliopsida Brongn.)^[7].

Pozycja i podział rzędu w dawnych systemach

System Cronquista (1981) do rzędu zalicza te same rodziny jw. Rząd zaklasyfikowany został do podklasy Zingiberidae w obrębie klasy jednoliściennych Liliopsida. Wcześniejsze systemy klasyfikacyjne takie jak system Wettsteina, ostatni raz aktualizowany w 1935 r., oraz system Englera aktualizowany w 1964 r., wyróżniają ten rząd z tymi samymi roślinami jednak podzielonymi na mniejszą liczbę rodzin.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 184. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ ^a ^b ^c Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ColeC. T.CH. ColeC. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics, 2018 .
↑ Crescent Bloom: Zingiberales (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-22].
↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme (ang.). Department of Plant Biology, Cornell University. [dostęp 2009-01-22].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[maarten-3] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 184. ISBN 978-1-84246-634-6.

[ency-4] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.

[baranow-5] ColeC. T.CH. ColeC. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics, 2018 .

[6] Crescent Bloom: Zingiberales (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-22].

[7] James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme (ang.). Department of Plant Biology, Cornell University. [dostęp 2009-01-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Imbirowce

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Zingiber spectabile
Systematyka^[1]^[2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Nazwa systematyczna
Zingiberales Griseb.