Imielin

Imielin

miasto i gmina
Kościół Matki Boskiej Szkaplerznej w Imielinie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bieruńsko-lędziński
Prawa miejskie	1967–1975, 1995-nadal
Burmistrz	Jan Chwiędacz
Powierzchnia	27,99 km²
Populacja (31.12.2021) • liczba ludności • gęstość	9098[1] 325,04 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 32
Kod pocztowy	41-407
Tablice rejestracyjne	SBL
Położenie na mapie powiatu bieruńsko-lędzińskiego Imielin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Imielin
Położenie na mapie województwa śląskiego Imielin
50°08′43″N 19°11′09″E/50,145278 19,185833
TERC (TERYT)	2414021
SIMC	0941582
Urząd miejski ul. Imielińska 81 41-407 Imielin
Strona internetowa
BIP

Urząd Miejski

Fragment centrum

Imielin – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bieruńsko-lędzińskim.

Położenie

Miasto położone jest na obszarze Pagórów Jaworznickich, nad Imielanką i Przemszą, w południowo-wschodniej części GOP, a historycznie na Górnym Śląsku.

Imielin oddalony jest 18 km od Katowic. Zajmuje obszar 2799 ha, graniczy z Mysłowicami na północy, Chełmem Śląskim na południu, Jaworznem i gminą Chełmek na wschodzie i Lędzinami na zachodzie.

Miasto stanowi 17,9% powierzchni powiatu.

Środowisko naturalne

Rzeźba terenu

Terytorium miasta cechuje zróżnicowanie rzeźby terenu. W jego północno-wschodniej części znajdują się wzniesienia zwane Garby Imielina, spośród których najwyższym wzgórzem jest Golcówka^[2]. Południowo-zachodnia część miasta to teren równinny, znajdują się tam złoża węgla kamiennego.

Gleby

Gleby w Imielinie posiadają 4–6 klasę, są piaszczyste, płytko zalegają podłoża skalne.

Klimat

Klimat Imielina jest typowy dla Wyżyny Śląskiej, dni mroźnych jest około 20–40 w ciągu roku, z przymrozkami 120–130 dni. Pokrywa śnieżna zalega około 70 dni, długość okresu wegetacyjnego 210–220 dni. Średnia temperatura roczna wynosi 7,8 °C, zaś roczna suma opadów 667 mm. Średnia temperatura stycznia to –2 °C, lipca 18–20 °C.

Lasy

Obszary leśne w Imielinie zajmują około 36 hektarów. W większości występują drzewa iglaste z przewagą sosny. Nad wodą występują lasy łęgowe z wierzbami, topolami, jesionami oraz wiklinami drzewnymi.

Struktura powierzchni

Według danych z 2002 r.^[3] Imielin ma obszar 28,04 km², w tym:

• użytki rolne: 50%
• użytki leśne: 14%

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Imielina w 2014 r.^[4]:

Dzielnice

W skład Imielina wchodzi 8 dzielnic (wg rejestru TERYT)^[5]:

Nazwa

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Jemyelenye wymienia w latach 1470–1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[6].

Na pruskiej mapie z 1799 roku widnieje już jako Jemielin^[7].

Wioski Jemielin (dzisiejszy Imielin) oraz Chełm ukazane na mapie Śląska z 1799 roku.

Historia

W 1391 r. Imielin przekazany został przez księcia raciborskiego Jana II Żelaznego biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy jako odszkodowanie za napad na dobra biskupie klucza sławkowskiego i lipowieckiego^[8]. Odtąd do 1790 r. stanowił własność biskupów krakowskich, którzy sprawowali tutaj także władzę zwierzchnią. Z tego powodu przez historiografię pruską i niemiecką Imielin do końca epoki przedrozbiorowej nie jest zaliczany do składu Śląska. Zarządzanie biskupów krakowskich na tych ziemiach ma odzwierciedlenie również w kulturze - tradycyjnym strojem jest w Imielinie strój krakowski. W latach 1795–1922 miejscowość leżała w granicach Prus.

Mapa z 1805 roku.

Od 1798 r. własność rządu pruskiego, napływ kolonistów niemieckich i stopniowy wzrost liczby mieszkańców. W 1859 r. uzyskał połączenie kolejowe. W 1957 r. zyskał status osiedla miejskiego, a w 1967 r. otrzymał prawa miejskie. W 1975 r. w wyniku reformy administracyjnej włączony został do Tychów, najrozleglejszego wtedy miasta województwa katowickiego, pozostawał w jego granicach do 1977 r., gdy stał się dzielnicą Mysłowic. W latach 1945–1954 i 1973–1975 Imielin był siedzibą gminy wiejskiej Imielin. W latach 1975–1998 Imielin administracyjnie należał do województwa katowickiego. 30 grudnia 1994 r. Imielin odzyskał samodzielność stając się na powrót miastem^[9].

Zabytki

Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej

Na terenie miasta Imielin znajdują się budynki wpisane do rejestru zabytków^[10]:

• Kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej, (numer rejestru A/721/66) wybudowana w 1706 r. na miejscu starszej kaplicy drewnianej, która spłonęła około 1700 r. od uderzenia pioruna. Kaplica jest murowana, potynkowana, czworoboczna. Od frontu niska, trójkondygnacyjna, wieża na planie prostokąta, ze sklepioną kruchtą w przyziemiu. Na zewnątrz wieży w dolnej kondygnacji dekoracja ramowa, w górnej podziały pilastrami, trzecia kondygnacja z łukowymi spływami po bokach, w części centralnej znajduje się otwór w kształcie arkady, w którym umieszczony jest dzwon. Wejście, okno i wnęka w drugiej kondygnacji zamknięte łukiem półkolistym. Dach kryty blachą, dwuspadowy, a wieży namiotowy. W środku znajduje się ołtarz barokowy z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Kaplica wraz z otaczającym ją terenem parkowym jest własnością miasta. W 2006 r. został przeprowadzony jej kapitalny remont sfinansowany z budżetu gminy. Raz w roku, we wspomnienie Matki Boskiej Częstochowskiej sprawowana jest w niej msza w intencji władz miasta i mieszkańców.

Inne obiekty zabytkowe na terenie miasta:

• Neogotycki kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej wybudowany został w latach 1909–1912; w 1953 r. wydłużono go o 2/3, a w 1957 r. nadbudowano wieżę kościelną do wysokości 27 metrów. W latach 70. XX w. zbudowano na placu kościelnym zegar słoneczny i założono ogród z grotą lurdzką. Pomysłodawcą był Henryk Skóra, a konstruktorem i wykonawcą zegara był gnomolog Tadeusz Przypkowski, jeden z nielicznych na świecie znawców i budowniczych zegarów słonecznych.

• Kaplica przydrożna, słupowa pod wezwaniem św. Jana Nepomucena, usytuowana jest przy ul. P. Ściegiennego. Wybudowana została prawdopodobnie przez górników kopalni galmanu w poł. XIX w.

• Barokowa figura św. Jana Nepomucena stojąca na murze przykościelnym. Zabytek pochodzący prawdopodobnie z przełomu XVIII/XIX w., przeniesiona na teren kościoła z kapliczki na tzw. Stoku^[11].

Wspólnoty wyznaniowe

W mieście funkcjonuje rzymskokatolicka parafia Matki Bożej Szkaplerznej.

Oświata

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Powstańców Śląskich oraz hala widowiskowo-sportowa wraz z infrastrukturą towarzyszącą

W Imielinie funkcjonują trzy publiczne placówki oświatowe^[12]:

• Przedszkole Miejskie
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Powstańców Śląskich
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Polityka

Burmistrz

Od 1995 r. burmistrzem Imielina jest Jan Chwiędacz^[13].

Rada Miasta

Transport

Miasto posiada dogodne połączenie kolejowe i drogowe. Przez Imielin przebiega droga wojewódzka nr 934 relacji Katowice – Oświęcim. Imielin posiada także dogodne połączenia z drogą krajową nr 1 relacji Cieszyn – Warszawa oraz autostradą A4 Katowice – Kraków.

Osoby związane z Imielinem

• Albin Siekierski (1920–1989) – ur. w Imielinie, polski pisarz, scenarzysta, poseł na Sejm PRL IX kadencji.
• Grzegorz Kapołka – polski gitarzysta bluesowy pochodzący z Imielina

Zobacz też

• Synagoga w Imielinie
• Zbiornik Dziećkowice
• Góra Gąsiorowa

Przypisy

Bibliografia

• Dariusz Walencik, Przeszłość historyczna Imielina i jego mieszkańców, Imielin 2003
• Z dziejów Imielina I, red. Dariusz Walencik, Imielin 2005
• Z dziejów Imielina II, red. Dariusz Walencik, Imielin 2005
• Dariusz Walencik, Parafia i gmina Imielin w latach 1945–2002, Imielin 2007

Linki zewnętrzne

• Wirtu@lny Imielin – Miejski Serwis Informacyjny. imielin.slask.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-27)].
• Historia Żydów w Imielinie na portalu Wirtualny Sztetl
• Jemielino, Imielno, Imielin, par. Lędziny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 276 .