Imiesłów przysłówkowy współczesny

Imiesłów przysłówkowy współczesny – bezosobowa forma czasownika wyrażająca czynność trwającą równocześnie z inną czynnością. W języku polskim końcówką takiego imiesłowu jest -ąc (np. robiąc, pisząc, jedząc).

Przykłady w kontekście

  • Zmywając naczynia, słuchała radia. (jednocześnie zmywała naczynia i słuchała radia)
  • Czytając gazetę, znalazłam ogłoszenie o sprzedaży samochodu. (znalazłam ogłoszenie podczas czytania)

W zdaniach złożonych z użyciem imiesłowu przysłówkowego współczesnego należy zwrócić uwagę, że wykonawca czynności musi być wskazany w dalszej części tego zdania – innymi słowy podmiot w zdaniu pojedynczym i imiesłowowym równoważniku zdania musi być ten sam:

  • [Ona] Zmywając naczynia, [ona] słuchała radia.
  • [Ja] Czytając gazetę, [ja] znalazłam ogłoszenie o sprzedaży samochodu.

Często jednak dochodzi do formułowania wypowiedzi zwanych anakolutycznymi.

Błędy anakolutyczne

Przykłady anakolutów z imiesłowem przysłówkowym współczesnym:

  • Idąc do pracy, miał miejsce wypadek. Sugeruje to, że wypadek szedł do pracy.
  • Pisząc artykuł do Wikipedii, zadzwonił telefon. Sugeruje to, że telefon pisał artykuł do Wikipedii.

W przypadku braku tożsamości podmiotów w obu członach należy użyć formy osobowej zamiast imiesłowu albo uzgodnić podmiot imiesłowu i orzeczenia (zmieniając orzeczenie). Powinno więc być, odpowiednio:
albo

  • Gdy [ja] szedłem do pracy, miał miejsce wypadek. (forma osobowa)

albo

  • [Ja] Idąc do pracy, [ja] widziałem wypadek. (uzgodnienie podmiotu)

i albo

  • Gdy [ja] pisałem artykuł do Wikipedii, zadzwonił telefon. (forma osobowa)

albo

  • [Ja] Pisząc artykuł do Wikipedii, [ja] usłyszałem dzwoniący telefon. (uzgodnienie podmiotu)

Zobacz też