Immeuble Clarté

Immeuble Clarté

Immeuble Clarté
Państwo	Szwajcaria
Miejscowość	Genewa
Adres	Rue Saint-Laurent 2–4 Genewa
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Le Corbusier Pierre Jeanneret
Rozpoczęcie budowy	1931
Ukończenie budowy	1932
Położenie na mapie Genewy Immeuble Clarté
Położenie na mapie Szwajcarii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Immeuble Clarté
46°12′00″N 6°09′24″E/46,200000 6,156667
Strona internetowa

Dzieła architektury Le Corbusiera^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Immeuble Clarté
Państwo	Szwajcaria
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, VI
Numer ref.	1321
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2016 na 40. sesji
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Immeuble Clarté, nazywany „Szklanym Domem”^[1] – modernistyczny budynek mieszkalny w Genewie, zbudowany w latach 1931–1932 według projektu Le Corbusiera i Pierre’a Jeannereta.

Jeden z 17 budynków Corbusiera wpisanych w 2016 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako część obiektu: Dzieła architektury Le Corbusiera jako wybitny wkład do modernizmu^[2].

Lokalizacja

Budynek leży przy Rue Saint-Laurent 2–4 w Genewie, w jej południowo-wschodniej części, niedaleko Muzeum Historii Naturalnej^[3].

Historia

Immeuble Clarté został zaprojektowany przez Le Corbusiera (1887–1965) i jego kuzyna Pierre’a Jeannereta (1896–1967); projekt realizowali Boris Nazarieff, Francis Quétant i John Torcapel, a inżynierem projektu był Robert Maillart (1872–1940)^[4].

Na początku lat 30. XX w. Le Corbusier przedstawił kilka projektów architektonicznych dla Genewy^[4]. Od 1928 roku genewski przemysłowiec Edmond Wanner pracował z Le Corbusierem i Pierre’em Jeanneretem nad projektami dzielnicy o nazwie „Athénée”, które zostały zmodyfikowane i zredukowane do realizacji budynku mieszkalnego Immeuble Clarté^[4]. Budowa domu ruszyła w 1931 roku i została ukończona w 1932 roku^[5].

Gmach, z nielicznymi wyjątkami, zachował się w pierwotnym stanie^[5]. Pierwszej renowacji dokonano w latach 50. XX w. pod kierownictwem Marca-Josepha Saugeya (1908–1971)^[5]. Budynek podupadł i w latach 70. groziło mu porzucenie, lecz w 1975 roku obiekt zakupiła grupa architektów i przeprowadziła jego gruntowny remont^[5]. Kolejne prace konserwatorskie przeprowadzono w latach 2004–2010 pod kierownictwem Jeana-Louisa de Chambriera^[5].

W 2016 roku Immeuble Clarté został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako jeden z 17 budynków Corbusiera^[6]. Budynek znajduje się również w szwajcarskim rejestrze dóbr kultury o znaczeniu krajowym i regionalnym (fr. Inventaire suisse des biens culturels d’importance nationale et régionale)^[7] – został sklasyfikowany jako zabytek w 1986 roku^[8].

Architektura

Immeuble Clarté było pierwszym projektem budynku wielorodzinnego autorstwa Corbusiera^[3]. Jest to 9-kondygnacyjny budynek z 50 mieszkaniami zgrupowanymi wokół dwóch klatek schodowych^[9]. Gmach osadzony jest na filarach i lekkiej konstrukcji metalowej, która nie wymagała ścian nośnych, co zapewniło swobodę w aranżacji wnętrz^[9].

Ma dwie całkowicie przeszklone fasady złożone z przesuwnych okien, przeszklonych drzwi i elementów ze wzmocnionego szkła^[9]. Przeszklone sekcje są oddzielone trzema zewnętrznymi galeriami umieszczonymi od strony południowej na 1., 3. i 5. piętrze, a od strony północnej na 2., 4. i 6. piętrze^[9]. Galerie, wyposażone w żelazną stolarkę okienną bez szprosów z drewnianymi roletami oraz brezentowe rolety tworzą ekrany przeciwsłoneczne i chronią elewacje^[9][10].

Parter cofnięty jest w stosunku do elewacji o 6 m po stronie północnej i o 3 m po stronie południowej, co pozwoliło na wyposażenie dolnych mieszkań w tarasy^[9]. Kolejne tarasy znajdują się po obu stronach budynku na piętrze 7^[9]. Piętro 8. zajmują dwie przeszklone pracownie i duży taras^[9].

Do budynku prowadzą dwa przeszklone wejścia na parterze prowadzące do przestronnych holów^[9]. Na parterze po stronie południowej zlokalizowane są także garaże^[9]; w latach 1975–1977 dwa z nich przerobiono na restaurację^[9]. Budynek ma również liczne piwnice i dwie kotłownie^[9]. Obydwie klatki schodowe wyposażone są w windy^[9].

W apartamentowcu są różnorodne mieszkania w tym także dwustronne i dwupoziomowe (256 m²). Każde mieszkanie ma salon mierzący 35 m² i o szerokości 5 m^[11]. Mieszkania mają wysokość 3 m na pierwszym i ostatnim piętrze, reszta ma wysokość 2,6 m, parter ma wysokość 3 m. Strop ma grubość 21 cm^[12].

Budynek jest wyposażony w taras rekreacyjny na dachu płaskim, schody i półpiętra są wykonane ze szkła, każdy pokój mieszkalny ma bezpośredni dostęp do tarasu co wyróżnia budynek z ówczesnej architektury mieszkaniowej^[11].

Znaczenie

Immeuble Clarté, realizacja koncepcji Immeubles-Villas (Apartamenty własnościowe, Le Corbusier 1922) była pionierskim projektem wykorzystującym prefabrykaty, standaryzację i przemysłowo produkowane elementy dla potrzeb luksusowego budynku mieszkalnego. Utorowało to drogę dla masowego budownictwa mieszkaniowego po II wojnie światowej^[13][14].

Immeuble Clarté, szklane schody, półpiętro i sufit eliminują mrok z wnętrza

Przypisy

Bibliografia

• Deborah Gans: The Le Corbusier Guide. Elsevier, 2014. ISBN 978-1-4831-3577-9. [dostęp 2020-12-31]. (ang.)
• UNESCO: L’Œuvre architecturalede Le Corbusier. [dostęp 2020-12-29]. (fr.)
• Office du patrimoine et des sites: Le Corbusier & Pierre Jeanneret – Restoration of the Clarté Building, Geneva. Birkhäuser, 2016. ISBN 978-3-0356-0759-8. [dostęp 2021-01-01]. (ang.)

Linki zewnętrzne

• Clarté Residential Building (ang.). W: structurae.net [on-line]. [dostęp 2021-01-01].