Immunomodulacja

Immunomodulacja – proces stymulacji systemu immunologicznego za pomocą różnorodnych substancji, zwanych immunomodulatorami, mający na celu regulowanie odpowiedzi odpornościowej organizmu na infekcje o rozmaitej etiologii.

Poprzez immunomodulację rozumie się wzmacnianie odporności oraz czynności samonaprawczych organizmu, ale także ich osłabienie (immunosupresja) w razie nadmiernej reakcji immunologicznej. Dlatego też immunomodulatory jako substancje wywierające określony wpływ na system immunologiczny można podzielić na:

  • środki immunostymulujące (o działaniu pobudzającym)
  • środki immunosupresyjne (o działaniu tłumiącym).

Wiele z nich ma działanie kompleksowe, a więc reguluje odpowiedź odpornościową organizmu na zakażenie. Immunomodulatory mają najszersze zastosowanie podczas sezonów zwiększonej podatności na infekcje górnych dróg oddechowych. W przypadku immunomodulacji ukierunkowanej na profilaktykę przeciwgrypową i przeciwprzeziębieniową ma miejsce wyłącznie jeden z wymienionych wyżej procesów, a więc aktywizacja ustrojowej odporności (immunostymulacja).

Stosowanie immunomodulatorów obok szczepień ochronnych jest jednym z głównych sposobów sztucznej immunizacji organizmu. Wspomagają one proces immunizacji czynnej, do której dochodzi poprzez kontakt z patogenami.

Źródła immunomodulacji

Immunomodulacja może zachodzić przy udziale substancji o pochodzeniu naturalnym lub przy zastosowaniu środków farmakologicznych. Do immunomodulatorów naturalnych zalicza się rośliny lecznicze, takie jak: jeżówka wąskolistna i jeżówka purpurowa, eleuterokok kolczasty, żeń-szeń, czosnek oraz inne substancje, jak kit pszczeli (propolis) i wyciąg z grasicy. Nie wszystkie z nich mają taką samą opinię w medycynie akademickiej, jednak są one uznawane za sposób na wzmocnienie układu odpornościowego „metodą domową”.

Na bazie substancji naturalnych produkuje się rozmaite środki apteczne o działaniu immunomodulującym. Przykładowo na bazie laktoferyny – naturalnego, multipotencjalnego białka obecnego w mleku karmiącej matki i zapewniającego przeciwbakteryjną ochronę noworodka – produkowany jest suplement diety ImmunoUp, który reguluje odpowiedź układu odpornościowego na patogeny. Innymi naturalnymi polisacharydami mającymi zdolność aktywizacji fagocytozy („pożerania” chorobotwórczych drobnoustrojów) są β-glukany, również obecne w tym środku.

Immunomodulacja za pomocą tych i innych preparatów może odegrać znaczącą rolę w lecznictwie i prewencji schorzeń zakaźnych, zwłaszcza w dobie narastającej oporności drobnoustrojów i zwiększonej liczby pacjentów z obniżoną reaktywnością układu immunologicznego.

Wybrane immunomodulatory naturalne i ich działanie

SubstancjaDziałaniePrzykładowe środki z zawartością substancji immunomodulujących
LaktoferynaWykazuje synergistyczne działanie na układ odpornościowy: hamuje adsorpcję patogenów do komórek gospodarza, blokuje receptory komórkowe patogenów i uniemożliwia ich wiązanie z komórką, aktywizuje fagocytozę, ma działanie immunotropowe.ImmunoUP
JeżówkaPobudza działanie układu odpornościowego, nasila proces fagocytozy, pobudza leukocyty do wydzielania substancji przeciwwirusowych (interferonów).Esberitox, Echinacea, Lymphosil
ŻeńszeńZawiera glikozydy saponinowe zwane ginsenozydami. Stymulują one układ odpornościowy organizmu tj. pobudzają aktywność limfocytów cytotoksycznych.Geriavit, Gigamax, Bodymax
Olej z wątroby rekina grenlandzkiegoZawiera alkiloglicerole, które gromadzą się w błonie komórek bakteryjnych i nowotworowych uszkadzając je. Wpływają na układ odpornościowy, pobudzając fagocytozę i powstawanie przeciwciał.Biomarine 570, Ecomer
Propolis (kit pszczeli)Zawiera flawonoidy, kwasy aromatyczne, estry, alkohole, aldehydy, kumaryny, terpeny, sterole, kwasy tłuszczowe oraz mikroelementy, które ułatwiają organizmowi niszczenie lub blokowanie bakterii, grzybów chorobotwórczych, wirusów i pierwotniaków.Apibon, Porpolki, Propollen, Propodez

Bibliografia

  • Hans Vogel, Jak wzmocnić system immunologiczny w 30 dni, Warszawa: Oficyna wydawnicza „Interspar”, 2006, ISBN 83-89384-76-0.[potrzebny numer strony]

Media użyte na tej stronie

Star of life caution.svg
Autor:
Oryginał:
Vector:
, Licencja: LGPL
The star of life overlaid with a caution symbol