Impeachment

Procedura impeachmentu Prezydenta USA Andrew Johnsona w Senacie USA, 1868 r.
Prezydent Brazylii Dilma Rousseff i prezydent Korei Pd. Park Geun-hye – obie postawione w stan oskarżenia (impeachment) w drugiej dekadzie XXI wieku

Impeachment (/ɪmˈpi mənt/, dosł. ang. „postawienie w stan oskarżenia”[1]) – procedura pochodząca z anglosaskiej tradycji parlamentarnej, służąca realizacji odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta, wiceprezydenta i funkcjonariuszy cywilnych m.in. w USA[2][3]. Procedura wszczynana jest przez parlament lub inne ciała legislacyjne państwa.

Procedura polega zwykle na powołaniu specjalnej komisji parlamentarnej, która przesłuchuje świadków oraz bada materiały źródłowe. Po ogłoszeniu wyników dochodzenia parlament podejmuje decyzję o ewentualnym pozbawieniu oskarżonego urzędu i immunitetu. To umożliwia postawienie oskarżonego przed sądem.

Impeachment dotyczy osób, które zostały powołane na stanowisko w wyniku demokratycznych procedur. Procedura powinna być więc stosowana tylko w sytuacji, gdy istnieją potwierdzone zarzuty, że dana osoba poważnie naruszyła prawo.

Usunięcie funkcjonariusza publicznego z urzędu ma swoje źródło w brytyjskiej tradycji prawnej, jednak przyjęło się także w innych krajach, m.in. w: USA, Australii, Brazylii (Dilma Rousseff), Irlandii, Filipinach, Korei Południowej (Park Geun-hye), Litwie (Rolandas Paksas) i Rumunii (Traian Băsescu).

W Polsce Trybunał Stanu jest sądem, który – po procedurze parlamentarnej – rozstrzyga kwestie naruszeń prawa przez osoby piastujące najwyższe urzędy[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Wielki słownik angielsko-polski. Warszawa: PWN Oxford, 2002, s. 591. ISBN 83-01-13708-8.
  2. a b WIEM: darmowa encyklopedia. [dostęp 2016-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-30)].
  3. Słownik Wyrazów Obcych. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-03)].

Bibliografia

  • Kazimierz Baran, Impeachment a początki odpowiedzialności politycznej ministrów w Anglii, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Prawnicze” 1971, z. 51, s. 7–30.

Media użyte na tej stronie

Andrew Johnson impeachment trial.jpg
The Senate as a Court of Impeachment for the Trial of President Andrew Johnson
Presidente da Coreia do Sul, Park Geun-hye, visita o Brasil.jpg
Autor: Antônio Cruz/ Agência Brasil, Licencja: CC BY 3.0 br
Presidente da Coreia do Sul, Park Geun-hye, visita o Brasil