Imperatyw kategoryczny

Imperatyw kategoryczny jako wynik odbierania informacji o rzeczach samych w sobie przez zmysłyrozumowania

Imperatyw kategoryczny (niem. Kategorischer Imperativ) – zasada etyczna, którą można sformułować na wiele sposobów, w tym w sposób następujący: „należy postępować zawsze wedle takich reguł, co do których chcielibyśmy, aby były one stosowane przez każdego i zawsze”. Termin filozoficzny utworzony przez Immanuela Kanta jako skutek poszukiwań bezwzględnie ważnego prawa, dotyczącego każdej osoby, które byłyby spełniane niezależnie od istnienia Boga[1].

Obowiązek etyczny powinien być przez człowieka spełniony dlatego, że jest obowiązkiem, a nie dlatego, że jest zgodny z naszymi chęciami, upodobaniami czy popędami. Jednostkowe pragnienia nie liczą się w zasadach moralnych[2].

Kant definiuje ją na różne sposoby. Najprostsza wersja brzmi:

Handle nur nach derjenigen Maxime,
durch die du zugleich wollen kannst, dass sie ein allgemeines Gesetz werde.

w tłumaczeniu: Postępuj tylko wedle takiej maksymy,
co do której mógłbyś jednocześnie chcieć, aby stała się ona prawem powszechnym

Przypisy

  1. Kant. W: Władysław Tatarkiewicz: Historia Filozofii. T. 2. Warszawa: PWN, 1988, s. 161–184. ISBN 83-01-08652-1.
  2. Leszek Kołakowski: O co nas pytają wielcy filozofowie. Znak, 2008. ISBN 978-83-240-1065-3.

Media użyte na tej stronie

Immanuel Kant - transcendental idealism chart PL.svg
Autor: odder 17:41, 15 April 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Immanuel Kant — transcendental idealism (chart — Polish-language version).