Imrich Gablech
| plukovník pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | 64 eskadra 3 pułku lotniczego w Pieszczanach, 15 eskadra w Żylinie, Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa nr 1 w Dęblinie, RAF Voluntary Reserve, RAF Czechoslovak Depot w Wilmslow |
| Stanowiska | pilot, kontroler lotów |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | księgowy, pracownik techniczny |
| Odznaczenia | |
              _BAR.svg){kind=small}     | |
Československé letectvo
Slovenské vzdušné zbraně
Imrich Gablech (ur. 4 listopada 1915 w Hrachovište pod Trenczynem, zm. 16 grudnia 2016) – pilot wojskowy lotnictwa czechosłowackiego i czecho-słowackiego, a po II wojnie światowej ponownie czechosłowackiego, uczestnik kampanii wrześniowej po stronie Polski. Kawaler Orderu Lwa Białego, Orderu Podwójnego Białego Krzyża i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Życiorys
Urodził się na Słowacji jako syn Daniela i Anny Gablech. Miał sześcioro rodzeństwa. Jego ojciec był rolnikiem. Ukończył gimnazjum w Nowym Mieście nad Wagiem i w 1936 zaciągnął się do wojska. Uczył się w szkole pilotów w Chebie a następnie w Prościejowie[1]. Po ukończeniu szkoły służył w 3. pułku lotniczym w Pieszczanach.
Siódmego czerwca 1939 wraz z 7 innymi żołnierzami uprowadzili 4 samoloty (3 Letov Š-328 i Aero Ab-101[2]) i uciekli do Polski, pozostałymi pilotami byli Jozef Káňa, Ján Lazar i Jozef Hrala[1]. 1 sierpnia 1939 został wcielony do polskiego lotnictwa wojskowego.
18 września dostał się do niewoli sowieckiej i został uwięziony w łagrach. Zdołał zbiec z obozu[1] i przedostał się do Wielkiej Brytanii w 1941 r. Próbował powrócić do kariery pilota, ale ze względu na zły stan zdrowia musiał podjąć pracę jako kontroler lotów.
Po wojnie powrócił do kraju, lecz był szykanowany przez nowe władze. W 1948 zwolniony z wojska. W 1970 przeszedł na emeryturę, mieszkał w Havlíčkův Brodzie[3]. W 2005 wydał książkę Hallo, airfield – control, go-ahed[1].
Odznaczenia
- Order Lwa Białego III Klasy (wojskowy) – Czechy, 2009[4]
- Order Czerwonej Gwiazdy – CSRS
- Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej II Stopnia
- Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej III Stopnia
- Pamiątkowa Odznaka Honorowa 60. Rocznicy Zakończenia II Wojny Światowej – Czechy, 2005
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 – 1946
- Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela – 1946
- Czechosłowacki Medal Wojskowy "Za zasługi" II Stopnia – 1945
- Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy – 1944
- Medal Pamiątkowy 40. Rocznicy Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką – 1985
- Medal "Za Zasługi dla CzAL" II Stopnia
- Odznaka Pilota Wojskowego – CSR
- Odznaka Pilota Wojskowego – CSRS
- Order Podwójnego Białego Krzyża II Klasy (wojskowy) – Słowacja, 2014[5]
- Medal Pamiątkowy 50. Rocznicy Wyzwolenia Słowacji i Zakończenia II Wojny Światowej – Słowacja, 2005[6]
- Odznaka Pilota Wojskowego – Państwo słowackie, 1939
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP – Polska, 2012[7]
- Krzyż Walecznych (PSZnZach) – Polska, 1944
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” – Polska;
- Odznaka Pilota – Polska, 1939
- 1939-1945 Star – Wielka Brytania
- War Medal 1939–1945 – Wielka Brytania
- Defence Medal – Wielka Brytania
- Odznaka Pilota RAF – Wielka Brytania
Przypisy
- ↑ a b c d Imrich Gablech (1915) – Biografia. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
- ↑ Illegal departure from Slovakia to Poland in 1939. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
- ↑ sol, pap: Odznaczenie dla ostatniego żyjącego czeskiego lotnika walczącego w kampanii wrześniowej. Wirtualna Polska, 2012-12-17. [dostęp 2012-12-23]. (pol.).
- ↑ Order Białego Lwa – lista odznaczonych od 1994 r.. hrad.cz. [dostęp 2013-05-21]. (cz.).
- ↑ Rad Bieleho dvojkríža, II. trieda – vojenské. prezident.sk. [dostęp 2014-01-10]. (słow.).
- ↑ Pamětní medaile při 50. výročí osvobození Slovenska a konce 2. světové války. forum.valka.cz. [dostęp 2014-01-23]. (cz.).
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 115 – pkt 2.
Bibliografia
- Mateusz Gniazdowski: Uroczystość odznaczenia płk. Imricha Gablecha Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP – Havlíčkův Brod, Republika Czeska, 18 grudnia 2012. Instytut Pamięci Narodowej, 2012-12-18. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).
- Słowacki kombatant polskiego lotnictwa. sp.mil.pl, 2012-12-19. [dostęp 2013-05-21].
- Krzyż Komandorski dla płk Imricha Gablecha. mzv.cz, 2012-12-16. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)].
- Imrich Gablech obdržel vyznamenání polského prezidenta. vysocina-news.cz, 2012-12-18. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (cz.).
- Imrich Gablech (1915) – Životopis. pametnaroda.cz. [dostęp 2013-05-21]. (cz.).
- płk Imrich Gablech – zdjęcie (2012). vysocina-news.cz. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- płk Imrich Gablech – zdjęcie (2009). vysocina-news.cz. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-30)].
Media użyte na tej stronie
Roundel of the Czech Air Force.
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Royal Air Force Roundel
Baretka Czechosłowackiego Krzyża Walecznych 1939-1945.
Autor: Mboro, Licencja: CC0
Baretka: Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy.
Baretka: Krzyż Walecznych (1941).
Baretka: Medal Pamiątkowy 40. Rocznicy Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką – Czechosłowacja.
Baretka: Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej II Stopnia.
Baretka: Medal Za udział w wojnie obronnej 1939
Baretka: Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej III Stopnia.
Baretka: Czechosłowacki Medal Wojskowy "Za Zasługi" II Stopnia.
Baretka: Czechosłowacki Medal za Męstwo w Obliczu Wroga – Czechosłowacja.
.svg)
The first version of the Slovakian national insignia, applied from 23 June 1939, had no white outline.
Baretka Krzyża Komandorskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Планка ордена Красной Звезды (ЧССР)
Baretka: Order Podwójnego Białego Krzyża II Klasy – Słowacja.
Baretka: Medal Pamiątkowy 50. Rocznicy Wyzwolenia Słowacji i Zakończenia II Wojny Światowej – Słowacja.
Baretka: Medal "Za Zasługi dla Czechosłowackiej Armii Ludowej" II Stopnia – Czechosłowacja.
Baretka: Pamiątkowa Odznaka Honorowa 60. Rocznicy Zakończenia II Wojny Światowej (wariant z miniaturką medalu) – Czechy.