Indris krótkoogonowy

Indris krótkoogonowy
	Indri indri
	(Gmelin, 1788)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Infrarząd	lemurokształtne
Rodzina	indrisowate
Rodzaj	Indri; É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796
Gatunek	indris krótkoogonowy
Synonimy
	Rodzaju: Indris G. Cuvier, 1800; Lichanotus Illiger, 1811; Indrium Rafinesque, 1815; Lichanotes Temminck, 1827; Pithelemur Lesson, 1840; Gatunku: Lemur indri Gmelin, 1788; Indri brevicaudatus É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796; Indri niger Lacépède, 1799; Indris ater I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1825; Lichanotus mitratus Peters, 1871; Indris variegatus J.E. Gray, 1872;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0

Indris krótkoogonowy^[14], indrys, babakoto (Indri indri) – gatunek owocożernego ssaka naczelnego z rodziny indrisowatych (Indridae).

Zasięg występowania

Indris krótkoogonowy występuje w północno-wschodnim i środkowo-wschodnim Madagaskarze, mniej więcej od Anjanaharibe-Sud Reserve na południe do Anosibe an’ala Classified Forest^[15].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1788 roku niemiecki zoolog Johann Friedrich Gmelin nadając mu nazwę Lemur indri^[8]. Jako miejsce typowe holotypu Gmelin wskazał Madagaskar (łac. Habitat in Madagascar^[8]^[16]. Jedyny przedstawiciel rodzaju indris^[14] (Indri) który utworzyli w 1796 roku francuscy zoolodzy Étienne Geoffroy Saint-Hilaire i Georges Cuvier^[2].

Widoczny, regionalny trend w ilości białego i czarnego futra na sierści spowodował rozpoznaniem dwóch podgatunków^[16]; jednak obecnie uważa się, że stanowi to ekoklinę, z ciemniejszymi osobnikami na północy i jaśniejszymi na południu^[15]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[15].

Etymologia

Indri i Indrium: fr. indri „indris”, prawdopodobnie od malg. endrina „indris”; powszechne wyjaśnienie mówiące, że słowo to pochodzi z malg. indry oznaczającego „zobacz, spójrz” lub od indry izy oznaczającego „oto jest”, które to słowa rodzimi przewodnicy wykrzyczeli do francuskiego przyrodnika Pierre’a Sonnerata widząc to zwierzę i które Sonnerat pomyłkowo uznał za nazwę zwierzęcia, jest mało wiarygodna ze względu na to że Sonnerat zbyt dokładnie studiował to zwierzę^[17].
Lichanotus: gr. λιχανος likhanos „palec wskazujący”^[18].
Pithelemur: gr. πιθηκος pithēkos „małpa”; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758 (lemur)^[19].

Charakterystyka

Jest największym przedstawicielem rodziny i jednym z największych lemurokształtnych; długość ciała (bez ogona) 64–72 cm, długość ogona około 5 cm; masa ciała 5,8–9 kg^[20].

Ekologia

Aktywny w ciągu dnia, prowadzi nadrzewny tryb życia, żywi się owocami, liśćmi i kwiatami. Swoją obecność na zajmowanym terytorium oznajmia donośnym, przypominającym wycie psa, głosem oraz wydzieliną gruczołów zapachowych.

Indrisy tworzą grupy rodzinne. Ciąża trwa około pięciu miesięcy. Samica rodzi jedno młode.

Status zagrożenia

Indris jest krytycznie zagrożony wyginięciem^[13].

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Indri É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796.
↑ Nowa nazwa dla Indri É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Lichanotus Illiger, 1811.

Przypisy

↑ Indri indri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Memoire sur les rapports naturels des Makis Lemur, L. et Description d’une espèce nouvelle de Mammifère, par le citoyen Geoffroy, professeur de zoologie du Muséum d’Histoire naturelle. „Magasin Encyclopédique”. 1 (1), s. 46, 1796. (fr.).
↑ G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 72. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
↑ C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: Chez G. Defour, 1827, s. xvi. (fr.).
↑ R.-P. Lesson: Species des Mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d’un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 208. (fr.).
↑ ^a ^b ^c J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. Ed. 13., aucta, reformata. T. 1. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer, 1788, s. 42. (łac.).
↑ Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, des animaux vertébrés et a sang rouge, Donné dans le Muséum national d’Histoire Naturelle, L’an 6 de la république. Paris: Plassan, 1799, s. 5. (fr.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hialire: Indri. W: M. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 8. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, 1825, s. 534. (fr.).
↑ W.C.H. Peters. Über eine neue Art von Indris, Lichanotus mitratus, aus Madagascar. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1871, s. 360, 1872. (niem.).
↑ J.E. Gray. On the varieties of Indris and Propithecus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 10, s. 474, 1872. (ang.).
↑ ^a ^b T. King, R. Dolch, H.N.T. Randriahaingo, L. Randrianarimanana & M. Ravaloharimanitra 2020, Indri indri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-07-27] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 33. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 158. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Indri indri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-27].
↑ Palmer 1904 ↓, s. 350.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 376.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 540.
↑ R.A. Mittermeier, Ch. Schwitzer, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Indriidae (Woolly Lemurs, Sifakas and Indri). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 174–177. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 109–110, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
Praca zbiorowa: Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 103. ISBN 83-01-14344-4.

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Indri É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796.

[6] Nowa nazwa dla Indri É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1796.

[8] Niepoprawna późniejsza pisownia Lichanotus Illiger, 1811.

[itis-1] Indri indri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Geoffroy&Cuvier-2] É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Memoire sur les rapports naturels des Makis Lemur, L. et Description d’une espèce nouvelle de Mammifère, par le citoyen Geoffroy, professeur de zoologie du Muséum d’Histoire naturelle. „Magasin Encyclopédique”. 1 (1), s. 46, 1796. (fr.).

[Cuvier-4] G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).

[Illiger-5] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 72. (łac.).

[Rafinesque-7] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).

[Temminck-9] C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: Chez G. Defour, 1827, s. xvi. (fr.).

[Lesson-10] R.-P. Lesson: Species des Mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d’un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 208. (fr.).

[Gmelin-11] J.F. Gmelin: Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. Ed. 13., aucta, reformata. T. 1. Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer, 1788, s. 42. (łac.).

[Lacépède-12] Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, des animaux vertébrés et a sang rouge, Donné dans le Muséum national d’Histoire Naturelle, L’an 6 de la république. Paris: Plassan, 1799, s. 5. (fr.).

[Geoffroy-13] I. Geoffroy Saint-Hialire: Indri. W: M. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 8. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, 1825, s. 534. (fr.).

[Peters-14] W.C.H. Peters. Über eine neue Art von Indris, Lichanotus mitratus, aus Madagascar. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1871, s. 360, 1872. (niem.).

[Gray-15] J.E. Gray. On the varieties of Indris and Propithecus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 10, s. 474, 1872. (ang.).

[iucn-16] T. King, R. Dolch, H.N.T. Randriahaingo, L. Randrianarimanana & M. Ravaloharimanitra 2020, Indri indri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-07-27] (ang.).

[Cichocki&inni-17] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 33. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 158. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-19] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Indri indri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-27].

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792097_350]-20] Palmer 1904 ↓, s. 350.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792123_376]-21] Palmer 1904 ↓, s. 376.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792287_540]-22] Palmer 1904 ↓, s. 540.

[Mittermeier&inni-23] R.A. Mittermeier, Ch. Schwitzer, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Indriidae (Woolly Lemurs, Sifakas and Indri). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 174–177. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[b]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne