Indyk zwyczajny

Indyk zwyczajny
Meleagris gallopavo[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

kurowate

Podrodzina

bażanty

Plemię

Tetraonini

Rodzaj

Meleagris

Gatunek

indyk zwyczajny

Podgatunki
  • M. g. silvestris Vieillot, 1817
  • M. g. osceola Scott, 1890
  • M. g. intermedia Sennett, 1879
  • M. g. mexicana Gould, 1856
  • M. g. merriami Nelson, 1900
  • M. g. gallopavo Linnaeus, 1758
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Indyk zwyczajny, indyk[3], indyk dziki[4] (Meleagris gallopavo) – gatunek dużego ptaka grzebiącego z rodziny kurowatych (Phasianidae), zamieszkujący pierwotnie różne części Ameryki Północnej.

Systematyka

Wyróżniono kilka podgatunków M. gallopavo[5][6]:

  • Meleagris gallopavo silvestris – wschodnia część USA i południowa Kanada od stanu Maine i południa stanu Ontario po Dakotę Południową, północny Teksas i północną Florydę.
  • Meleagris gallopavo osceola – Floryda.
  • Meleagris gallopavo intermedia – wschodni Meksyk, zachodni i środkowy Teksas, Oklahoma i Kalifornia.
  • Meleagris gallopavo mexicana – północno-zachodni i północno-środkowy Meksyk.
  • Meleagris gallopavo merriami – zachodnia część USA.
  • Meleagris gallopavo gallopavo – zamieszkiwał wulkaniczny płaskowyż na północ od miasta Meksyk, obecnie prawdopodobnie wymarły, jednak wywodzący się od niego indyk domowy (M. g. gallopavo var. domesticus) jako ptak hodowlany spotykany jest na całym świecie.

Indyki introdukowano również m.in. w Niemczech i na Nowej Zelandii.

Morfologia

Długość ciała samców 100–125 cm, masa ciała samców 5000–11 200 g (w niewoli nawet do 13 100 g); długość ciała samic 76–95 cm, masa ciała samic 2200–4200 g[7]; rozpiętość skrzydeł ok. 120–180 cm. Samce są do 30% większe od samic[7]. Upierzenie samca jest czarne, pokryte brązowo-białym prążkowaniem. Głowa i szyja naga, pokryta brodawkami. Korale i grzebień dobrze wykształcone. W zależności od pory roku naga skóra zmienia kolor od niebieskiego i czerwonego po niemal biały. Nogi szaro-zielonkawo-żółte. Samice mniejsze i mniej kontrastowe. Istnieją różnice w wielkości i upierzeniu między poszczególnymi podgatunkami.

Wiele otrzymanych ras indyka domowego znacznie odbiega ubarwieniem i rozmiarami od ptaków dzikich.

Ekologia i zachowanie

Biotop
Skraje lasów lub lasy z terenami otwartymi.
Gniazdo
Płytkie zagłębienie w ziemi ukryte w gęstej roślinności. Często jedno gniazdo jest budowane przez dwie samice, które następnie znoszą w nim jaja, które wspólnie wysiadują.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w styczniu – marcu 4–20 jaj.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 25–30 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 2 tygodniach, lecz w razie zagrożenia mogą to zrobić już po 24 godzinach od wyklucia.
Pożywienie
Głównie rośliny, uzupełniane drobnymi zwierzętami.

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje indyka zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji jest wzrostowy[2].

W wielu stanach gatunek łowny.

Samiec i samica indyka

Zobacz też

Przypisy

  1. Meleagris gallopavo, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Meleagris gallopavo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Tetraonini Leach, 1820 (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-25].
  4. Busse i inni 1991 ↓, s. 215.
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  6. Wild Turkey (Meleagris gallopavo). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  7. a b W.F. Porter & G.M. Kirwan: Wild Turkey (Meleagris gallopavo). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

Bibliografia

  • Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Wild Turkey.png
Autor: Nrg800, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Distribution of the Wild Turkey with National Borders added
Indyki.jpg
Autor: Idalia Skalska, Licencja: CC BY-SA 3.0
para indyków - samiec (z tyłu) samica (z przodu)
Male north american turkey supersaturated.jpg
Autor: photo taken by Lupin on en:Wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Male north american turkey (Meleagris gallopavo)