Infrastruktura transportowa

Autostrada A2 w Lehrte

Most podwieszony (wantowy); Most Solidarności w Płocku przez Wisłę – największy i najdłuższy most w Polsce

Pociąg towarowy Kolei Transkanadyjskiej na wiadukcie Stoney Creek na południu kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska

Infrastruktura transportowa, infrastruktura transportu – obejmuje sieci drogowe, kolejowe i żeglugi śródlądowej, autostrady morskie, porty żeglugi morskiej i śródlądowej, porty lotnicze oraz inne punkty wzajemnego połączenia między sieciami modalnymi^[1]. Są to także podstawowe urządzenia i instytucje wraz z niezbędnym wyposażeniem rzeczowym oraz osobowym, służące do zapewnienia materialnych i społecznych warunków działalności w ramach całej gospodarki narodowej lub jej poszczególnych działów^[2].

Infrastruktura transportu charakteryzuje się zespołem cech, które mają istotny wpływ na politykę transportu. Jako materialna (fizyczna) strona tworzy podstawy funkcjonowania rynku transportowego, współokreśla jego stronę podażową (szczególnie tę o znaczeniu transeuropejskim). Odgrywa bardzo ważną rolę w procesie tworzenia wspólnej polityki transportowej^[3].

Infrastruktura transportu rozpatrywana jest w trzech aspektach: organizacyjnym i technicznym i ekonomicznym^[4].

Aspekty

Techniczne

Do technicznych aspektów infrastruktury transportu należy:

• niepodzielność techniczna. Charakteryzuje ją wysoki udział transportu w nakładach na gospodarkę, uzależniony od stopnia rozwoju gospodarczego – min. 10%. Ma to szczególne znaczenie dla krajów słabo rozwiniętych, gdyż w przypadku wysoko rozwiniętych nie są rozważane wielkości minimalne poszczególnych obiektów, ale ich współzależność.
• długi okres powstawania obiektów infrastrukturalnych. Okres ten zmieniał się w zależności od stopnia rozwoju gospodarczego.
• długi okres żywotności (długowieczność). Długa żywotność, która przekracza często 100 lat. Ta cecha powoduje, że dla harmonijnego rozwoju infrastruktury istotne jest przygotowanie stale aktualizowanych planów. Plany te pomagają w zmniejszeniu ryzyka popełniania błędów, których skutki mogą być odczuwalne przez gospodarkę przez dłuższy okres. Przykładowa żywotność: drogi kołowe 15–30 lat, drogi kolejowe 20–40 lat, mosty stalowe 50–70 lat, zapory 70–100 lat, mosty betonowe 90–110 lat.
• brak możliwości importu.

Ekonomiczne

Do ekonomicznych aspektów infrastruktury transportu należy:

• wysoka majątkochłonność i kapitałochłonność
• skokowe narastanie kosztów
• korzyści na dużą skalę
• finansowanie ze środków publicznych

Organizacyjne

Do organizacyjnych aspektów infrastruktury transportu należy:

• planowanie na poziomie centralnym
• koordynacja międzynarodowa

Funkcje infrastruktury transportu

Infrastruktura ma istotne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jego regionów. Przyczyniają się do tego funkcje, które pełni. Są to^[5]:

• pierwotność w stosunku do jednostek produkcyjnych,
• służebność w stosunku do innych obszarów życia społecznego i gospodarczego,
• służebność w stosunku do dóbr publicznych (dobra, do których każdy powinien mieć dostęp).

Głównym zadaniem infrastruktury gospodarczej, a tym samym infrastruktury transportu, jest umożliwienie przemieszczania się osób, energii, towarów i informacji. Infrastruktura transportu służy innym działom gospodarki przy tworzeniu wartości dodanej. Opóźniony rozwój takiej infrastruktury ma negatywne skutki dla całego systemu transportowego oraz całej gospodarki. Przejawia się to między innymi przez:

• przeciążenie linii i punktów transportowych (wydłużenie czasu i kosztów transportu),
• wzrost nakładów niezbędnych na realizację inwestycji, która odbywa się pod presją dostosowania do bieżących potrzeb gospodarki,
• zakłócenia w procesie produkcji, ograniczenia w dostawach, których konsekwencją jest osłabiona wydajność i rytmiczność produkcji.

Współzależność infrastruktury i gospodarki sprawia, że wszelkie niepowodzenia w jej rozwoju mają wpływ na ogólną efektywność całej gospodarki narodowej.

Zobacz też

• Infrastruktura kolejowa

Przypisy

Bibliografia

• T.Dyr, P.R. Kozubek, Ocena transportowych inwestycji infrastrukturalnych współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej, Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium, Radom 2013
• R.Rolbiecki, Infrastruktura transportu jako czynnik kształtujący warunki rozwoju przedsiębiorstw w otoczeniu społeczno-gospodarczym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009