Inne spojrzenie
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery | maj 1982 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania | 102 min |
| Reżyseria | Károly Makk, János Xantus |
| Scenariusz | Károly Makk, |
| Główne role | Jadwiga Jankowska-Cieślak, Grażyna Szapołowska, |
| Muzyka | László Dés, János Másik |
| Zdjęcia | Tamás Andor |
| Scenografia | Tamás Vayer |
| Kostiumy | Emöke Csengey |
| Montaż | György Sívó |
| Produkcja | Judit Csernai, András Ozorai |
| Wytwórnia | Mafilm Dialog Filmstudio |
| Nagrody | |
| nagroda aktorska w Cannes i nagroda FIPRESCI w 1982 | |
Inne spojrzenie (węg. Egymásra nézve) – węgierski film fabularny w reżyserii Károlya Makka zrealizowany w 1982. Jest ekranizacją powieści Erzsébet Galgóczi i pierwszym w kinematografii Europy Wschodniej filmem podejmującym temat kobiecej miłości homoseksualnej. Uchodzi też za jeden z najlepszych o tej tematyce, jakie kiedykolwiek powstały[1]. Zagrały w nim dwie polskie aktorki: Grażyna Szapołowska i Jadwiga Jankowska-Cieślak. Rola Jankowskiej-Cieślak w tym filmie przyniosła jej nagrodę aktorską na Festiwalu Filmowym w Cannes.
Opis fabuły
Akcja rozgrywa się tuż po węgierskich wydarzeniach 1956 r. Eva i Livia spotykają się w redakcji gazety. Eva jest dziennikarką, niepokornym krytykiem ustroju, z tego powodu przez dwa lata nie mogła dostać pracy w swoim zawodzie. Jest też lesbijką. Gdy wreszcie udaje się jej znaleźć pracę, jest to redakcja państwowej gazety „Prawda”. Otrzymuje biurko w jednym pokoju z Livią, żoną oficera.
Mimo że Livia jest heteroseksualna, coś jednak pociąga ją w Evie, która skrycie się w niej podkochuje. Livia próbuje bronić się przed nieznanym jej uczuciem, odpycha Evę od siebie i przyciąga. W końcu pojawia się prawdziwy romans i być może szansa na wspólną przyszłość. Mąż Livii, gdy dowiaduje się o tym związku, nie jest w stanie opanować zazdrości i służbowym pistoletem rani żonę. Livia odtrąca Evę i rezygnuje z tragicznej miłości. Eva postanawia przedostać się przez granicę, a gdy zatrzymuje ją patrol graniczny, woli umrzeć niż zostać aresztowana[2].
Realizacja i oddźwięk filmu
Polskie aktorki nie zagrały w tym filmie przypadkowo. W Polsce trwał stan wojenny i bojkot państwowej telewizji prowadzony przez aktorów; zaś z drugiej strony żadna węgierska aktorka nie ośmieliła się zaangażować do filmu Károlya Makka[2]. Międzynarodowy sukces Jankowskiej-Cieślak był niewygodny dla ówczesnych władz Polski – zdymisjonowały one dyrektora Teatru Dramatycznego Gustawa Holoubka i rozbiły zespół aktorski, w którym grała aktorka[3]. Dla środowiska polskich lesbijek film stał się kultowy[4].
Nagroda w Cannes mogła być dla Jadwigi Jankowskiej-Cieślak wstępem do międzynarodowej kariery. Do aktorki nie napływały jednak żadne propozycje. Myślała, że żaden producent się nią wtedy nie zainteresował. Wiele lat później okazało się, że Film Polski – jedyna w PRL instytucja, która była uprawniona do kontaktowania zagranicznych twórców z polskimi – był wręcz zasypywany listami i telefonami z propozycjami dla aktorki. Odgórnie blokowano wszystkie te informacje, a propozycje trafiały do kosza[5].
Najodważniejsza scena erotyczna filmu zagrana została częściowo z wykorzystaniem dublerki[6].
Obsada
- Jadwiga Jankowska-Cieślak jako Éva Szalánczky[7]
- Grażyna Szapołowska jako Lívia Horváth
- Jozef Kroner jako towarzysz Erdõs
- Péter Andorai jako Dönci Horváth, mąż Lívii
- Gábor Reviczky jako Fiala, dziennikarz
- Anette Antal
- Ferenc Bács jako Szlabonya
- Zoltán Benkóczy
- Dénes Ujlaky jako Téeszelnök
- Ádám Szirtes jako Blindics õrnagy
- Miklós B. Székely
- Judit Pogány jako Magda
- Sándor Pál
- Sándor Makay
- Vilmos Kun jako towarzysz Vándor
- János Kovács
- Ágnes Kamondy
- Éva Igó jako Pincérnõ
- Györgyi Fáy
Ponadto w węgierskim dubbingu:
- Ildikó Bánsági jako Éva Szalánczky
- Judit Hernádi jako Lívia Horváth
- Gyula Szabó jako towarzysz Erdõs
Recenzje
Dziennikarka Éva Szalnczky jest fanatykiem prawdy i wrogiem każdego kompromisu. (...) Miarą wolności nie jest dla niej możność przeczekania na boku, ale możność bezpośredniej walki o idee. (...) Éva jest postacią prawdziwą i tragiczną. Zarówno, gdy upokorzona musi tłumaczyć oficerowi śledczemu technikę miłości lesbijskiej, jak i gdy zdesperowana ściąga na siebie salwę wojsk pogranicza.
Nagrody i nominacje
- 1982:
- Złota Palma dla Jadwigi Cieślak-Jankowskiej w kategorii dla najlepszej aktorki podczas 36. MFF w Cannes
- nagroda FIPRESCI dla Károlya Makka (wyróżnienie specjalne) za oryginalność i czytelność humanistycznego przesłania w obronie całkowitej wolności jednostki[1] podczas 36. MFF w Cannes
- nominacja do Złotej Palmy dla filmu podczas 36. MFF w Cannes
- 1983:
- nagroda za reżyserię dla Károlya Makka podczas Magyar Filmszemle (Węgierski Tydzień Filmowy) w Budapeszcie
- nagroda publiczności dla filmu na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w São Paulo
Filmografia przedmiotowa
- Rola w tym filmie była m.in. tematem filmu dokumentalnego pt. Grażyna Szapołowska - nowe spojrzenie zrealizowanego w 1998. przez Macieja Odolińskiego.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Opis filmu w serwisie Stopklatka.pl. stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-03)]., dostęp 2008-09-01
- ↑ a b Corky: Inne spojrzenie. [w:] kobiety-kobietom.com [on-line]. 12 września 2003. [dostęp 2008-09-01].
- ↑ Notatka o Jadwidze Jankowskiej-Cieślak w serwisie Culture.pl, dostęp 2008-09-01
- ↑ Wojciech Szot "Be queer" or not to be? w polskim filmie. film.gildia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]., dostęp 2008-09-01
- ↑ Ewa Kępa 10 gejowskich, recenzja w serwisie ZoneEuropa.pl. pl.zoneeuropa.tv. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-21)]., dostęp 2008-09-07
- ↑ Zygmunt Kałużyński, Kino na nowy wiek, wyd. Wyd. 1, Wrocław: Siedmioróg, 2001, s. 108, ISBN 83-7162-982-6, OCLC 53159862 [dostęp 2022-11-09].
- ↑ Obsada podana za serwisem The Internet Movie Database oraz Filmweb.pl
