Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Rybnik”
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1922 | |
| Rozformowanie | 1928 | |
| Tradycje | ||
| Kontynuacja | Inspektorat Graniczny nr 16 | |
| Komendanci | ||
| Pierwszy | komisarz Antoni Póltorak | |
| Ostatni | starszy komisarz Józef Krzemieński | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Rybnik | |
| Formacja | Straż Celna | |
| Podległość | Dyrekcja Ceł „Mysłowice” | |
Inspektorat Straży Celnej „Rybnik” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 16 na 19 czerwca 1922 objęli straż na powierzonych im odcinkach[1]. Inspektorat Straży Celnej „Rybnik” rozpoczął urzędowanie w Rybniku w drugiej połowie lipca 1922 roku[a]. Podporządkowany był bezpośrednio Dyrekcji Ceł Mysłowice. Pierwsza siedziba Inspektoratu mieściła się w budynku szkoły ewangelickiej. Inspektorat ochraniał wtedy odcinek graniczny od placówki SC „Ruptawa” na granicy polsko-czeskiej, do placówki SC „Karol Emanuel” na granicy polsko-niemieckiej[2]. 1 listopada 1924 roku biura inspektoratu przeniesione zostały do „Sierocińca”[b], a z dniem 20 kwietnia 1926 przeniesiono je do budynku prywatnego przy ulicy Koziegłowy 7[4]. W 1926 roku w skład inspektoratu wchodziło 7 komisariatów i 31 placówek Straży Celnej[5]. W 1927 roku weszła w życie nowa organizacja Straży Celnej. Inspektorat SC „Rybnik” wszedł w podporządkowanie Śląskiego Inspektoratu Okręgowego w Katowicach z siedzibą w Mysłowicach[6].
W styczniu 1928 roku nastąpiła reorganizacja inspektoratu. Pododcinek komisariatu „Bielszowice” i placówka „Przyszowice“ z komisariatu „Knurów” została przekazana do IG „Piaśniki”. W zamian za to inspektorat „Rybnik” przyjął pododcinek komisariatu „Zebrzydowice” od kamienia nr XXX/1 do kamienia nr 12. Zlikwidowany został komisariat „Moszczenica”[c] i „Lyski“[d][7].
Funkcjonariusze inspektoratu
- Kierownicy inspektoratu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| komisarz | Alfons Hess[2] | VI 1922 – 6 VIII 1922 | zastępca kierownika |
| komisarz | Antoni Póltorak[2] | 6 VIII 1922 –15 VIII 1926 | kierownik Inspektoratu SC „Dukla” |
| komisarz | Longin Pytlasiński[4] | 15 VIII 1926 – 30 XII 1927 | zwolniony ze SC |
| starszy komisarz | Józef Krzemieński[8] | 1 I 1928 – 4 V 1928 | kierownik komisariatu „Kornowac” |
Obsada personalna w 1927[9]:
- kierownik inspektoratu – inspektor Longin Pytlasiński
- pomocnik kierownik inspektoratu – komisarz Alfons Hess
- funkcjonariusze młodsi:
- starszy przodownik Józef Pawlak (748)
- starszy strażnik Bronisław Urbański (1034)
- starszy strażnik Julian Wadkiewicz (1099)
- starszy strażnik Ludwik Wojewódka (1078)
- starszy strażnik Bronisław Urbański (1034)
- starszy przodownik Józef Pawlak (748)
Służba graniczna
- Sąsiednie inspektoraty
- Inspektorat Straży Celnej „Tarnowskie Góry” ⇔ Inspektorat Straży Celnej „Cieszyn”
Struktura organizacyjna
Organizacja inspektoratu w 1926 roku[10]:
- komenda – Rybnik
- komisariat Straży Celnej „Moszczenica”
- komisariat Straży Celnej „Gorzyce”
- komisariat Straży Celnej „Lubomia”
- komisariat Straży Celnej „Lyski”[e]
- komisariat Straży Celnej „Rybnik”
- komisariat Straży Celnej „Knurów”
- komisariat Straży Celnej „Bielszowice”
Uwagi
- ↑ Inspektorat istniał od chwili wkroczenia Straży Celnej na Śląsk i urzędował pierwotnie przy Dyrekcji Ceł w Mysłowicach[1].
- ↑ W 1936 roku znajdowała się w tym budynku siedziba szkoły rolniczej[3].
- ↑ Pododcinek komisariatu SC „Moszczenica” został włączony do komisariatu SC „Gorzyce [7].
- ↑ Pododcinek komisariatu SC „Lyski” został włączony do komisariatu SC „Rybnik” i „Kornowac”[1].
- ↑ W kronice widnieje zapis: Dnia 1 września 1926 siedziba komisariatu „Raszczyce” przeniesiona została do Lysek[11].
Przypisy
- ↑ a b c Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 2.
- ↑ a b c Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 3.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 9.
- ↑ a b Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 15.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 238.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 17.
- ↑ a b Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 21.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 18.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 233.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 16.
Bibliografia
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie Straży Celnej w 1926 roku