Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej

Inspektorat Południowy
Armii Krajowej
Ilustracja
Historia
Państwo Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie1941
Rozformowanie1944
Organizacja
Kryptonim"17" "Skarbiec", "Korona", "Topaz", "San", "Zielony", "Selen", "Śliwa", "Mleko", "Rama", "Suwak"
Rodzaj wojskpartyzantka
PodległośćOkręg Lwów AK

Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej – terenowa struktura Okręgu Lwów Armii Krajowej.

Organizacja inspektoratu

Inspektorat rozpoczęto organizować na przełomie lipca i sierpnia 1942. W sztabie komendy Inspektoratu był jeden oficer rezerwy - oficer organizacyjny, pełniący obowiązki komendanta, (NN) por. rez. piech. "Podskarbi", "Stolnik", oraz jeden podchorąży. Komenda Inspektoratu mieściła się Mikołajowie. W obwodzie Mikołajów organizowano dwa plutony z 6 drużynami, a w obwodzie Bóbrka utworzono zawiązki dziewięciu plutonów z 31 drużynami.

W sierpniu 1943 w trzech obwodach inspektoratu funkcjonowało 12 rejonów, a w nich w 109 punktach organizacyjnych 38 plutonów kadrowych ze 118 drużynami i 2184 żołnierzami. Sztab komendy Inspektoratu liczył 9 osób: trzech oficerów zawodowych - komendant kpt. Anatol Sawicki "Młot", oraz prawdopodobnie oficer organizacyjny ppor. sł. st. kaw. Bronisław Kawka "Andrzej" [a]) i oficer informacyjny ppor. Jastrzębski "Strzała".

W październiku było już 2263 ludzi w 30 pełnych plutonach i 11 szkieletowych, a w grudniu 2802 partyzantów w 40 pełnych plutonach i 7 szkieletowych. Brakowało jednak oficerów. Było ich zaledwie 24. Miejscem postoju komendy Inspektoratu znajdowało się formalnie na terenie obwodu Bóbrka, a później w największym polskim skupisku w Starym Siole. Często jednak członkowie sztabu przebywali we Lwowie.

Działania UPA w inspektoracie

W 1943 na terenie inspektoratu UPA dokonała pierwszych zamachów. Pod koniec września miał miejsce napad na plebanię ks. dr Romana Dacy [b] Ukrywające księdza: jego matka i gospodyni, zostały także zamordowane. W połowie października zastrzelono pod Hanaczowem nauczyciela, ppor. Stanisława Weissa. Przed śmiercią odczytano mu wyroku w imieniu "Samostijnej Ukrainy". W nocy z 2 na 3 lutego nastąpił masowy napad UPA na Hanaczów. W połowie lutego zamordowano dwóch księży rzymsko - katolickich - ks. Józefa Kaczorowskiego w Wołkowie i ks. Stanisława Kwiatkowskiego ze Świrza.

Dowództwo Inspektoratu

  • Dowódcy (inspektorzy)
p.o. komendanta por. "Podskarbi", "Stolnik" (1 sierpnia 1942 - styczeń 1943)
kpt. art. Anatol Sawicki "Młot"[c] (styczeń 1943 - 31 lipca 1944)
  • zastępca komendanta - kpt. sł. st. piech. Jan Antonów "Janek"
  • referentka WSK - Maria Etterle "Magda" [d]
  • oficer informacyjny - ppor. Jastrzębski "Strzała", potem plut. pchor. piech. Stanisław Krutin "Miku"
  • kwatermistrz - kpt. Bosek "Franciszek"

Obwody inspektoratu

W 1942[1]

  • Obwód Mikołajów Armii Krajowej ("18", "Trepy")
  • Obwód Bóbrka Armii Krajowej ("19", "Kołacz") - ppor. sł. st. piech, Paweł Jastrzębski "Strzała"[e]
  • Obwód Stare Sioło Armii Krajowej

W 1944[2]:

  • Obwód Przemyślany Armii Krajowej - kpt. rez. piech. inż. Fryderyk
  • Obwód Bóbrka Armii Krajowej
  • Obwód Siemianówka Armii Krajowej - st. sierż. sł. st. piech. Józef Tuła "Adam" [f]

Uwagi

  1. Zastępca dowódcy szwadronu 21 p.uł. w Równem
  2. Ks. dr Daca - st. kapelan - kapelan w Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej, we wrześniu 1939 przydzielony do duszpasterstwa w DOK nr VI we Lwowie. Jako oficer AK "Longin" organizował samoobronę polską na pograniczu powiatów bóbreckiego i rohatyńskiego.
  3. Kpt. Anatol Sawicki "Młot" - oficer 28 pal w Lublinie. W kampanii wrześniowej był dowódcą dywizjonu artylerii w ośrodku zapasowym. Do września 1942 był komendantem obwodu Krasnystaw, a następnie - obwodu i Inspektoratu Chełm AK. Wobec groźby aresztowania opuścił teren Okręgu Lublin AK.
  4. w kwietniu 1944 r. WSK liczyła 202 uczestniczki w 42 zespołach
  5. ppor. Paweł Jastrzębski "Strzała" – początkowo żołnierz 49 pułku strzelców huculskich w Kołomyi, w kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii 53 pp. Po walkach odwrotowych Frontu Południowego zdołał przedrzeć się do oblężonego Lwowa i wziął udział w jego obronie. Aresztowany podczas próby przekroczenia granicy węgierskiej; wkrótce zwolniony powrócił do Lwowa, gdzie działał w ZWZ-2. Od sierpnia 1940, po ukończeniu sowieckiego kursu pedagogicznego, uczył w szkole w Stokach koło Bóbrki
  6. st. sierż. Józef Tuła - żołnierz kompanii Zebrzydowice Batalionu Cieszyńskiego Obrony Narodowej

Przypisy

  1. S. Pempel, ZWZ-AK we Lwowie s. 72
  2. Wnuk 2007 ↓, s. 58.

Bibliografia

  • Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa "6". Kraków: "Platan", 1993.
  • Stanisław Pempel: ZWZ - AK we Lwowie : 1939-1945. Warszawa: "Bis" : Trust, 1990. ISBN 83-85102-01-9.
  • Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

Media użyte na tej stronie

Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Flaga PPP.svg
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
Insp poludniowy lwow.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okręg Lwów Armii Krajowej - Inspektorat Południowy (styczeń - sierpień 1944)