Instygator koronny

Instygator królewski (łac. Instigator Regni z łac. instigare "pobudzać, podżegać")^[1] – najwyższy prokurator państwa, urząd centralny niesenatorski Korony I Rzeczypospolitej, utworzony w roku 1557.

Dożywotni urzędnik powoływany przez króla, w jego imieniu ścigał przestępstwa popełnione przeciwko państwu oraz zbrodnie obrazy majestatu. Brał udział z głosem doradczym w sądach asesorskich i z głosem stanowczym w sądach referendarskich. Po 1764 kontrolował komisje skarbowe. Jego odpowiednikiem w Wielkim Księstwie Litewskim był instygator litewski. Po 1775 wprowadzono czterech podnosząc do tej godności ich dwóch zastępców. Pensja roczna instygatora koronnego wynosiła 6 tysięcy złotych. Pierwszych instygatorów zaczęto powoływać w XVI w. w większych miastach małopolskich i ruskich. Pełnili przed sądami grodzkimi funkcje oskarżycieli publicznych w przypadku popełnienia przestępstw ściganych z urzędu oraz wspierali przed sądami strony w sprawach prywatnych ściganych na wniosek. Brali także udział w czynnościach egzekucyjnych a mianowicie pozywali strony utrudniające ich przeprowadzenie.

Przypisy

Bibliografia

• "Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej", Michał Pawlikowski, Strzałków 2012, ISBN 978-83-933262-1-1