Instytut Śląski w Opolu

Siedziba Instytutu Śląskiego

Instytut Śląski – państwowa instytucja kultury z siedzibą w Opolu podlegająca Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Historia

Instytut powstał 9 maja 1957 w Opolu z inicjatywy Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk jako spadkobierca istniejącego przed II wojną światową Instytutu Śląskiego w Katowicach. Pierwszym przewodniczącym rady został prof. Stanisław Rospond, dyrektorem zaś Roman Lutman (pełnił tę funkcję do 1963 roku)^[1].

Zakres działalności

Zakres działalności Instytutu określa Zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 lipca 2019 r., § 2. 1.^[2]. Należy do niego m.in.:

• realizacja polityki pamięci na obszarze Śląska,
• tworzenie podstaw naukowych dla rozwoju wiedzy o historii i dziedzictwie kulturowym Śląska oraz upowszechnianie tej wiedzy,
• prowadzenie badań nad historią i dziedzictwem kulturowym regionu jako ważnym elemencie polskiego dziedzictwa kulturowego.

Główne sposoby realizacji zakresu działalności w praktyce to^[1]:

• badania samodzielne oraz udział w programach badawczych nad historią Śląska, jego strukturami społecznymi, demografią oraz procesami migracyjnymi,
• prowadzenie działalności wydawniczej, dokumentacyjnej, informacyjnej, promocyjnej i badawczej,
• organizowanie wystaw stałych, czasowych oraz objazdowych,
• tworzenie i realizacja programów edukacyjnych,
• prowadzenie działalności upowszechniającej kulturę,
• tworzenie i realizacja programów stypendialnych oraz programów dotacyjnych,
• organizowanie lub współorganizowanie spotkań, zjazdów i konferencji,
• prowadzenie działań związanych z cyfryzacją, digitalizacją i udostępnianiem.

Głównymi kierunkami działalności naukowo-badawczej Instytutu są:

• nowożytne i najnowsze dzieje Śląska,
• stosunki polsko-niemieckie,
• językoznawstwo w zakresie onomastyki i dialektologii,
• socjologia stosunków etnicznych,
• problemy przemian społecznych, demograficznych, ekonomicznych oraz przestrzennych Śląska,
• problematyka zagospodarowania Odry i Nadodrza.

Dyrektorzy Instytutu Śląskiego^[3]

1. 1957–1963 – doc. dr Roman Lutman
2. 1963–1964 – dr Teodor Musioł
3. 1964–1965 – doc. dr Maurycy Horn
4. 1966–1975 – prof. dr hab. Józef Kokot
5. 1976–1982 – doc. dr hab. Bolesław Reiner (w trakcie kadencji Instytutem okresowo kierował również sekretarz naukowy dr Michał Lis)
6. 1982–1991 – prof. dr hab. Janusz Kroszel
7. 1991–1996 – prof. dr hab. Krystian Heffner
8. 1996–2001 – prof. dr hab. Wiesław Lesiuk
9. 2001–2007 – dr hab. Stanisław Senft, prof. PΟ
10. 2007–2012 – dr hab. Teresa Sołdra-Gwiżdż, prof. PIN-IŚ
11. (V–X) 2012 – p.o. dyrektora – mgr Leokadia Drożdż
12. XI 2012–2016 – dr inż. Katarzyna Widera
13. X 2016 – IX 2017 p.o. dyrektora – dr Bernard Linek
14. X 2017 – obecnie – dr Bartosz Kuświk

Wybrani pracownicy naukowi Instytutu

• Józef Chałasiński (socjologia)
• Franciszek Hawranek (historia)
• Józef Kokot (historia)
• Wiesław Lesiuk (historia)
• Roman Lutman
• Józef Popkiewicz (ekonomia)
• Bolesław Reiner (prawo, politologia)
• Stanisław Rospond (językoznawstwo)
• Kazimierz Szczygielski (geograf)
• Władysław Zieliński (historia)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Instytut Śląski
• Historia Instytutu
• Katalog Biblioteki Instytutu Śląskiego