Instytut Bałtycki

Kamienica przy ul. Żeglarskiej 1 w Toruniu - pierwsza siedziba Instytutu Bałtyckiego

Instytut Bałtycki – instytut naukowo-badawczy w Gdańsku o statusie stowarzyszenia, zajmujący się zagadnieniami wybrzeża krajów nadbałtyckich i gospodarką morską, stosunkami polsko-niemieckimi i polsko-skandynawskimi.

Historia Instytutu

Zebranie założycielskie Instytutu Bałtyckiego odbyło się w 31 sierpnia 1925 roku w Toruniu[1]. Jego inicjatorem i pierwszym dyrektorem był starosta krajowy pomorski Józef Wybicki. Od kwietnia do lipca 1926 roku funkcję dyrektora instytutu, znajdującego się wciąż w procesie organizacji, pełnił geograf Stanisław Srokowski[2]. Faktyczne rozpoczęcie działalności instytutu nastąpiło w styczniu 1927 roku, 27 lutego tego roku zatwierdzono statut, a 8 marca odbyło się pierwsze zebranie zarządu. Od stycznia do sierpnia 1927 roku dyrektorem był historyk Teodor Tyc. W grudniu tego roku funkcję dyrektora objął ichtiolog Józef Borowik i pełnił ją aż do 1950 roku, przyczyniając się do znacznego rozwoju Instytutu Bałtyckiego[1]. W latach 1930–1939 prezesem zarządu instytutu był starosta krajowy pomorski Wincenty Paweł Łącki[3].

Od rozpoczęcia rzeczywistej działalności w 1927 roku, Instytut Bałtycki zajmował się początkowo głównie dokumentowaniem polskości na Pomorzu, a następnie badaniem i popularyzacją dziejów regionu bałtyckiego[4]. W 1931 roku powstał oddział w Gdyni. W 1937 roku przeniesiono do tego miasta siedzibę główną instytutu (ul. Świętojańska 23).

W czasie II wojny światowej instytut został zlikwidowany przez okupanta. Funkcjonował w konspiracji, a rolę dyrektora w latach 1942-1944 pełnił Józef Borowik. W 1945 roku został reaktywowany z siedzibą główną w Bydgoszczy, a następnie w Sopocie i od 1948 roku w Gdańsku. Otworzył placówki naukowe w Gdyni, Sopocie, Toruniu, Bydgoszczy i Szczecinie. W związku z reorganizacją instytucji naukowych Wybrzeża, w 1950 stał się częścią Instytutu Zachodniego w Poznaniu. W 1958 roku został reaktywowany w Gdańsku, obecnie z siedzibą przy Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego (ul. Bażyńskiego 4).

Kierunki działalności

Instytut Bałtycki zajmuje się badaniami naukowymi w dziedzinach:

Wydawnictwa

  • Pamiętnik Instytutu Bałtyckiego, serie:
  • – Balticum
  • – Dominium Maris
  • – Wieś pomorska
  • – Zjazdy pomorzoznawcze
  • – Sprawozdania
  • Biblioteczka Bałtycka
  • Jantar
  • Gdańskie Zeszyty Humanistyczne (wspólnie z Wyższą Szkołą Pedagogiczną/Uniwersytetem Gdańskim)
  • Komunikaty
  • Komunikaty Instytutu Bałtyckiego[5][6]
  • Baltic Countries
  • Baltic and Scandinavian Countries

Przypisy

  1. ↑ a b Instytut Bałtycki w Toruniu 1927-1937 i jego wydawnictwa | Informatorium, informatorium.ksiaznica.torun.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  2. ↑ Andrzej A. Zięba: Stanisław Józef Srokowski. W: Polski słownik biograficzny [on-line]. Instytut Historii PAN, 2002. [dostęp 2016-10-21].
  3. ↑ Lesław J. Welker, Wincenty Łącki (1898 –1964), działacz niepodległościowy i narodowy, starosta krajowy pomorski, Rocznik Toruński, t. 41, 2014, s. 233.
  4. ↑ Józef Borowik, Pięć lat pracy Instytutu Bałtyckiego (1927-1932), Toruń 1932.
  5. ↑ Komunikaty Instytutu Bałtyckiego, 1939, polona.pl [dostęp 2018-10-01].
  6. ↑ komunikaty instytutu bałtyckiego - Bałtycka Biblioteka Cyfrowa, www.bibliotekacyfrowa.eu [dostęp 2020-05-29] (pol.).

Bibliografia

  • Ryszard Toczek: Instytut Bałtycki w latach 1925-1939, "Nautologia" 1-4/2004

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kamienica przy ul. Żeglarskiej 1 w Toruniu.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kamienica przy ul. Żeglarskiej 1 w Toruniu