Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
Ilustracja
Data założenia

1877
10 marca 1951[1]

Typ szpitala

szpital specjalistyczny

Państwo

 Polska

Adres

ul. Płocka 26
01-138 Warszawa

Dyrektor

dr hab. n. med. Stefan Wesołowski prof. nadzw. IGiChP

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc”
Ziemia52°14′09,7080″N 20°57′56,4840″E/52,236030 20,965690
Strona internetowa

Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc – placówka naukowo-badawcza Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej w dziedzinie chorób płuc w Polsce. Szpital znajduje się przy ul. Płockiej 26.

Instytut jest jednostką kliniczną i badawczą wdrażającą nowoczesne metody i technologie medyczne oraz prowadząca programy badawcze własne, jak i w ramach współpracy. Zakresem działalności Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc są schorzenia narządów klatki piersiowej zwłaszcza w zakresie chorób płuc i oskrzeli, niewydolności oddychania, nowotworów, zakażeń, zaburzeń krążenia płucnego i patologii przełyku, opłucnej i osierdzia.

W budynku Instytutu znajduje się kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej[2].

Historia

Pod koniec XIX wieku, kiedy to ufundowany przez Stanisława Staszica obiekt przy ul. Okopowej 2/4 przekształcony został w Szpital Wolski. Pracowali w nim wówczas m.in. bakteriolog Odo Bujwid, który prowadził badania nad szczepionką przeciw wściekliznie oraz Edmund Biernacki, znany z odkrycia zróżnicowanej szybkości opadania krwinek, co pozwoliło na opracowanie testu diagnostycznego, znanego obecnie jako odczyn Biernackiego. W latach 20. i 30. nastąpił znaczący rozwój szpitala, a w efekcie objęcie w 1935 r. nowej siedziby przy ulicy Płockiej 26 (projekt Henryka Stifelmana i Maurycego Grodzieńskiego z lat 1927–1933; w budynku tym szpital mieści się również współcześnie). W tym czasie szpital wyspecjalizował się w leczeniu gruźlicy i chorób płuc[3].

Podczas II wojny światowej w szpitalu funkcjonował Wydział Medyczny podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Jego personel brał udział w działalności antyniemieckiej[3]. W 1941 roku w trakcie pozorowanej operacji dokonano zamiany więzionego przez gestapo Stanisława Miedzy-Tomaszewskiego na zwłoki innego mężczyzny, co stanowiło finałowy etap akcji odbicia go z Pawiaka. 30 marca 1943 r. w wyniku obrażeń odniesionych w czasie przesłuchań prowadzonych przez Gestapo w szpitalu zmarł Jan Bytnar „Rudy”[4], natomiast 4 lutego 1944 r. – ciężko ranny dowódca akcji Kutschera Bronisław Pietraszewicz „Lot”[5].

Podczas „rzezi Woli” 5 sierpnia 1944 r. w szpitalu zastrzeleni zostali: dyrektor - doktor Józef Marian Piasecki, pediatra profesor Janusz Zeyland oraz ksiądz kapelan Kazimierz Ciecierski. Personel szpitala oraz chorzy zostali rozstrzelani przy ul. Górczewskiej[3]. Już po kilku dniach Szpital Wolski wznowił jednak działalność pod kierownictwem dr. Zbigniewa Woźniewskiego. Personel szpitala aż do drugiej połowy października 1944 niósł pomoc polskiej ludności cywilnej wypędzanej przez Niemców z Warszawy. Dr Woźniewski i jego podwładni opuścili Warszawę dopiero 28 października 1944. Ponadto między sierpniem a październikiem 1944 roku ordynator oddziału wewnętrznego, dr Janina Misiewicz, zorganizowała przy pomocy ocalałych z rzezi pracowników trzy pozawarszawskie filie Szpitala Wolskiego (w Podkowie Leśnej, w Olszance w Puszczy Mariańskiej oraz w Pszczelinie pod Brwinowem).

Po II wojnie światowej, w marcu 1948 roku Szpital Wolski przekształcony został w Polski Instytut Przeciwgruźliczy[3][6]. Od 1951 r. funkcjonował jako nowa instytucja naukowo-badawcza – Instytut Gruźlicy[7], kierowana przez dyrektora i radę naukową[8]. W związku z postępem w leczeniu gruźlicy, działalność instytutu skupiła się na innych chorobach układu oddechowego. W 1986 r. nastąpiła zmiana nazwy placówki na Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc[3]. Od 1993 roku Instytut jest ośrodkiem referencyjnym Światowej Organizacji Zdrowia w dziedzinie gruźlicy[9].

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 1951 r. w sprawie utworzenia Instytutu Gruźlicy (Dz.U. z 1951 r. nr 15, poz. 122).
  2. ↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 613. ISBN 978-83-7821-118-1.
  3. ↑ a b c d e Historia Szpitala Wolskiego i Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc [dostęp 2022-08-10].
  4. ↑ Piotr Stachiewicz: „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 48. ISBN 83-211-0273-5.
  5. ↑ Piotr Stachiewicz: Akcja „Kutschera”. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1982, s. 104. ISBN 83-05-11024-9.
  6. ↑ Barbara Lis-Udrycka, Zarys historii Szpitala Wolskiego, dawniej Szpitala Starozakonnych na Czystem, Szpital Wolski, 2012 [dostęp 2022-08-10].
  7. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 1951 r. w sprawie utworzenia Instytutu Gruźlicy (Dz.U. z 1951 r. nr 15, poz. 122).
  8. ↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie ogłoszenia statutu Instytutu Gruźlicy (M.P. z 1951 r. nr 27, poz. 345).
  9. ↑ Wydawnictwo Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc [dostęp 2022-08-10].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Medical hospital emergency beds.svg
medical icon for maps. hospital with emergency and beds
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w dawny Szpital Wolski Warszawie 02.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc przy ul. Płockiej 26 w Warszawie