Instytut Moralnie Zaniedbanych Dzieci

Mokotowski Dom Kultury przy ul. Puławskiej 97 w Warszawie (dawny pałac hrabiego Xawerego Pusłowskiego i siedziba Instytutu od 1862)

Kościół i gmach Instytutu Moralnie Zaniedbanych Dzieci. Grafika umieszczona w Biesiadzie Literackiej z okazji 50-lecia istnienia instytucji.

Instytut Moralnie Zaniedbanych Dzieci na Mokotowie – polska instytucja opieki społecznej założona 1 października 1830 w Warszawie, przy ówczesnej ul. Okopowej nr 3109^[1]. Była pierwszą placówką wychowawczą w Warszawie^[2].

Historia

Instytucja powstała z inicjatywy hrabiego Fryderyka Skarbka z pomocą hrabiego Andrzeja Zamoyskiego, przy wsparciu ofiarodawców, rządu i donacji Judyty Jakubowiczowej^[1]. W procesie wychowawczym obowiązywał rygor, izolacja od środowiska zewnętrznego (np. korespondencja była możliwa tylko za pośrednictwem zarządu), nieujawnianie danych osobowych wychowanków (numery zamiast nazwisk), obowiązek wykonywania pracy i uczenia się, uczestnictwo w lekcjach religii, a także kary za przewinienia^[3]. Mimo tego w pracy z dziećmi nie stosowano przesadnych represji, a opierała się ona głównie na związku emocjonalnym z dzieckiem i kształtowaniu zaufania. Franciszek Walczakiewicz, tak opisywał wychowanków: zbłąkani chłopcy, posiadający złe nałogi i instynkty, nad wytępieniem których trzeba rozumnie i wytrwale pracować^[4].

Fryderyk Florian Skarbek

Andrzej Artur Zamoyski

Współtwórcy Instytutu

Instytut zamknięto 15 marca 1831 w wyniku działań wojennych powstania listopadowego. Jego siedziba została zburzona w dniach 6-7 września 1831^[1]. Placówkę reaktywowano w 1834 dzięki ofiarności osób prywatnych. W myśl zasad funkcjonowania Instytutu, przeznaczony był on dla chłopców w wieku od 6 do 14 lat, którzy zostali zatrzymani przez policję za włóczęgostwo, żebractwo czy drobne kradzieże. Placówka przyjmowała również dzieci oddane przez rodziców lub opiekunów, jako zdemoralizowane^[2].

Siedziba instytucji zmieniała się kilkakrotnie, przy czym od 1862 funkcjonowała w pałacu hrabiego Xawerego Pusłowskiego przy ul. Puławskiej 97, zaprojektowanym przez Henryka Marconiego. W tym czasie przyjmowano najpierw wyłącznie chłopców w wieku od 8 do 15 lat, którzy weszli w konflikt z prawem. Potem również udzielano schronienia dzieciom nie występnym, ile ubogim. Podczas II wojny światowej przyczyniono się do uratowania około pięciuset dzieci żydowskich^[2].

Instytucja przetrwała do czasu powstania warszawskiego, kiedy to budynek został zniszczony. Odbudowano go w 1959, a od 1 stycznia 1968 mieści Młodzieżowy Dom Kultury^[2].

Przypisy