Instytut im. Jerzego Grotowskiego

Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Symbol zabytku nr rej. A/2110/511/Wm z 1.03.1993[1]
Państwo

 Polska

Miejscowość

50–101 Wrocław

Adres

Rynek-Ratusz 27

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Instytut im. Jerzego Grotowskiego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Instytut im. Jerzego Grotowskiego”
Ziemia51°06′36,572″N 17°01′57,587″E/51,110159 17,032663
Strona internetowa

Instytut im. Jerzego Grotowskiego – miejska instytucja kultury, mieszcząca się we Wrocławiu, która realizuje, dokumentuje i upowszechnia wiedzę o Jerzym Grotowskim i Teatrze Laboratorium oraz realizuje wydarzenia, które wpisują się ideowo w praktykę twórczą Jerzego Grotowskiego[2].

Historia

Tablica poświęcona Jerzemu Grotowskiego przy wejściu do dawnej siedziby Teatru Laboratorium, dzisiaj siedziba Instytutu im. Jerzego Grotowskiego

Pod koniec 1964 roku Teatr Laboratorium 13 Rzędów przeniósł się z Opola do Wrocławia – do sali mieszczącej się na drugim piętrze budynku Rynek-Ratusz 27, gdzie odbyły się premiery Księcia Niezłomnego (1965) i Apocalypsis cum figuris (1968/1969). Po samorozwiązaniu Teatru Laboratorium w jego siedzibie funkcjonowało w latach 1985–1989 Drugie Studio Wrocławskie prowadzone przez Zbigniewa Cynkutisa. W marcu 1989 władze miejskie zdecydowały o rozwiązaniu Drugiego Studia z powodu niskiego poziomu artystycznego teatru. W czerwcu 1989 roku Zbigniew Osiński opracował program działalności Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych. Autor tak określił cele i zakres prac w projekcie założeń programowych placówki:

Ośrodek będzie gromadził i systematycznie opracowywał dokumentację dotyczącą Grotowskiego, jego zespołu, uczniów, kontynuatorów, spadkobierców, a także tych, którzy stanowili i stanowią jego osobistą tradycję teatralną i kulturową oraz tradycję Teatru Laboratorium. Dokumentacja ta obejmie wszelkie zakresy działalności i wszystkie rodzaje dokumentów, oczywiście ze wszystkich możliwych języków i kultur[3].

W sierpniu zakończyło działalność Drugie Studio Wrocławskie, a 29 grudnia 1989 roku został utworzony Ośrodek jako placówka artystyczna i badawcza, której celem było gromadzenie i opracowanie działalności Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium[4]. 1 stycznia 1990 roku Ośrodek oficjalnie zainaugurował swoją działalność[5]. Do ważnych wydarzeń organizowanych przez Ośrodek należą: wizyty Petera Brooka, warsztaty Thomasa Leabharta, staże Głos i Ciało Zygmunta Molika, przedstawienia Odin Teatret i Anatolija Wasiljewa, konferencje, seminaria, publikacje, a także XIV sesja Międzynarodowej Szkoły Antropologii Teatru (ISTA) „Improwizacja: pamięć, powtórzenie, nieciągłość” w Krzyżowej i we Wrocławiu w 2005 roku[6]. Od 28 grudnia 2006 roku Ośrodek funkcjonuje pod nazwą Instytut im. Jerzego Grotowskiego. Zmiana nazwy i statutu wiązała się z poszerzeniem i rozwinięciem działalności Ośrodka, którą kontynuuje obecnie Instytut. Nowa nazwa nawiązuje do działalności Teatru Laboratorium w latach 1965–1984, kiedy nazwę Teatru dopełniał człon „Instytut Badań Metody Aktorskiej”, skrócony w 1970 roku do „Instytutu Aktora”[7].

Siedziby

Studio Na Grobli, siedziba Instytutu im. Jerzego Grotowskiego od 2010 roku

Instytut Grotowskiego ma swoją główną siedzibę w Przejściu Żelaźniczym we wrocławskim Rynku, w budynku, w którym mieścił się Teatr Laboratorium. Mieszczą się tutaj: Sala Teatru Laboratorium (dawniej Sala Apokalipsy), Archiwum, Sekretariat i Sala Kinowa. Od 2012 roku znajduje się również CaféTHEA,a od 12 października 2018 roku w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego działa Czytelnia im. Ludwika Flaszena, zlokalizowana w miejscu dawnej Sali Kinowej. Pozostałe siedziby Instytutu to Studio Na Grobli, działające od kwietnia 2010 roku, przy ul. Na Grobli 30/32, w dawnej siedzibie Towarzystwa Wioślarskiego Wratislavia oraz sale warsztatowe w Brzezince, leśnej bazie znajdującej się w okolicy wsi Brzezinka koło Oleśnicy. W latach 1971–1981 odbywały się w niej kierowane przez Jerzego Grotowskiego przedsięwzięcia parateatralne i projektu Teatru Źródeł[8]. Obecnie Brzezinka służy głównie działaniom warsztatowym. 27 kwietnia 2019 odbyła się inauguracja działalności Centrum Sztuk Performatywnych w Piekarni na Kępie Mieszczańskiej (ul. Księcia Witolda 62-80).

Działalność

Instytut Grotowskiego jako miejska instytucja kultury realizuje przedsięwzięcia o charakterze artystycznym, naukowym oraz edukacyjnym, w tym: konferencje i seminaria, prezentacje teatralne, rezydencje artystyczne, festiwale, koncerty, wystawy i warsztaty. Zaprasza zarówno wybitnych twórców światowego teatru, jak i wspiera młodych twórców[9].

Działalność wydawnicza

Działalność wydawnicza stanowi przedłużenie prac badawczych prowadzonych w Instytucie i we współpracy z nim. Skupia się na tematach związanych z poszukiwaniami kulturowymi i teatralnymi, obejmując dokumentowanie i interpretowanie dokonań twórczych Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium, zarówno w postaci przekładów, tomów konferencyjnych, antologii tekstów czy analiz. Wśród autorów znaleźć można zarówno praktyków, aktorów i reżyserów, jak i badaczy teatru z Polski i zagranicy[10]. Instytut regularnie współpracuje z ośrodkami akademickimi w Polsce, m.in. z Uniwersytetem Warszawskim czy Uniwersytetem Jagiellońskim. Od 2005 roku nakładem Ośrodka i Instytutu ukazało się ponad czterdzieści tytułów.

Instytut jest również wydawcą Gazety Teatralnej „Didaskalia” (od 2007) i czasopisma internetowego „Performer” (od 2011), oraz współwydawcą anglojęzycznego czasopisma „Polish Theatre Perspectives”. Jako Icarus Publishing Enterprise – we współpracy z Odin Teatret (Dania), Theatre Arts Researching the Foundations (Malta) i Routledge (USA/Wielka Brytania) – publikuje też serię poświęconą tradycji teatrów laboratoryjnych w tłumaczeniu na język angielski. Instytut jest również wydawcą wortalu grotowski.net.

W latach 1991–2005 Ośrodek Grotowskiego był wydawcą czasopisma „Notatnik Teatralny”. W skład redakcji wchodzili: Krzysztof Kopka, Robert Różycki, Jerzy Łukosz, Wojciech Malinowski, Teresa Błajet-Wilniewczyc, Zbigniew Jędrychowski[11], Krzysztof Mieszkowski. Obecnie „Notatnik Teatralny” wydawany jest przez wrocławską Bibliotekę Miejską.

Kamienica, w której Instytut prowadzi działalność, wpisana została do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego[1].

Dyrekcja

Dyrektorzy Ośrodka i Instytutu Grotowskiego[12]

  • 1 stycznia 1990 – 30 września 1990 Zbigniew Osiński (dyrektor założyciel), Alina Obidniak (zastępca dyrektora)
  • 1 października 1990 – 31 maja 1991 Zbigniew Osiński (dyrektor naczelny i artystyczny)
  • 1 czerwca 1991 – 31 stycznia 2004 Stanisław Krotoski (dyrektor naczelny), Zbigniew Osiński (dyrektor artystyczny i naukowy)
  • 1 lutego 2004 – 30 września 2004 Jarosław Fret (dyrektor naczelny), Zbigniew Osiński (dyrektor artystyczny i naukowy), Grzegorz Ziółkowski (dyrektor programowy)
  • 1 października 2004 – 28 grudnia 2006 Jarosław Fret (dyrektor), Grzegorz Ziółkowski (dyrektor programowy)
  • 29 grudnia 2006 – 30 czerwca 2009 Jarosław Fret (dyrektor), Grzegorz Ziółkowski (dyrektor programowy)
  • 1 stycznia 2010 – 31 grudnia 2013 Jarosław Fret (dyrektor), Dariusz Kosiński (dyrektor naukowy)
  • od 1 stycznia 2014 Jarosław Fret (dyrektor), Monika Blige (dyrektor programowa)

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr ↓, s. 229.
  2. ↑ Adela Karsznia, Działalność Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych w latach 1990–1994, praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Deglera, Wrocław: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, s. 7–26.
  3. ↑ Zbigniew Osiński: Projekt założeń programowych Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, „Performer” (2015 nr 10).
  4. ↑ Zbigniew Osiński (red.), Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, 1990–1999, Wrocław: Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, 1999.
  5. ↑ Zarządzenia nr 59 Wojewody Wrocławskiego, 29 grudnia 1989.
  6. ↑ Grzegorz Ziółkowski, Ośrodek, czyli jak złapać pstrąga, „Didaskalia” 2001 nr 43–44, s. 60–61.
  7. ↑ Janusz Degler, A było to tak… Krótka historia powstania Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, „Performer” (2015 nr 10), styczeń 2000 [dostęp 2018-02-08].
  8. ↑ Jerzy Grotowski, Teksty zebrane, Agata Adamiecka-Sitek i inni red., Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2012, s. 667–669.
  9. ↑ Rejestr instytucji kultury, dla których organizatorem jest Gmina Wrocław, 26 stycznia 2012.
  10. ↑ Instytut Grotowskiego, druk własny, ISSUU, Wrocław 2015.
  11. ↑ dr Zbigniew Jędrychowski, Pracownia Badań Nad Twórczością Joanny Kulmowej [dostęp 2021-02-22] (pol.).
  12. ↑ 25. rocznica Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, czerwiec 2015.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Wrocław - fotopolska.eu (294999).jpg
(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Wejście do Przejścia Żelaźniczego od wschodniej strony rynku. Po prawej malowidło poświęcone Jerzemu Grotowskiemu, którego imienia Instytut mieści się w głębi
Breslau-Gedenktafel fuer Grotowski.JPG
Autor: Heem will ihch, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wrocław, Poland - Grotowski plaque