Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego

Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego

Ten artykuł od 2022-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego – insygnia: korona, berło, jabłko, ostrogi i pierścień, włożone po śmierci Kazimierza III Wielkiego do jego grobu.

Data powstania tych regaliów jest niepewna. Przypuszczalnie pochodzą one z połowy XIV wieku i były prywatnymi insygniami króla. Posłużono się nimi jako trumiennymi z powodu pośpiechu, jaki towarzyszył pogrzebowi Kazimierza III Wielkiego. Nie zdążono bowiem na czas zrobić odpowiednich klejnotów na egzekwie, które w 1370 roku odbyły się zaledwie w kilka dni po śmierci monarchy.

Fakt, że w przeszłości insygnia te były symbolami władzy monarszej sprawił, że ukradł je z grobu Kazimierza III Wielkiego podkanclerzy Janko z Czarnkowa. Chciał je bowiem przekazać opozycji przygotowującej zamach stanu w Wielkopolsce, której kandydatami do polskiego tronu byli dwaj książęta, najpierw Kaźko Słupski, później Władysław Biały. Plan ten się jednak nie powiódł, regalia odzyskano w porę i ponownie złożono w trumnie króla.

W 1869 roku, podczas eksploracji grobu Kazimierza III Wielkiego przez Towarzystwo Naukowe Krakowskie, ponownie wyjęto z niego regalia. Dokonano ich szczegółowych badań i opisu, a następnie złożono ponownie do królewskiej trumny. Zlecono podczas tych prac wykonanie brązowych kopii insygniów, które przekazano w depozyt do skarbca katedralnego na Wawelu, gdzie można je oglądać do dziś. W czasach współczesnych wykonano też inne kopie insygniów grobowych Kazimierza III Wielkiego, które znajdują się obecnie w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Na insygnia grobowe Kazimierza III Wielkiego składają się:

• gotycka korona, złocona, otwarta, jednolita, zwieńczona pięcioma liliami heraldycznymi, oddzielonymi od siebie sterczynkami, udekorowana kamieniami półszlachetnymi o kolistym szlifie kabaszonowym,
• berło złocone o sześciobocznym trzonie i szerokiej, misternie wykonanej na kształt kwiatonu głowicy,
• jabłko królewskie, złocone, gładkie, zwieńczone greckim krzyżem,
• ostrogi złocone, zakończone dużymi zębatymi kółkami,
• pierścień złoty z kamieniem ametystowym.

Zobacz też

• polskie insygnia koronacyjne
• korona hełmowa Kazimierza III Wielkiego

Literatura

• Jerzy Lileyko: Regalia Polskie. Warszawa, 1987. ISBN 83-03-02021-8.
• Michał Rożek: Polskie koronacje i korony. Kraków, 1987. ISBN 83-03-01914-7.