Inteligencja wieloraka
 | Ten artykuł od 2021-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Inteligencja wieloraka (ang. multiple intelligences) – teoria opracowana przez Howarda Gardnera[1] w 1983.
Gardner podzielił inteligencję na 8 odrębnych bloków. Wartości różnią się pomiędzy społeczeństwami, zgodnie z tym co dla danego społeczeństwa jest potrzebne, użyteczne i cenione. Do pomiaru tego rodzaju inteligencji potrzeba zastosowania znacznie dokładniejszych testów niż w przypadku standardowego pomiaru inteligencji. Teoria wymaga obserwacji oraz oceny jednostki w różnych sytuacjach życiowych. W ostatnich latach, badacze zaczęli się dokładnie zajmować jednym z rodzajów inteligencji - inteligencją emocjonalną, która jest związana z pojęciami inteligencji interpersonalnej oraz inteligencji intrapersonalnej w koncepcji Gardnera.
Osiem inteligencji według Gardnera
| Typ inteligencji | Przykładowy kierunek rozwoju | Kluczowe komponenty |
|---|---|---|
| logiczno-matematyczna | naukowiec, matematyk | Wrażliwość oraz zdolność do dostrzegania wzorców logicznych lub liczbowych; zdolność prowadzenia długiego ciągu rozumowania. |
| językowa | poeta, dziennikarz | Wrażliwość na dźwięk, rytmy i znaczenie słów; wrażliwość na różne funkcje języka. |
| przyrodnicza | biolog, ekolog | Wrażliwość na różnice pomiędzy gatunkami; zdolność do subtelnej interakcji z żyjącymi stworzeniami. |
| muzyczna | kompozytor, skrzypek | Wrażliwość na rytmy, wysokość i barwy dźwięków, ich rozumienie i zdolność do tworzenia; rozumienie form ekspresji muzycznej. |
| przestrzenna | pilot, nawigator, rzeźbiarz | Umiejętność trafnego postrzegania świata wzrokowo-przestrzennego i analizowania swoich pierwotnych percepcji. |
| cielesno-kinestetyczna | tancerz, sportowiec | Umiejętność kontrolowania własnych ruchów ciała i zręczność w radzeniu sobie z przedmiotami. |
| interpersonalna | terapeuta, sprzedawca | Umiejętność dostrzegania i właściwego reagowania na nastroje, temperament, motywacje i pragnienia innych ludzi. |
| intrapersonalna | osoba o szczegółowej, trafnej samowiedzy | Dostęp do własnych uczuć, umiejętność ich rozróżniania oraz polegania na nich przy kierowaniu zachowaniem; znajomość własnych mocnych stron, słabości, pragnień i inteligencji. |
Teoria nie ma żadnych empirycznych dowodów i sama w sobie nie jest szczegółowo opisana, wyjaśniona (co znacząco utrudnia przeprowadzenie jakichkolwiek badań naukowych mogących ją potwierdzić lub obalić), przez co jest powodem krytyki wielu psychologów.
Przypisy
- ↑ Robinson 2016 ↓, s. 141.
Bibliografia
- Richard J. Gerrig, Philip G. Zimbardo: Psychologia i Życie. Warszawa: 2008, s. 292-294. ISBN 978-83-01-14362-0.
- Ken Robinson: Oblicza umysłu. Wydawnictwo Element, 2016. ISBN 83-65532-05-0.